۱٫ قال النبی ـ صلّی الله علیه و آله ـ: لا تذهبُ الدنیا حتی یقوم بامر
اُمتی رجلٌ من ولد الحسین یَملأُ عدلاً کما مُلِئت ظُلماً و جَوراً. ـ «
بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۶۶»
پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمودند:«دنیا به پایان می رسد تا
مردی از فرزندان حسین ـ علیه السّلام ـ عهده دار مسائل و مصالح امتم گردد
او زمین را آنچنان که پر از ظلم و جور شده، پر از عدل می کند.
۲٫ قال رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ لِفاطمه فی مرضِهِ: و الّذی
نفسی بیده لابُدَّ لِهذِهِ الاُمَّهِ مِن مهدیٍ و هو و اللهِ مِن وُلدِکِ. ـ
« بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۶۷»
پیامبر اکرم در مریضی که منجر به وفاتشان شد به فاطمه فرمودند: قسم به آن کسی که جانم در دست اوست حتماً مهدی و هدایت گری برای این دست می آید و قسم به خدا او فرزند تو است.
۳٫ قال رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ: انَّ خُلَفائی و اوصیائی و
حُجَجِ اللهِ علی الخَلقِ بعدی اثنا عشر اوَّلُهم اخی و آخِرُهم وَلَدی. ـ «
بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۷۱»
پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمودند:«همانا جانشینان و اوصیاء من و حجت های الهی بر مردم بعد از من دوازده نفرند اولی آنها برادرم (علی) و آخرینشان فرزندم می باشد.
۴٫ قال رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ: والّذی بَعَثَنی بالحقِّ نبیاً
لولم یبقِ من الدنیا الا یومٌ واحدٌ لا طالَ اللهُ ذلک الیومَ حتی یُخرُجَ
منه وَلَدی المهدیُّ فَیَنْزِلُ روحُ الله عیسی بن مریم ـ علیه السّلام ـ
فَیُصلِّی خَلْفَه. ـ « بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۷۱»
پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمودند: قسم به آن کس که مرا به حق به نبوت مبعوث کرد اگر از دنیا جز یک روز باقی نماند آن روز را طولانی می کند تا فرزندم مهدی در آن روز قیام کند پس عیسی بن مریم فرود می آید و پشت سرش نماز می خواند.
۵٫ قال رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ: طُوبی لمن ادرک قائمُ اهل بیتی
و هو مقتدٍ به قبل قیامِهِ یأتِمُ به و بائمهِ الهُدی من قبلِهِ و یَبرَأُ
الی الله من عدوِّهم اُولئِکَ وُفقائی و اکرمُ اُمَّتی علیَّ. ـ «
بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۷۲»
پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمودند: خوشا به حال کسی که زمان قائم ـ علیه السّلام ـ را درک کند در حالی که قبل از قیامش از او پیروی می کرده به او و ائمه هدا قبل از او متمسک شده و از دشمنانشان، به سوی خداوند بی زاری جسته آنها دوستان من و کریم ترینِ امت من هستند.
هُوَ الَّذی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دینِ الْحَقِّ
لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ
سوره صف - آیه 9
*****
محمد بن فضیل می‌گوید:
از امام کاظم علیه السلام معنای این
آیه را سئوال کردم:
« هو الذی ارسل بالهدی و دین الحق» ـ سوره‌ی صف، آیه 9
ــ
(او کسی است که رسولش را با هدایت و دین فرستاد.)
امام علیه السلام فرمود: «او کسی است که رسولش را مأمور ابلاغ ولایت جانشینش کرد و آن دین، دین حق است.»
آن‌گاه از ادامه آیه سوال کردم:« لیظهر علی الدین کلّه» (تا او را بر همه ادیان پیروز گرداند.)
امام
علیه السلام فرمود:« هنگام قیام قائم علیه السلام، خداوند او بر همه ادیان
پیروز می‌گرداند، به دلیل آیه‌ی قبلش:« والله متمّ نوره و لو کره
الکافرون.» (و خداوند نورش را تمام می‌گرداند، هرچند برای کافران ناخوش
باشد.)
بحارالانوار، ج 51 ،ص 60
«کانت خدیجة امرأة عاقلة شریفةً مع ما اراد الله بها من الکرامة و الخیر و هى یومئذ افضلهم نسبا و اعظمهم شرفا و اکثرهم مالاً(1) ؛ خدیجه بانویى عاقل و شریف بود. به اضافه آنچه خداوند از بزرگوارى و خیر نسبت به او اراده کرده بود و او آن روز برترین در نسب و بزرگترین در شرف و ثروتمندترین زنان در زمان خود بود.»
