(یَأَ ایُّهَا اٌلنَّبِیُّ قُل لِِّأَزٌوَاجِکَ وَبَنَاتِکَ ونِسَآء الٌمُؤٌمِنیِنَ یُدٌنِینَ عَلَیٌهِنَّ مِن جَلَبِیبِهِنَّ ذلِکٌَ أَدٌنَی اَن یُعرَفنَ (فَلَایُوذَینَ وَکَانَ اللَّهُ غَفُوراًرَّحِیماً)
ای پیامبر به همسرانت و دخترانت و همسران کسانی که مومن هستند بگو: چادرهایشان را بر خود فرو پوشند (تا بدن و آرایش و زیورهایشان در برابر دید نامحرمان قرارنگیرد). این (پوشش) به اینکه (به عفت و پاکدامنی) شناخته شوند نزدیک تراست. و در نتیجه (ازسوی مردم بی تقوا) مورد آزار قرار نخواهند گرفت؛ وخدا همواره بسیار آمرزنده و مهربان است.
سوره احزاب آیه (59)
 1- ﺧﻴﺮ ﭘﻨﻬﺎﻧﻰ ﻭ ﻛﺘﻤﺎﻥ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭﻯ ﻣِﻦْ ﻛُﻨُﻮﺯِ ﺍﻟْجنّﺔِ ﺍﻟْﺒِﺮُّ ﻭَ ﺇِﺧْﻔﺎﺀُ ﺍﻟْﻌَﻤَﻞِ ﻭَ ﺍﻟﺺَّﺒْﺮُ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﺮَّﺯﺍﻳﺎ ﻭَ ﻛِﺘْﻤﺎﻥُ ﺍﻟْﻤَﺼﺎﺋِﺐِ. ﺍﺯ ﮔﻨﺠﻬﺎﻯ ﺑﻬﺸﺖ; ﻧﻴﻜﻰ ﻛﺮﺩﻥ ﻭ ﭘﻨﻬﺎﻥ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﻛﺎﺭ[ﻧﻴﻚ] ﻭ ﺻﺒﺮ ﺑﺮ ﻣﺼﻴﺒﺘﻬﺎ ﻭ ﻧﻬﺎﻥ ﻛﺮﺩﻥ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭﻳﻬﺎ (ﻳﻌﻨﻰ ﻋﺪﻡ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ) ﺍﺳﺖ. 2- ﻭﻳﮋﮔﻰ ﻫﺎﻯ ﺯﺍﻫﺪ ﺃَﻟﺰّﺍﻫِﺪُ ﻓِﻰ ﺍﻟﺪُّﻧْﻴﺎ ﻣَﻦْ ﻟَﻢْ ﻳَﻐْﻠِﺐِ ﺍﻟْﺤَﺮﺍﻡُ ﺻَﺒْﺮَﻩُ، ﻭَ ﻟَﻢْ ﻳَﺸْﻐَﻞِ ﺍﻟْﺤَﻼﻝُ ﺷُﻜْﺮَﻩُ. ﺯﺍﻫﺪ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ ﻛﺴﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺮﺍﻡ ﺑﺮ ﺻﺒﺮﺵ ﻏﻠﺒﻪ ﻧﻜﻨﺪ، ﻭ ﺣﻼﻝ ﺍﺯ ﺷﻜﺮﺵ ﺑﺎﺯ ﻧﺪﺍﺭﺩ. 3- ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺩﺭ ﺟﺬﺏ ﻭ ﻃﺮﺩ ﺍﻓﺮﺍﺩ « ﺃَﺣْﺒِﺐْ ﺣَﺒﻴﺒَﻚَ ﻫَﻮْنًا ﻣﺎ ﻋَﺴﻰ ﺃَﻥْ ﻳَﻌْﺼِﻴَﻚَ ﻳَﻮْمًا ﻣﺎ. ﻭَ ﺃَﺑْﻐِﺾْ ﺑَﻐﻴﻀَﻚَ ﻫَﻮْنًـا ﻣﺎ ﻋَﺴﻰ ﺃَﻥْ ﻳَﻜُﻮﻥَ ﺣَﺒﻴﺒَﻚَ ﻳَﻮْﻡًﺍ ﻣﺎ.» ﺑﺎ ﺩﻭﺳﺘﺖ ﺁﺭﺍﻡ ﺑﻴﺎ، ﺑﺴﺎ ﻛﻪ ﺭﻭﺯﻯ ﺩﺷﻤﻨﺖ ﺷﻮﺩ، ﻭ ﺑﺎ ﺩﺷﻤﻨﺖ ﺁﺭﺍﻡ ﺑﻴﺎ، ﺑﺴﺎ ﻛﻪ ﺭﻭﺯﻯ ﺩﻭﺳﺘﺖ ﺷﻮﺩ. 4- ﺑﻬﺎﻯ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻗﻴﻤَﺔُ ﻛُﻞِّ ﺍﻣْﺮِﺀ ﻣﺎ ﻳُﺤْﺴِﻦُ. ﺍﺭﺯﺵ ﻫﺮ ﻛﺴﻰ ﺁﻥ ﭼﻴﺰﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﻜﻮ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﺪ. 5 - ﻓﻘﻴﻪ ﻛﺎﻣﻞ « ﺍَﻻ ﺃُﺧْﺒِﺮُﻛُﻢْ ﺑِﺎﻟْﻔَﻘﻴﻪِ ﺣَﻖَّ ﺍﻟْﻔَﻘﻴﻪِ؟ ﻣَﻦْ ﻟَﻢْ ﻳُﺮَﺥِّﺺِ ﺍﻟﻨّﺎﺱَ ﻓﻰ ﻣَﻌﺎﺻِﻰ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَ ﻟَﻢْ ﻳُﻘَﻦِّﻄْﻬُﻢْ ﻣِﻦْ ﺭَﺣْﻤَﺔِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَ ﻟَﻢْ ﻳُﺆْﻣِﻨْﻬُﻢْ ﻣِﻦْ ﻣَﻜْﺮِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَ ﻟَﻢْ ﻳَﺪَﻉِ ﺍﻟﻘُﺮﺁﻥَ ﺭَﻏْﺒَﺔً ﻋَﻨْﻪُ ﺇِﻟﻰ ﻣﺎ ﺳِﻮﺍﻩُ، ﻭَ ﻻ ﺧَﻴْﺮَ ﻓﻰ ﻋِﺒﺎﺩَﺓ ﻟَﻴْﺲَ ﻓﻴﻬﺎ ﺗَﻔَﻖُّﻪٌ. ﻭَ ﻻﺧَﻴْﺮَ ﻓﻰ ﻋِﻠْﻢ ﻟَﻴْﺲَ ﻓﻴﻪِ ﺗَﻔَﻚُّﺮٌ. ﻭَ ﻻ ﺧَﻴْﺮَ ﻓﻰ ﻗِﺮﺍﺀَﺓ ﻟَﻴْﺲَ ﻓﻴﻬﺎ ﺗَﺪَﺏُّﺮٌ.» ﺁﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻓﻘﻴﻪ ﻛﺎﻣﻞ، ﺧﺒﺮ ﻧﺪﻫﻢ؟ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻧـﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻰ ﺧـﺪﺍ ﺭﺍ ﻧﺪﻫـﺪ، ﻭ ﺁﻧﻬـﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺭﺣﻤﺖ ﺧﺪﺍ ﻧﻮﻣﻴﺪ ﻧﺴﺎﺯﺩ، ﻭ ﺍﺯ ﻣﻜﺮ ﺧﺪﺍﻳﺸﺎﻥ ﺁﺳﻮﺩﻩ ﻧﻜﻨﺪ، ﻭ ﺍﺯ ﻗﺮﺁﻥ ﺭﻭ ﺑﻪ ﭼﻴﺰ ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻜﻨـﺪ، ﻭ ﺧﻴـﺮﻯ ﺩﺭ ﻋﺒـﺎﺩﺕ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻔﻘّﻪ ﻧﻴﺴﺖ، ﻭ ﺧﻴـﺮﻯ ﺩﺭ ﻋﻠﻢ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻔﻜّﺮ ﻧﻴﺴﺖ، ﻭ ﺧﻴﺮﻯ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﺪﺑّﺮ ﻧﻴﺴﺖ. 6 - ﺧﻄﺮﺍﺕ ﺁﺭﺯﻭﻯ ﻃﻮﻻﻧﻰ ﻭ ﻫﻮﺍﻯ ﻧﻔﺲ « ﺇِنّــــما ﺃَﺧْﺸﻰ ﻋَﻠَﻴْﻜُﻢْ ﺇِﺛْﻨَﻴْﻦِ: ﻃُﻮﻝَ ﺍﻻَْﻣَﻞِ ﻭَ ﺍﺕِّﺒﺎﻉَ ﺍﻟْﻬَﻮﻯ، ﺃَﻣّﺎ ﻃُﻮﻝُ ﺍﻻَْﻣَﻞِ ﻓَﻴُﻨْﺴِﻰ ﺍﻻْﺧِﺮَﺓَ ﻭَ ﺃَﻣّﺎ ﺇِتباﻉُ ﺍﻟْﻬَﻮﻯ ﻓَﺈِﻥَّﻪُ ﻳَﺼُﺪُّ ﻋَﻦِ ﺍﻟْﺤَﻖِّ.» ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﺍﺯ ﺩﻭ ﭼﻴﺰ ﻣﻰﺗﺮﺳﻢ: ﺩﺭﺍﺯﻯ ﺁﺭﺯﻭ ﻭ ﭘﻴﺮﻭﻯ ﻫﻮﺍﻯ ﻧﻔﺲ. ﺍﻣّﺎ ﺩﺭﺍﺯﻯ ﺁﺭﺯﻭ ﺳﺒﺐ ﻓﺮﺍﻣﻮﺷﻰ ﺁﺧﺮﺕ ﺷﻮﺩ، ﻭ ﺍﻣّﺎ ﭘﻴﺮﻭﻯ ﺍﺯ ﻫﻮﺍﻯ ﻧﻔﺲ، ﺁﺩﻣﻰ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺣﻖّ ﺑﺎﺯ ﺩﺍﺭﺩ. 7 - ﻣﺮﺯ ﺩﻭﺳﺘﻰ « ﻻَ ﺗَﺖَّﺨِﺬَﻥَّ ﻋَﺪُﻭَّ ﺻَﺪﻳﻘِﻚَ ﺻَﺪﻳﻖًﺍ ﻓَﺘَﻌْﺪﻯ ﺻَﺪﻳﻘَﻚَ.» ﺑﺎ ﺩﺷﻤﻦِ ﺩﻭﺳﺘﺖ ﺩﻭﺳﺖ ﻣﺸﻮ ﻛﻪ [ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ] ﺑﺎ ﺩﻭﺳﺘﺖ ﺩﺷﻤﻨﻰ ﻣﻰﻛﻨﻰ. 8 - ﺍﻗﺴﺎﻡ ﺻﺒﺮ « ﺃَﻟﺺَّﺒْﺮُ ﺛَﻼﺛَﺔٌ: ﺃَﻟﺺَّﺒْﺮُ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟْﻤُﺼﻴﺒَﺔِ، ﻭَ ﺍﻟﺺَّﺒْﺮُ ﻋَﻠَﻰﺍﻟﻄّﺎﻋَﺔِ، ﻭَ ﺍﻟﺺَّﺒْﺮُ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟْﻤَﻌْﺼِﻴَﺔِ.» ﺻﺒﺮ ﺑﺮ ﺳﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﺳﺖ: ﺻﺒﺮ ﺑﺮ ﻣﺼﻴﺒﺖ، ﻭ ﺻﺒﺮ ﺑﺮ ﺍﻃﺎﻋﺖ، ﻭ ﺻﺒﺮ ﺑﺮ [ﺗﺮﻙ] ﻣﻌﺼﻴﺖ. 9- ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻰ ﻣﻘﺪَّﺭ ﻣَﻦْ ﺿُﻲِّﻖَ ﻋَﻠَﻴْﻪِ ﻓﻰ ﺫﺍﺕِ ﻳَﺪِﻩِ، ﻓَﻠَﻢْ ﻳَﻈُﻦَّ ﺃَﻥَّ ﺫﻟِﻚَ ﺣُﺴْﻦُ ﻧَﻈَﺮ ﻣِﻦَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻟَﻪُ ﻓَﻘَﺪْ ﺿَﻲَّﻊَ ﻣَﺄْﻣُﻮﻻً. ﻫﺮ ﻛﻪ ﺗﻨﮕﺪﺳﺖ ﺷﺪ ﻭ ﻧﭙﻨﺪﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺯ ﻟﻄﻒ ﺧﺪﺍ ﺑﻪ ﺍﻭﺳﺖ، ﻳﻚ ﺁﺭﺯﻭ ﺭﺍ ﺿﺎﻳﻊ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻭﺳﻌﺖ ﺩﺭ ﻣﺎﻝ ﻳﺎﻓﺖ ﻭ ﻧﭙﻨﺪﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻳﻚ ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮﻯ ﺍﺯ ﺳﻮﻯ ﺧﺪﺍﺳﺖ، ﺩﺭ ﺟﺎﻯ ﺗﺮﺳﻨﺎﻛﻰ ﺁﺳﻮﺩﻩ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ. 