آداب غذاخوردن در خانه نزدیکان از منظر قرآن

قرآن در کلام رهبری – سوره نور آیه 61

متن آیه:

لَیسَ عَلَی الْأَعْمی حَرَجٌ وَ لا عَلَی الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَ لا عَلَی الْمَریضِ حَرَجٌ وَ لا عَلی أَنْفُسِکمْ أَنْ تَأْکلُوا مِنْ بُیوتِکمْ أَوْ بُیوتِ آبائِکمْ أَوْ بُیوتِ أُمَّهاتِکمْ أَوْ بُیوتِ إِخْوانِکمْ أَوْ بُیوتِ أَخَواتِکمْ أَوْ بُیوتِ أَعْمامِکمْ أَوْ بُیوتِ عَمَّاتِکمْ أَوْ بُیوتِ أَخْوالِکمْ أَوْ بُیوتِ خالاتِکمْ أَوْ ما مَلَکتُمْ مَفاتِحَهُ أَوْ صَدیقِکمْ لَیسَ عَلَیکمْ جُناحٌ أَنْ تَأْکلُوا جَمیعاً أَوْ أَشْتاتاً فَإِذا دَخَلْتُمْ بُیوتاً فَسَلِّمُوا عَلی أَنْفُسِکمْ تَحِیةً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُبارَکةً طَیبَةً کذلِک یبَینُ اللَّهُ لَکمُ الْآیاتِ لَعَلَّکمْ تَعْقِلُون .

ترجمه:

بر نابینا و افراد لنگ و بیمار گناهی نیست (که با شما هم غذا شوند)، و بر شما نیز گناهی نیست که از خانه های خودتان [خانه های فرزندان یا همسرانتان که خانه خود شما محسوب می شود بدون اجازه خاصّی] غذا بخورید؛ و همچنین خانه های پدرانتان، یا خانه های مادرانتان، یا خانه های برادرانتان، یا خانه های خواهرانتان، یا خانه های عموهایتان، یا خانه های عمّه هایتان، یا خانه های داییهایتان، یا خانه های خاله هایتان، یا خانه ای که کلیدش در اختیار شماست، یا خانه های دوستانتان، بر شما گناهی نیست که بطور دسته جمعی یا جداگانه غذا بخورید؛ و هنگامی که داخل خانه ای شدید، بر خویشتن سلام کنید، سلام و تحیتی از سوی خداوند، سلامی پربرکت و پاکیزه! این گونه خداوند آیات را برای شما روشن می کند، باشد که بیندیشید!

حجاب در قرآن

               

حجاب و عفاف در قرآن کریم

«یا ایها النبی، قل لازواجک و بنائک و نساء المؤمنین یدنین علیهنّّ من جلابیبهنّ ذلک ادنی ان یعرفن فلا یؤذین و کان الله غفوراً رحیماً؛ ای پیامبر به زنان و دختران خود و به زنان مؤمن بگو روسری های بلند بر خود بیفکنند، این عمل مناسب تر است، تا (به عفت و پاکدامنی) شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند و خداوند آمرزنده ی مهربان است» . (1) (سوره احزاب، آیه ی 59)
در این نوشته، بر آنیم که آیه ی مورد نظر را مورد بررسی قرار داده و برخی از نکات پیرامون آن را که نتیجه ی مطالعه ی کتب تفسیر ی می باشد، به رشته ی تحریر درآوریم. شایسته ی یادآوری است که این نوشته، قصد تفسیر آیه را ندارد و تنها به بیان نکات اجمالی آن بسنده می کند، اما پیش از طرح نکات، لازم است مفهوم حجاب بررسی گردد.

تفاوت اسلام و ایمان در قرآن

تفاوت اسلام و ایمان

اسلام چیست و چه تفاوتی با ایمان دارد؟

چرا هر مسلمانی مومن نیست و امتیازی که مومنین دارند چیست؟

برای اولین بار خداوند بلند مرتبه به طور صریح بین اسلام و ایمان تفاوت گذاشت و هر مسلمانی را تسلیم شده ی واقعی ندانست و به ایمان سفارش کرد.