حضرت خدیجه علیهاالسلام دختر خویلد ـ که 68 سال پیش از هجرت در قریش متولد شده بود - (2) بانویى پرهیزکار و پاکدامن بود. چنانکه به طاهره(3) مشهور شد، او به دلیل استعداد قوى خود، یکى از ثروتمندترین افراد قریش بود. با این همه، همواره بخشى از اوقات خود را در محضر علماى بزرگ و کسب دانش از آنان مىگذراند. در همین نشستهاى علمى بود که متوجّه شد، به زودى پیامبرى ظهور خواهد کرد.(4) با روى دادن اتفاقى چند، سرانجام پیامبر خاتم را شناخت و به تقاضاى خود با وى ازدواج کرد. این رویداد بزرگ در حدود 28 سال قبل از هجرت روى داد(5) و از آن پس خدیجه عمر خود را به همدلى، همسرى، همرازى و همراهى پیامبر اکرم (صلىاللهعلیهوآله) گذراند.
بنابر نظر مشهور، امیرمؤمنان على علیهالسلام در سیزدهم رجب سى سال پس از عام الفیل در میان خانه کعبه متولد شد و در آن وقت پیامبر صلىاللهعلیهوآله بیست و هشت ساله بود.(6) در روایات معتبر مىخوانیم: پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله فرمود:«ان الله تبارک و تعالى خلق علیّا من نورى و خلقنى من نوره و کِلانا من نورٍ واحد؛ خداوند تبارک و تعالى على را از نور من و مرا از نور خودش خلق کرد و هر دوى ما از یک نور هستیم.»(7)
این روایت به خوبى میزان همبستگى پیامبر صلىاللهعلیهوآله و على علیهالسلام را نشان مىدهد، لذا طبیعى است که بعد از تولد على علیهالسلام، پیامبر نهایت کوشش خود را جهت ارتباط بیشتر با على علیهالسلام صرف کنند.
جبرئیل بر پیامبر صلىاللهعلیهوآله نازل شد و فرمود: «از گریه خدیجه، ملائکه به گریه در آمدند. او را بخواه و سلام به او برسان و بگو، خدا به تو سلام مىرساند و او را به خانهاى در بهشت که از نور زینت شده است، بشارت ده.»
بر اساس منابع تاریخى پیامبر صلىاللهعلیهوآله تا سه سالگى على، در خانه ابوطالب بود.(8) پس از آن به منزل خدیجه علیهاالسلام رفت. در طول این مدت پیامبر همواره در تربیت على (علیهالسلام) مىکوشید و با او پیوند داشت، لذا هنگامى که مادر حضرت على (علیهالسلام) نوزادش را خدمت رسول خدا آورد، پیامبر (صلىاللهعلیهوآله) از او خواست، گهواره على را کنار رختخوابش قرار دهد، حضرت گهواره على علیهالسلام را تکان مىداد؛ به او غذا مىداد؛ على (علیهالسلام) را بغل مىگرفت و مىفرمود: «این کودک برادر و در آینده ولى، یاور، وصى و همسر دختر من خواهد بود.»(9)
حضرت على علیهالسلام بعدها این توجه خاص پیامبر اکرم را این گونه توضیح داده است: «شما از خویشاوندى نزدیک من با رسول خدا و مقام مخصوصى که نزد او داشتم، مطلع هستید. مرا در کنار خود قرار مىداد، هنگامى که نوزاد بودم، مرا به سینه خود مىگرفت و در کنار بستر خود مرا حمایت مىکرد و بوى خوش خود را به مشامم مىرساند. او غذا را در دهان من مىگذاشت.» (10)
طبیعى بود که این عشق و علاقه حضرت محمد(صلىاللهعلیهوآله) به على که از جایگاهی الهى و منبعث از پیوستگى حقیقى آن حضرت به امیرمؤمنان بود، او را وادار مىکرد به نحوى على علیهالسلام را بیشتر با خود همراه سازد و او را با تربیت الهى خود تربیت کند. لذا مىبینیم خود حضرت پیشنهادى به ابوطالب مىدهد و على را به خانهاش مىآورد و حضرت خدیجه با على علیهالسلام آشنا مىشود.
على در خانه خدیجه رشد و نمو مىیابد و خدیجه مانند مادرى مهربان به وى مىنگرد. بیشترین لحظات عمر على(علیهالسلام) در این دوره نیز با پیامبر اکرم سپرى مىشود. هر چند در خانه خدیجه است ولى پیامبر چون قصد دارد بر او در تمام مراحل نظارت کند، توجه ویژهاى به او مىکند، خصوصا در دورههاى طولانى اعتکاف در غار حرا و ... لذا امام علی (علیهالسلام) خود مىفرمود: «و لقد کنت اتّبعه اتباع الفصیل اثر امه یرفع لى کل یوم من اخلاقه علما و یامرنى بالاقتداء به(11)؛ من مانند بچه ناقهاى که دنبال مادر مىرود، در پى پیامبر مىرفتم، هر روز از اخلاق خود نکتهاى به من مىآموخت و دستور مىداد از آن پیروى کنم.»