10- ﻋﺰّﺕ، ﻧﻪ ﺫﻟّﺖ ﺍَﻟْﻤَﻨِﻲَّﺔُ ﻭَ ﻻَ ﺍﻟﺪَّﻧِﻲَّﺔُ ﻭَ ﺍﻟﺖَّﺠَﻞُّﺪُ ﻭَ ﻻَ ﺍﻟﺖَّﺒَﻞُّﺪُ ﻭَ ﺍﻟﺪَّﻫْﺮُ ﻳَﻮْﻣﺎﻥِ: ﻓَﻴَﻮْﻡٌ ﻟَﻚَ ﻭَ ﻳَﻮْﻡٌ ﻋَﻠَﻴْﻚَ ﻓَﺈِﺫﺍ ﻛﺎﻥَ ﻟَﻚَ ﻓَﻼ ﺗَﺒْﻄَﺮْ،ﻭَ ﺇِﺫﺍ ﻛﺎﻥَ ﻋَﻠَﻴْﻚَ ﻓَﻼ ﺗَﺤْﺰَﻥْ ﻓَﺒِﻜِﻠَﻴْﻬِﻤﺎ ﺳَﺘُﺨْﺘَﺒَﺮُ. ﻣﺮﺩﻥ ﻧﻪ ﺧﻮﺍﺭ ﺷﺪﻥ! ﻭ ﺑﻰ ﺑﺎﻛﻰ ﻧﻪ ﺧﻮﺩ ﺑﺎﺧﺘﻦ! ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﺩﻭ ﺭﻭﺯ ﺍﺳﺖ، ﺭﻭﺯﻯ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺗﻮ، ﻭ ﺭﻭﺯﻯ ﺑﻪ ﺿﺮﺭ ﺗﻮ! ﭼﻮﻥ ﺑﻪ ﺳﻮﺩﺕ ﺷﺪ ﺷﺎﺩﻯ ﻣﻜﻦ، ﻭ ﭼﻮﻥ ﺑﻪ ﺯﻳﺎﻧﺖ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﻏﻢ ﻣﺨﻮﺭ، ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺩﻭﻯ ﺁﻥ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﺷﻮﻯ. 11- ﻃﻠﺐ ﺧﻴﺮ ﻣﺎ ﺣﺎﺭَ ﻣَﻦِ ﺍﺳْﺘَﺨﺎﺭَ، ﻭَ ﻻ ﻧَﺪِﻡَ ﻣَﻦِ ﺍﺳْﺘَﺸﺎﺭَ. ﻫﺮ ﻛﻪ ﺧﻴﺮ ﺟﻮﻳﺪ ﺳﺮﮔﺮﺩﺍﻥ ﻧﺸﻮﺩ، ﻭ ﻛﺴﻰ ﻛﻪ ﻣﺸﻮﺭﺕ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﭘﺸﻴﻤﺎﻥ ﻧﮕﺮﺩﺩ. 12- ﻭﻃﻦ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﻋُﻢِّﺮَﺕِ ﺍﻟْﺒِﻼﺩُ ﺑِﺤُﺐِّ ﺍﻷَﻭْﻃﺎﻥِ. ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺐّ ﻭ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﻭﻃﻦ ﺁﺑﺎﺩﺍﻧﺪ. 13- ﺳﻪ ﺷﻌﺒﻪ ﻋﻠﻮﻡ ﻻﺯﻡ ﺃَﻟْﻌِﻠْﻢُ ﺛَﻼﺛَﺔٌ: ﺃَﻟْﻔِﻘْﻪُ ﻟِﻼَْﺩْﻳﺎﻥِ، ﻭَ ﺍﻟﻂِّﺐُّ ﻟِﻼَْﺑْﺪﺍﻥِ،ﻭَ ﺍﻟﻦَّﺤْﻮُ ﻟِﻞِّﺴﺎﻥِ. ﺩﺍﻧﺶ ﺳﻪ ﻗﺴﻢ ﺍﺳﺖ: ﻓﻘﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﺩﻳﻦ، ﻭ ﭘﺰﺷﻜﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﻦ، ﻭ ﻧﺤﻮ ﺑﺮﺍﻯ ﺯﺑﺎﻥ. 14- ﺳﺨﻦ ﻋﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﺗَﻜَﻞَّﻤُﻮﺍ ﻓِﻰ ﺍﻟْﻌِﻠْﻢِ ﺗَﺒَﻲَّﻦَ ﺃَﻗْﺪﺍﺭُﻛُﻢْ. ﻋﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﺳﺨﻦ ﮔﻮﻳﻴﺪ ﺗﺎ ﻗﺪﺭ ﺷﻤﺎ ﺭﻭﺷﻦ ﮔﺮﺩﺩ. 15- ﻣﻨﻊ ﺗﻠﻘﻴﻦ ﻣﻨﻔﻰ ﻻ ﺗُﺤَﺪِّﺙْ ﻧَﻔْﺴَﻚَ ﺑِﻔَﻘْﺮ ﻭَ ﻻ ﻃُﻮﻝِ ﻋُﻤْﺮ. ﻓﻘﺮ ﻭ ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻰ ﻭ ﻃﻮﻝ ﻋﻤﺮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺗﻠﻘﻴﻦ ﻧﻜﻦ. 17- ﻓﻘﺮ ﺟﺎﻧﻜﺎﻩ ﺃَﻟْﻔَﻘْﺮُ ﺍﻟْﻤَﻮْﺕُ ﺍﻻَْﻛْﺒَﺮُ، ﻭَ ﻗِﻞَّﺔُ ﺍﻟْﻌِﻴﺎﻝِ ﺃَﺣَﺪُ ﺍﻟْﻴَﺴﺎﺭَﻳْﻦِ ﻭَ ﻫُﻮَ ﻧِﺼْﻒُ ﺍﻟْﻌَﻴْﺶِ. ﻓﻘﺮ ﻭ ﻧﺪﺍﺭﻯ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﺮﮒ ﺍﺳﺖ! ﻭ ﻋﺎﺋﻠﻪ ﻛﻢ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺩﻭ ﺗﻮﺍﻧﮕﺮﻯ ﺍﺳﺖ، ﻛﻪ ﺁﻥ ﻧﻴﻤﻰ ﺍﺯ ﺧﻮﺷﻰ ﺍﺳﺖ. 18- ﺩﻭ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺧﻄﺮﻧﺎﻙ ﺃَﻫْﻠَﻚَ ﺍﻟﻨّﺎﺱَ ﺇِﺛْﻨﺎﻥِ: ﺧَﻮْﻑُ ﺍﻟْﻔَﻘْﺮِ ﻭَ ﻃَﻠَﺐُ ﺍﻟْﻔَﺨْﺮِ. ﺩﻭ ﭼﻴﺰ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﻫﻼﻙ ﻛﺮﺩﻩ: ﺗﺮﺱ ﺍﺯ ﻧﺪﺍﺭﻯ ﻭ ﻓﺨﺮﻃﻠﺒﻰ. 