حیوانات و حشرات در قرآن

در قرآن کریم نام حدود 35 حیوان آمده است. پرندگان و حشراتی که در قرآن از آنها نام برده شده، عبارتند از:

سلوى = بلدرچین (بقره،57)، بَعوض = پشه (بقره،26)، ذباب = مگس (حجّ،73)، نحل = زنبور عسل (نحل،68)، عنکبوت (عنکبوت،41)، جراد = ملخ (اعراف، 133)، هدهد = شانه به سر (نمل،27)، غراب = کلاغ (مائده، 31)، ابابیل = احتمالا پرستو (فیل،3)، نمل = مورچه (نمل، 18)، فراش = پروانه (قارعه،4)، قُمَّل = شپش (اعراف،133)

 

علاوه بر موارد فوق، نام حیوانات دیگری نیز در قرآن وجود دارد، چون:

قرده = میمون (بقره،65)، بغال = استر (نحل،16)، غنم، نعجه، ضأن و معز = گوسفند (انعام ،143 ـ 146؛ ص، 23 ـ 24)، ذئب = گرگ (یوسف،15)، بعیر و جَمَل = شتر (یوسف،65 ؛ اعراف،40؛ ...)، قَسْوَرَة = شیر (مدثّر،51)، خَیْل و جیاد (جمع جواد) و صافنات (جمع صافنه) = اسب (نحل،8 ؛ ص،51)، بقر = گاو (بقره،70)، عِجْل = گوساله (هود،69)، حیّه = مار (طه،20)، ثُعبان = اژدها (اعراف، 107)، حمار و حمیر = اُلاغ (نحل،8 ؛ بقره،259؛ ...)، خنزیر = خوک (بقره،173)، کَلْب = سگ (اعراف،176)، ، نون و حوت = ماهى (انبیاء،87 ؛ کهف،63)، ضفادع = قورباغه (اعراف،133)، فیل (فیل، 105)؛ همچنین مى‌توان از بحیره، سائبه، حام و وصیله (مائده،103) به عنوان نام هایى براى اصنافى از شتر و گوسفند که در میان عرب جاهلى رایج بوده است نام برد.

در ادامه نام حشراتی را که در قرآن ذکر شده است بیان می کنیم که بخشی از آنها در فراز اول متن نام برده شده است :

زیباترین توصیف قرآن از علی (ع)

روزی مأمون به امام رضا (علیه السلام) عرض کرد: بزرگ ترین فضیلت امیر مؤمنان (علیه السلام) که قرآن بر آن دلالت کند چیست؟ امام رضا (علیه السلام) فرمود: همانا آیه مباهله است. خدای عزّوجلّ فرمود:

« فَمَنْ حَاجَّک فِیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُــلْ تَعــالَوْا نَدْعُ

أَبْنــاءَنا وَ أَبْنــاءَکمْ وَ نِســاءَنا وَ نِســاءَکمْ وَ أَنْفُسَــنا وَ أَنْفُسَــکمْ

ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبِین »؛

سعادت و لذت از دیدگاه قرآن

سعادت و لذت از منظر قران کریم

یکی از مباحث مهم علم اخلاق مقوله سعادت و لذت است و اینکه سعادت چیست؟ و لذت کدام است مقوله ای است که ذهن علمای اخلاق را به خود مشغول داشته است. در این نوشته به تعریف سعادت و لذت از منظر قرآن پرداخته می شود.

در توضیح مفهوم سعادت، می توان گفت: سعادت و لذت خیلی به هم نزدیک و قریب الافق هستند و عمده تفاوت آن دو در این است که لذت در موارد لحظه ای و کوتاه مدت نیز بکار می رود ولی، سعادت صرفاً در مورد لذت های پایدار یا نسبتاً پایدار کاربرد دارد. مثلاً، هیچ گاه درباره کسی که غذای لذیذی را می خورد و برای لحظاتی از آن لذت می برد مفهوم سعادت را بکار نمی برند، بلکه می گویند: از خوردن غذا لذت برد.

پدر قرآنی

قرآن کریم در عین حال که «بنین» و «اولاد» را وسیله امتحان آدمی معرفی می‌‌کند، در اغلب موارد آنها را پس از کلمه «اموال» آورده و جایگاهی ویژه پس از قدرت اقتصادی برای آنها قائل شده است.

شاید بتوان اموال، اولاد و بنین را دو مؤلفه اصلی اقتدار و صلابت خانواده دانست که قدرت مادی و معنوی خاص به خصوص به پدر خانواده به عنوان مدیر اصلی جریان زندگی می‌بخشد.

هر دو موضوع اموال و اولاد که مورد توجه ویژه اسلام قرار گرفته است، دارای انواع مثبت و منفی هستد که نوع مثبت آنها یعنی «مال حلال» و «فرزند صالح» مطلوب اسلام است و اگر خوب بنگریم این دو بی ارتباط با یکدیگر نیستند و می‌توان حتی بین آنها رابطه علّی برقرار کرد و پرورش فرزند صالح را از بدو تشکیل نطفه تا رشد و نمو آن در خارج از رحم مادر و عاقبت آنها را در گرو تأمین و کسب مال حلال دانست.

کوثر قرآن

ارتباط سوره کوثر و حضرت زهرا سلام الله علیها

شأن نزول سوره کوثر چه بود؟

پس از آن که پسران پیامبر اعظم صلوات الله علیه و آله به نام‌های قاسم و عبدالله دار فانی را وداع گفته و رحلت نمودند، دشمنان بسیار خوشحال شدند و گفتند او دیگر نسل و ادامه‌ای ندارد و «ابتر» است.
از آن جا که «مال و بنون»، یعنی زیادی اموال و پسران افتخار، اتکا و ارزش قوم جاهل بوده و هست، نداشتن فرزند پسر را به عنوان یک نقطه‌ی ضعف بزرگ مطرح کرده و به ضد تبلیغ و جوّسازی علیه شخصیت آن حضرت پرداختند و سعی نمودند اذهان عمومی را نسبت به آینده ناامید کنند. (همان روش امروز)
ابتدا عاص بن وائل سهمی که از دشمنان آن حضرت بود گفت: نسل او قطع شد و او «ابتر» و بی عقبه است. ولیدبن مغیره، ابوجهل، عقبه بن ابی محیط، کعب بن اشرف و ابو لهب نیز یه او پیوسته و این شماتت را تکرار و فرافکنی می‌کردند. (سیوطی، 1993م: ج6، ص403 - آلوسی، 1405ق: ج3، ص403 و اکثر تفاسیر شیعه و سنّی ذیل سوره کوثر)
خداوند متعال در پاسخ این جوّسازی‌ها در مقام فعل ، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را به ایشان عطا داشت و در کلام وحی بدان تصریح نمود.

اشتغال زنان از دیدگاه قرآن

آیا اسلام با اشتغال زنان در بیرون از خانه موافق است ؟

با توجه به وضعیت  موجود جوامع  مختلف و وارد شدن زنان در فضای بیرون خانه برای کار ،قرآن کریم کار کردن واشتغال زنان را دربیرون منزل ،بارعایت حیا وعدم اختلاط واضطرار مجاز می داند.

با توجه به وضعیت  موجود جوامع  مختلف و وارد شدن زنان در فضای بیرون خانه برای کار ،آیا قرآن کریم  برای کار کردن بانوان در بیرون از منزل برنامه ای دارد؟ آیا مانع این عمل است؟ یا اینکه با این عمل موافق است؟

در ابتدا لازم به ذکر است که قرآن کریم در مباحث اقتصادی  تامین نیاز خانه وخانواده را برعهده مردان قرار داده است:

«الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ بِما فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلى‏ بَعْضٍ وَ بِما أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوالِهِمْ؛[نساء/34].

اما اگر به هر دلیلی این تامین نیاز توسط مرد انجام نشد، زن می تواند با رعایت نکات زیر در بیرون منزل برای تامین نیازهای مالی خانواده کار کند:

دنیا و آخرت از منظر دین

دنیا و آخرت در قـــرآن و احادیث

مقــدمــه

بنا بر تعلیمات اسلامی، استفاده از دنیا و بهره مندی از آن بد نیست و چیزی که در این میان بد است؛ حب دنیا و وابستگی به آن است. کسانی که بنا به حب دنیا داشتن، دنیا خویش را آباد، ولی آخرت خویش را تباه ساخته اند؛ در فردای قیامت یار و یاوری نخواهند داشت و سر و کارشان با عذاب الهی است.

دنیا مقدمه ی آخرت
حضرت امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) می فرماید: «الدّنیا مزرعة الاخرة؛[1] دنیا مزرعه آخرت است»

پیام این حدیث کوتاه ولی پر مغز، این است که از دنیا باید به مانند یک مزرعه به سود آخرت استفاده کرد. بهتر است برای روشن تر شدن بحث، به یک حدیث دیگر از امیر بیان علی (علیه السلام) تمسک جوییم. آن حضرت وقتی برای عیادت یکی از اصحابش ــ علاء بن زیاد حارثی ــ رفته بودند، از آنجا که منزل علاء را وسیع دیدند؛ گفت که این منزل وسیع به چه کار دنیایت می آید، آگاه باش که در آخرت به چنین سرای وسیعی نیاز بیشتری داری. سپس حضرت اضافه فرمود:

«بَلَى‏ إِنْ‏ شِئْتَ‏ بَلَغْتَ بِهَا الْآخِرَةَ تَقْرِی فِیهَا الضَّیْفَ وَ تَصِلُ فِیهَا الرَّحِمَ وَ تُطْلِعُ مِنْهَا الْحُقُوقَ مَطَالِعَهَا فَإِذاً أَنْتَ قَدْ بَلَغْتَ بِهَا الْآخِرَة؛[2]

بله می توانی بوسیله ی آن به ثواب آخرت برسی (دنیا مزرعه آخرت است)، بدینگونه که در آن از مهمانان پذیرایی کنی و صله ی رحم در آن بجا آوری وحقوق الهی را ـ در این خانه ــ برپا داری، پس در چنین حالی به ثواب آخرت رسیده ای.