آرى! به تعبیر ابن ابى الحدید: «على آنچنان با پیامبر همراه بود که هر وقت پیامبر اکرم از شهر خارج مىشد و به غار حرا مىرفت، او را نیز با خود مىبرد.»(12)
البته حضرت على علیهالسلام در این دوره براى تهیه غذا به منزل بر مىگشت و از خدیجه علیهاالسلام غذاى لازم را براى پیامبر صلىاللهعلیهوآله مىگرفت و به حضرت مىرساند. همچنین اگر لازم بود، خبرى به خدیجه (علیهاالسلام) یا پیامبر رسانده شود، على(علیهالسلام) این کار را انجام مىداد.
دوره بعثت
رسالت غیر علنى
آنگونه که گفتیم، ارتباط پیامبر با على (علیهماالسلام) صرفا یک ارتباط عاطفى یا خویشاوندى نبود، بلکه برآمده از پیوندى قدسى بود. از این روى، با این که على (علیهالسلام) هنوز کودکى چندین ساله است، زودتر از خدیجه (علیهاالسلام) ایمان مىآورد و حضرت خدیجه بعد از وى به عنوان دومین نفر و اولین زن، اسلام را مىپذیرد. بر این اساس پیامبر اکرم فرمود: «اوّلکم واردا على الحوض، اوّلکم اسلاما، على بن ابى طالب...؛ نخستین کسى که بر حوض(کوثر) بر من وارد مىشود، اولین کسى است که اسلام آورد. (یعنى) على بن ابى طالب است.»(13)
در روایتى دیگر امام على علیهالسلام نیز بر این واقعیت تأکید مىکند: «لقد صلیت مع رسول الله قبل الناس بسبع سنین و انا اول من صلى معه؛(14) من هفت سال قبل از مردم با رسول خدا نماز گزاردم و من اولین کسى هستم که با او نماز گزارد.»
بعد از حضرت على علیهالسلام، خدیجه علیهاالسلام نیز ایمان مىآورد و به این ترتیب خانواده سه نفرى رسول خدا صلىالله علیه وآله همه مؤمن به دین او مىشوند.
فضیلت صلوات بر حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم آن را حدّ و حصری نیست و اتفاق علماست که بعد از اَدای فرائض و قرائت قرآن، هیچ فضیلت طاعت به صلوات حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم نمی رسد.
در حدیث وارد شده که حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: حمزه سیدالشهدا و جعفر طیار را در واقعه دیدم که پیش ایشان طبقی رطب نهاده بود و از آن می خوردند. چون پاره ای خوردند، آن رطب میوه دیگر شد و از آن میوه هم پاره ای خوردند، چون پاره ای خوردند، آن میوه، میوه دیگر شد. با ایشان گفتم: پدر و مادر من فدای شما باد، در آخرت چه عمل خوب تر و ثواب دار یافتید؟ گفتند: بهترین اعمال را در آخرت صلوات بر تو یافتیم و ثواب هیچ عمل بدان نمی رسد و از آن جمله آنکه حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: هر که یک نوبت بر من صلوات فرستد، حضرت حق سبحانه و تعالی ده نوبت بر او صلوات فرستد.
شجاعت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم از طور عادت بیرون است. چنان که روایت کرده اند در جنگ اُحُد بعد از آن که لشکر اسلام شکسته بود و آن حضرت زخم یافته و افتاده، هم چنان بر ثبات و عزم جنگ بود و برخاست و مردمان را آواز داد و به دفع کفّار اشتغال نمود. کفّار بازگشتند و بعد از شکستن فاحش، جبر و تدارک فرمود، و اهل جنگ و شجاعت می دانند که این خارج از طور عادت است در شجاعت.
و هم چنین در جنگ حُنین که لشکر آن حضرت دوازده هزار کس بودند و تمامی فرار نمودند اِلاّ چند نفر معدود وآن حضرت ثابت شد و حمله فرمود و دشمن را دفع کرد و این شجاعت از طور عادت بیرون است.
حضرت علی علیه السلام برادر پیغمبر است و وزیر امین او، آن حضرت شجاع ترین امت است به اتفاق و صاحب متانت و قوّت است.
آن حضرتْ زاهدترین و صاحب ورع تر از همه است و از همه کس و همه امت داناتر بود و در غایت رایت و احکام است در علم دانش. آن حضرتْ شیر خداست و غالب است و حمله کننده است بردشمنان و شیر پیشه شجاعت و مردانگی است و اسداللّه و کرّار و حیدر، القاب آن حضرت است.
آن حضرت زائیده از مادر در حرم در اندرون محلّی که آن را حطیم گویند و آن میان حجرالاسود است و درِ کعبه است و رکن رکین که حجرالاسود است.
آن حضرت ایستاده به محکم گردانیدن قوّت بازوی نبی صلی الله علیه و آله وسلم در قایم گردانیدن نشانه های دین.