19- ﺳﻪ ﻇﺎﻟﻢ ﺃَﻟْﻌﺎﻣِﻞُ ﺑِﺎﻟﻆُّﻠْﻢِ ﻭَ ﺍﻟﻤُﻌﻴﻦُ ﻋَﻠَﻴْﻪِ ﻭَ ﺍﻟﺮّﺍﺿِﻰُ ﺑِﻪِ ﺷُﺮَﻛﺎﺀُ ﺛَﻼﺛَﺔٌ. ﺷﺨﺺ ﺳﺘﻤﻜﺎﺭ ﻭ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺑﺮ ﻇﻠﻢ ﻭ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺭﺍﺿﻰ ﺑﻪ ﻇﻠﻢ ﺍﺳﺖ، ﻫﺮ ﺳﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺷﺮﻳﻜﺎﻧﺪ. 20- ﺻﺒﺮ ﺑﺮ ﺩﻭ ﻗﺴﻢ ﺍﺳﺖ: ﺻﺒﺮ ﺑﺮ ﻣﺼﻴﺒﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﻜﻮ ﻭ ﺯﻳﺒﺎﺳﺖ، ﻭ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺻﺒﺮ ﺑﺮ ﭼﻴﺰﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺣﺮﺍﻡ ﮔﺮﺩﺍﻧﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ. 21- ﺍﺩﺍﻯ ﺍﻣﺎﻧﺖ ﺃَﺩُّﻭﺍ ﺍﻻَْﻣﺎﻧَﺔَ ﻭَ ﻟَﻮْ ﺇِﻟﻰ ﻗﺎﺗِﻞِ ﻭُﻟْﺪِ ﺍﻻَْﻧْﺒﻴﺎﺀِ. ﺍﻣﺎﻧﺖ ﺭﺍ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﻳﺪ ﮔﺮﭼﻪ ﺑﻪ ﻛﺸﻨﺪﻩ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮﺍﻥ ﺑﺎﺷﺪ. 22- ﭘﺮﻫﻴﺰ ﺍﺯ ﺷﻬﺮﺕ ﻃﻠﺒﻰ ﻗﺎﻝَ(ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻼﻡ) ﻟِﻜُﻤَﻴْﻞِ ﺑْﻦِ ﺯِﻳﺎﺩ:ﺭُﻭَﻳْﺪَﻙَ ﻻﺗَﺸْﻬَﺮْ، ﻭَ ﺃَﺧْﻒِ ﺷَﺨْﺼَﻚَ ﻻ ﺗُﺬْﻛَﺮْ، ﺗَﻌَﻞَّﻢْ ﺗَﻌْﻠَﻢْ ﻭَ ﺍﺻْﻤُﺖْ ﺗَﺴْﻠَﻢْ، ﻻ ﻋَﻠَﻴْﻚَ ﺇِﺫﺍ ﻋَﺮَّﻓَﻚَ ﺩﻳﻨَﻪُ، ﻻ ﺗَﻌْﺮِﻑُ ﺍﻟﻨّﺎﺱَ ﻭَ ﻻ ﻳَﻌْﺮِﻓُﻮﻧَﻚَ. ﺁﺭﺍﻡ ﺑﺎﺵ، ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺷﻬﺮﻩ ﻣﺴﺎﺯ، ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻧﻬﺎﻥ ﺩﺍﺭ ﻛﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﻮﻯ، ﻳﺎﺩ ﮔﻴﺮ ﺗﺎ ﺑﺪﺍﻧﻰ، ﺧﻤﻮﺵ ﺑﺎﺵ ﺗﺎ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻤﺎﻧﻰ. 23- ﻋﺬﺍﺏ ﺷﺶ ﮔﺮﻭﻩ ﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻳُﻌَﺬِّﺏُ ﺳِﺖَّﺔً ﺑِﺴِﺖَّﺔ : ﺃَﻟْﻌَﺮَﺏَ ﺑِﺎﻟْﻌَﺼَﺒﻲَّﺔِ ﻭَ ﺍﻟﺪَّﻫﺎﻗﻴﻦَ ﺑِﺎﻟْﻜِﺒْﺮِ ﻭَ ﺍﻻُْﻣَﺮﺍﺀَ ﺑِﺎﻟْﺠَﻮْﺭِ ﻭَ ﺍﻟْﻔُﻘَﻬﺎﺀَ ﺑِﺎﻟْﺤَﺴَﺪِ ﻭَ ﺍﻟﺖُّﺠّﺎﺭَ ﺑِﺎﻟْﺨِﻴﺎﻧَﺔِ ﻭَ ﺃَﻫْﻞَ ﺍﻟﺮُّﺳْﺘﺎﻕِ ﺑِﺎﻟْﺠَﻬْﻞِ. ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺷﺶ ﻛﺲ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﺶ ﺧﺼﻠﺖ ﻋﺬﺍﺏ ﻛﻨﺪ:ﻋﺮﺏ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﻌﺼّﺐ، ﻭ ﺧﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﻜﺒّﺮ، ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍﻳﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺟﻮﺭ، ﻭ ﻓﻘﻴﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﺴﺪ، ﻭ ﺗﺠّﺎﺭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻴﺎﻧﺖ، ﻭ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻟﺖ. 24- ﺍﺭﻛﺎﻥ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺃَﻻِْﻳﻤﺎﻥُ ﻋَﻠﻰ ﺃَﺭْﺑَﻌَﺔِ ﺃَﺭْﻛﺎﻥ: ﺃَﻟﺖَّﻮَﻙُّﻞِ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﻠّﻪِ، ﻭَ ﺍﻟﺖَّﻔْﻮﻳﺾِ ﺇِﻟَﻰ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَ ﺍﻟﺖَّﺴْﻠﻴﻢِ ﻻَِﻣْﺮِﻟﻠّﻪِ، ﻭَ ﺍﻟﺮِّﺿﺎ ﺑِﻘَﻀﺎﺀِ ﺍﻟﻠّﻪِ. ﺍﻳﻤﺎﻥ ﭼﻬﺎﺭﭘﺎﻳﻪ ﺩﺍﺭﺩ: ﺗﻮﻛّﻞ ﺑﺮ ﺧﺪﺍ، ﻭﺍﮔﺬﺍﺭﺩﻥ ﻛﺎﺭ ﺑﻪ ﺧﺪﺍ، ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﻪ ﺍﻣﺮ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺭﺿﺎ ﺑﻪ ﻗﻀﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ. 25- ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺍﺧﻼﻗﻰ « ﺫَﻝِّﻠُﻮﺍ ﺃَﺧْﻼﻗَﻜُﻢْ ﺑِﺎﻝَْﻤﺤﺎﺳِﻦِ، ﻭَ ﻗَﻮِّﺩُﻭﻫﺎ ﺇِﻟَﻰ ﺍﻟْﻤَﻜﺎﺭِﻡِ. ﻭَ ﻋَﻮِّﺩُﻭﺍ ﺃَﻧْﻔُﺴَﻜُﻢُ ﺍﻟْﺤِﻠْﻢَ.» ﺍﺧﻼﻕ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺭﺍﻡِ ﺧﻮﺑﻰ ﻫﺎ ﻛﻨﻴﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺑﺰﺭﮔﻮﺍﺭﻯ ﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﺑﻜﺸﺎﻧﻴﺪ ﻭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺑﺮﺩﺑﺎﺭﻯ ﻋﺎﺩﺕ ﺩﻫﻴﺪ. 26- ﺁﺳﺎﻧﮕﻴﺮﻯ ﺑﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﻭ ﺩﻭﺭﻯ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﻫﺎﻯ ﭘﺴﺖ « ﻻﺗُﺪﺍﻕُّﻮﺍ ﺍﻟﻨّﺎﺱَ ﻭَﺯْﻥًﺍ ﺑِﻮَﺯْﻥ، ﻭَ ﻋَﻆِّﻤُﻮﺍ ﺃَﻗْﺪﺍﺭَﻛُﻢْ ﺑِﺎﻟﺖَّﻐﺎﻓُﻞِ ﻋَﻦِ ﺍﻟﺪَّﻧِﻰِّ ﻣِﻦَ ﺍﻻُْﻣُﻮﺭِ.» ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻡ، ﺯﻳﺎﺩ ﺧﺮﺩﻩ ﮔﻴﺮﻯ ﻧﻜﻨﻴﺪ، ﻭ ﻗﺪﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻛﻨﺎﺭﻩ ﮔﻴﺮﻯ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﻫﺎﻯ ﭘﺴﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺮﻳﺪ. 27- ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎﻥ ﺍﻧﺴﺎﻥ « ﻛَﻔﻰ ﺑِﺎﻟْﻤَﺮْﺀِ ﺣِﺮْﺯًﺍ، ﺇِﻥَّﻪُ ﻟَﻴْﺲَ ﺃَﺣَﺪٌ ﻣِﻦَ ﺍﻟﻨّﺎﺱِ ﺇِﻻّ ﻭَ ﻣَﻌَﻪُ ﺣَﻔَﻈَﺔٌ ﻣِﻦَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻳَﺤْﻔَﻈُﻮﻧَﻪُ ﺃَﻥْ ﻻ ﻳَﺘَﺮَﺩّﻯ ﻓﻰ ﺑِﺌْﺮ ﻭَ ﻻ ﻳَﻘَﻊَ ﻋَﻠَﻴْﻪِ ﺣﺎﺋِﻂٌ ﻭَ ﻻ ﻳُﺼﻴﺒَﻪُ ﺳَﺒُﻊٌ، ﻓَﺈِﺫﺍ ﺟﺎﺀَ ﺃَﺟَﻠُﻪُ ﺧَﻞُّﻮﺍ ﺑَﻴْﻨَﻪُ ﻭَ ﺑَﻴْﻦَ ﺃَﺟَﻠِﻪِ.» ﺁﺩﻣﻰ ﺭﺍ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﮊ ﺑﺲ ﻛﻪ ﻛﺴﻰ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﻧﻴﺴﺖ، ﻣﮕﺮ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺍﻭ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺧﺪﺍ ﻧﮕﻬﺒﺎﻥ ﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻧﮕﻪ ﻣﻰﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﺎﻩ ﻧﻴﻔﺘﺪ، ﻭ ﺩﻳﻮﺍﺭ ﺑﺮ ﺳﺮﺵ ﻧﺮﻳﺰﺩ، ﻭ ﺩﺭﻧﺪﻩ ﺍﻯ ﺁﺳﻴﺒﺶ ﻧﺮﺳﺎﻧﺪ، ﻭ ﭼﻮﻥ ﻣﺮﮒ ﺍﻭ ﺭﺳﺪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺟﻠﺶ ﺭﻫﺎ ﺳﺎﺯﻧﺪ. 28- ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﺗﺒﺎﻫﻰﻫﺎ « ﻳَﺄْﺗﻰ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﻨّﺎﺱِ ﺯَﻣﺎﻥٌ ﻻ ﻳُﻌْﺮَﻑُ ﻓﻴﻪِ ﺇﻻَّ ﺍﻟْﻤﺎﺣِﻞُ ﻭَ ﻻ ﻳُﻈَﺮَّﻑُ ﻓﻴﻪِ ﺇِﻻَّ ﺍﻟْﻔﺎﺟِﺮُ ﻭَ ﻻ ﻳُﺆْﺗَﻤَﻦُ ﻓﻴﻪِ ﺇِﻻَّ ﺍﻟْﺨﺎﺋِﻦُ ﻭَ ﻻ ﻳُﺨَﻮَّﻥُ ﺇِﻻَّ ﺍﻟﻤُﺆﺗَﻤَﻦُ، ﻳَﺖَّﺨِﺬُﻭﻥَ ﺍْﻟَﻔْﺊَ ﻣَﻐْﻦًَﻣﺎ ﻭَ ﺍﻟﺺَّﺪَﻗَﺔَ ﻣَﻐْﺮَﻡًﺍ ﻭَﺻِﻠَﺔَ ﺍﻟﺮَّﺣِﻢِ ﻣَﻦًّﺍ، ﻭَ ﺍﻟْﻌِﺒﺎﺩَﺓَ ﺍﺳﺘِﻄﺎﻟَﺔً ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﻨّﺎﺱِ ﻭَ ﺗَﻌَﺪِّﻱًﺍ ﻭ ﺫﻟِﻚَ ﻳَﻜُﻮﻥُ ﻋِﻨْﺪَ ﺳُﻠﻄﺎﻥِ ﺍﻟﻦِّﺴﺎﺀِ، ﻭَ ﻣُﺸﺎﻭَﺭَﺓِ ﺍﻻِْﻣﺎﺀِ، ﻭَ ﺇِﻣﺎﺭَﺓِ ﺍﻟﺺِّﺒﻴﺎﻥِ.» ﺯﻣﺎﻧﻰ ﺑﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺁﻣﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺍﺭﺝ ﻧﻴﺎﺑﺪ، ﻣﮕﺮ ﻓﺮﺩ ﺑﻰﻋﺮﺿﻪ ﻭ ﺑﻰﺣﺎﺻﻞ، ﻭ ﺧﻮﺵ ﻃﺒﻊ ﻭ ﺯﻳﺮﻙ ﺩﺍﻧﺴﺘﻪ ﻧﺸﻮﺩ، ﻣﮕﺮ ﻓﺎﺟﺮ، ﻭ ﺍﻣﻴﻦ ﻭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﮕﻴﺮﺩ، ﻣﮕﺮ ﺧﺎﺋﻦ ﻭ ﺑﻪ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﻧﺸﻮﺩ، ﻣﮕﺮ ﻓﺮﺩ ﺩﺭﺳﺘﻜﺎﺭ ﻭ ﺍﻣﻴﻦ! ﺩﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭﻯ، ﺑﻴﺘﺎﻟﻤﺎﻝ ﺭﺍ ﺑﻬﺮﻩ ﺷﺨﺼﻰ ﺧﻮﺩ ﮔﻴﺮﻧﺪ، ﻭ ﺻﺪﻗﻪ ﺭﺍ ﺯﻳﺎﻥ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺏ ﺁﻭﺭﻧﺪ، ﻭﺻﻠﻪ ﺭﺣﻢ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻣﻨّﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﻯ ﺁﺭﻧﺪ، ﻭ ﻋﺒﺎﺩﺕ ﺭﺍ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺑﺰﺭﮔﻰ ﻓﺮﻭﺧﺘﻦ ﻭ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﺑﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﻨﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻭﻗﺘﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺯﻧﺎﻥ، ﺣﺎﻛﻢ ﻭ ﻛﻨﻴﺰﺍﻥ، ﻣﺸﺎﻭﺭ ﻭ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ، ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍ ﺑﺎﺷﻨﺪ! 29- ﺯﻳﺮﻛﻰ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻓﺘﻨﻪ « ﻛُﻦْ ﻓِﻰ ﺍﻟْﻔِﺘْﻨَﺔِ ﻛَﺎﺑْﻦِ ﺍﻟﻞَّﺒُﻮﻥِ; ﻻ ﻇَﻬْﺮٌ ﻓَﻴُﺮْﻛَﺐَ، ﻭَ ﻻ ﺿَﺮْﻉٌ ﻓَﻴُﺤْﻠَﺐَ.» ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻓﺘﻨﻪ ﭼﻮﻥ ﺷﺘﺮ ﺩﻭ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺎﺵ ﻛﻪ ﻧﻪ ﭘﺸﺘﻰ ﺩﺍﺭﺩ ﺗﺎ ﺳﻮﺍﺭﺵ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﻧﻪ ﭘﺴﺘﺎﻧﻰ ﺗﺎ ﺷﻴﺮﺵ ﺩﻭﺷﻨﺪ. 30- ﺍﻗﺒﺎﻝ ﻭ ﺍﺩﺑﺎﺭ ﺩﻧﻴﺎ « ﺇﺫﺍ ﺃَﻗْﺒَﻠَﺖِ ﺍﻟﺪُّﻧﻴﺎ ﻋَﻠﻰ ﺃَﺣَﺪ ﺃَﻋﺎﺭَﺗْﻪُ ﻣَﺤﺎﺳِﻦَ ﻏَﻴْﺮِﻩِ، ﻭَ ﺇِﺫﺍ ﺃَﺩْﺑَﺮَﺕْ ﻋَﻨْﻪُ ﺳَﻠَﺒَﺘْﻪُ ﻣَﺤﺎﺳِﻦَ ﻧَﻔْﺴِﻪِ.» ﭼﻮﻥ ﺩﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﻛﺴﻰ ﺭﻭﻯ ﺁﺭﺩ، ﻧﻴﻜﻮﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﺪﻭ ﺑﻪ ﻋﺎﺭﻳﺖ ﺳﭙﺎﺭﺩ، ﻭ ﭼﻮﻥ ﺑﺪﻭ ﭘﺸﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ، ﺧﻮﺑﻰ ﻫﺎﻳﺶ ﺭﺍ ﺑﺮﺑﺎﻳﺪ. 31- ﻧﺎﺗﻮﺍﻥ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺩﻡ « ﺃَﻋْﺠَﺰُ ﺍﻟﻨّﺎﺱِ ﻣَﻦْ ﻋَﺠَﺰَ ﻋَﻦِ ﺍﻛْﺘِﺴﺎﺏِ ﺍﻻِْﺧْﻮﺍﻥِ، ﻭَ ﺃَﻋْﺠَﺰُ ﻣِﻨْﻪُ ﻣَﻦْ ﺿَﻲَّﻊَ ﻣَﻦْ ﻇَﻔِﺮَ ﺑِﻪِ ﻣِﻨْﻬُﻢْ.» ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﺘﺮﻳﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﻛﺴﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺍﻥِ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺩﻭﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﺩ، ﻭ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﺘﺮ ﺍﺯ ﺍﻭ ﻛﺴﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﺭﺩ ﻭ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ. 32- ﻓﺮﻳﺎﺩ ﺭﺳﻰ ﻭ ﻓﺮﺡ ﺑﺨﺸﻰِ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ « ﻣِﻦْ ﻛَﻔّﺎﺭﺍﺕِ ﺍﻟﺬُّﻧُﻮﺏِ ﺍﻟْﻌِﻈﺎﻡِ ﺇِﻏﺎﺛَﺔُ ﺍﻟْﻤَﻠْﻬُﻮﻑِ ﻭَ ﺍﻟﺖَّﻨْﻔﻴﺲُ ﻋَﻦِ ﺍﻟْﻤَﻜْﺮُﻭﺏِ.» ﺍﺯ ﻛﻔّﺎﺭﻩ ﮔﻨﺎﻫﺎﻥ ﺑﺰﺭﮒ، ﻓﺮﻳﺎﺩ ﺧﻮﺍﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻓﺮﻳﺎﺩ ﺭﺳﻴﺪﻥ، ﻭ ﻏﻤﮕﻴﻦ ﺭﺍ ﺁﺳﺎﻳﺶ ﺑﺨﺸﻴﺪﻥ ﺍﺳﺖ. 33- ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻛﻤﺎﻝ ﻋﻘﻞ « ﺇِﺫﺍ ﺗَﻢَّ ﺍﻟْﻌَﻘْﻞُ ﻧَﻘَﺺَ ﺍﻟْﻜَﻼﻡُ.» ﭼﻮﻥ ﺧﺮﺩ ﻛﻤﺎﻝ ﮔﻴﺮﺩ، ﮔﻔﺘﺎﺭ ﻧﻘﺼﺎﻥ ﭘﺬﻳﺮﺩ. 34- ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺧﺪﺍ « ﻣَﻦْ ﺃَﺻْﻠَﺢَ ﻣﺎ ﺑَﻴْﻨَﻪُ ﻭَ ﺑَﻴْﻦَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﺃَﺻْﻠَﺢَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻣﺎ ﺑَﻴْﻨَﻪُ ﻭَ ﺑَﻴْﻦَ ﺍﻟﻨّﺎﺱِ ﻭَ ﻣَﻦْ ﺃَﺻْﻠَﺢَ ﺃَﻣْﺮَ ﺁﺧِﺮَﺗِﻪِ ﺃَﺻْﻠَﺢَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻟَﻪُ ﺃَﻣْﺮَ ﺩُﻧْﻴﺎﻩُ. ﻭَ ﻣَﻦْ ﻛﺎﻥَ ﻟَﻪُ ﻣِﻦْ ﻧَﻔْﺴِﻪِ ﻭﺍﻋِﻆٌ ﻛﺎﻥَ ﻋَﻠَﻴْﻪِ ﻣِﻦَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﺣﺎﻓِﻆٌ.» ﺁﻥ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﻭ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺍﺻﻼﺡ ﻛﻨﺪ، ﺧﺪﺍ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﻭ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺍﺻﻼﺡ ﻣﻰﻛﻨﺪ ﻭ ﺁﻥ ﻛﻪ ﻛﺎﺭ ﺁﺧﺮﺕِ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭﺳﺖ ﻛﻨﺪ، ﺧﺪﺍ ﻛﺎﺭ ﺩﻧﻴﺎﻯ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺳﺎﻣﺎﻥ ﺩﻫﺪ. ﻭ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﺑﺮ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﻭﺍﻋﻈﻰ ﺍﺳﺖ، ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺍﻭ ﺣﺎﻓﻈﻰ ﺍﺳﺖ. 35- ﺍﻓﺮﺍﻁ ﻭ ﺗﻔﺮﻳﻂ « ﻫَﻠَﻚَ ﻓِﻰَّ ﺭَﺟُﻼﻥِ ﻣُﺤِﺐٌّ ﻏﺎﻝ ﻭَ ﻣُﺒْﻐِﺾٌ ﻗﺎﻝ.» ﺩﻭ ﺗﻦ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻦ ﻫﻼﻙ ﺷﺪﻧﺪ: ﺩﻭﺳﺘﻰ ﻛﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻧﮕﺎﻩ ﻧﺪﺍﺷﺖ ﻭ ﺩﺷﻤﻨﻰ ﻛﻪ ﺑﻐﺾ ـ ﻣﺮﺍ ـ ﺩﺭ ﺩﻝ ﻛﺎﺷﺖ. 36- ﺭﻭﺍﻳﺖ ﻭ ﺩﺭﺍﻳﺖ « ﺇِﻋْﻘِﻠُﻮﺍ ﺍﻟْﺨَﺒَﺮَ ﺇِﺫﺍ ﺳَﻤِﻌْﺘُﻤُﻮﻩُ ﻋَﻘْﻞَ ﺭِﻋﺎﻳَﺔ ﻻﻋَﻘْﻞَ ﺭِﻭﺍﻳَﺔ، ﻓَﺈِﻥَّ ﺭُﻭﺍﺓَ ﺍﻟْﻌِﻠْﻢِ ﻛَﺜﻴﺮٌ، ﻭَ ﺭُﻋﺎﺗُﻪُ ﻗَﻠﻴﻞٌ.» ﻫﺮ ﮔﺎﻩ ﺣﺪﻳﺜﻰ ﺭﺍ ﺷﻨﻴﺪﻳﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺩﻗّﺖ ﻋﻘﻠﻰ ﻓﻬﻢ ﻭ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﻴﺪ، ﻧﻪ ﺑﺸﻨﻮﻳﺪ ﻭ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﻛﻨﻴﺪ! ﻛﻪ ﺭﺍﻭﻳﺎﻥ ﻋﻠﻢ ﺑﺴﻴﺎﺭﻧﺪ ﻭ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥِ ﺁﻥ ﺍﻧﺪﻙ ﺩﺭ ﺷﻤﺎﺭ. 37- ﭘﺎﺩﺍﺵ ﺗﺎﺭﻙ ﮔﻨﺎﻩ « ﻣَﺎ ﺍلمُجاﻫِﺪُ ﺍﻟﺶَّﻬﻴﺪُ ﻓﻰ ﺳَﺒﻴﻞِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﺑِﺄَﻋْﻈَﻢَ ﺃَﺟْﺮًﺍ ﻣِﻢَّﻦْ ﻗَﺪَﺭَ ﻓَﻌَﻒَّ، ﻟَﻜﺎﺩَ ﺍﻟْﻌَﻔﻴﻒُ ﺃَﻥْ ﻳَﻜُﻮﻥَ ﻣَﻠَﻚًﺍ ﻣِﻦَ ﺍﻟْﻤَﻼﺋِﻜَﺔِ.» ﻣُﺰﺩ ﺟﻬﺎﺩﮔﺮِ ﻛﺸﺘﻪ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﺍﺯ ﻣﺮﺩ ﭘﺎﺭﺳﺎ ﻛﻪ ـ ﻣﻌﺼﻴﺖ ﻛﺮﺩﻥ ـ ﺗﻮﺍﻧﺪ ـ ﻟﻴﻜﻦ ـ ﭘﺎﺭﺳﺎ ﻣﺎﻧﺪ ﻭ ﭼﻨﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻰ ﭘﺎﺭﺳﺎ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺍﻯ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻫﺎ. 38- ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻧﺎﮔﻮﺍﺭ ﮔﻨﺎﻩ « ﺃُﺫْﻛُﺮُﻭﺍ ﺍﻧﻘِﻄﺎﻉَ ﺍﻟﻞَّﺬّﺍﺕِ ﻭَ ﺑَﻘﺎﺀَ ﺍﻟﺖَّﺒِﻌﺎﺕِ.» ﺑﻪ ﻳﺎﺩ ﺁﺭﻳﺪ ﻛﻪ ﻟﺬّﺗﻬﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﺷﺪﻧﻰ ﺍﺳﺖ ﻭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻧﺎﮔﻮﺍﺭ ﺁﻥ ﺑﺮ ﺟﺎﻯ ﻣﺎﻧﺪﻧﻰ. 39- ﺻﻔﺖ ﺩﻧﻴﺎ « ﻓﻰ ﺻِﻔَﺔِ ﺍﻟﺪُّﻧْﻴﺎ: ﺗَﻐُﺮُّ ﻭَ ﺗَﻀُﺮُّ ﻭَ ﺗَﻤُﺮُّ.» ﺩﺭ ﺻﻔﺖ ﺩﻧﻴﺎ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ:ﻣﻰﻓﺮﻳﺒﺪ ﻭ ﺯﻳﺎﻥ ﻣﻰﺭﺳﺎﻧﺪ ﻭ ﻣﻰﮔﺬﺭﺩ. 40- ﺩﻳﻨﺪﺍﺭﺍﻥ ﺁﺧﺮ ﺍﻟﺰّﻣﺎﻥ « ﻳَﺄْﺗﻰ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﻨّﺎﺱِ ﺯَﻣﺎﻥٌ ﻻ ﻳَﺒْﻘﻰ ﻓﻴﻪِ ﻣِﻦَ ﺍﻟْﻘُﺮْﺁﻥِ ﺇِﻻّ ﺭَﺳْﻤُﻪُ ﻭَ ﻣِﻦَ ﺍﻻِْﺳْﻼﻡِ ﺇِﻻَّ ﺍﺳْﻤُﻪُ. ﻣَﺴﺎﺟِﺪُﻫُﻢْ ﻳَﻮْﻣَﺌِﺬ ﻋﺎﻣِﺮَﺓٌ ﻣِﻦَ ﺍﻟْﺒِﻨﺎﺀِ ﺧَﺮﺍﺏٌ ﻣِﻦَ ﺍﻟْﻬُﺪﻯ. ﺳُﻜّﺎﻧُﻬﺎ ﻭَ ﻋُﻤّﺎﺭُﻫﺎ ﺷَﺮُّ ﺃَﻫْﻞِ ﺍﻻَْﺭْﺽِ، ﻣِﻨْﻬُﻢْ ﺗَﺨْﺮُﺝُ ﺍﻟْﻔِﺘْﻨَﺔُ ﻭَ ﺇِﻟَﻴْﻬِﻢْ ﺗَﺄْﻭِﻯ ﺍﻟْﺨَﻄﻴﺌَﺔُ ﻳَﺮُﺩُّﻭﻥَ ﻣَﻦْ ﺷَﺬَّ ﻋَﻨْﻬﺎ ﻓﻴﻬﺎ. ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭﻯ ﺭﺳﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺍﺯ ﻗﺮﺁﻥ ﺟﺰ ﻧﺸﺎﻥ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﺟﺰ ﻧﺎﻡ ﺁﻥ، ﺩﺭ ﺁﻥ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﻣﺴﺠﺪﻫﺎﻯ ﺁﻧﺎﻥ ﻧﻮ ﻭ ﺗﺎﺯﻩ ﺳﺎﺯ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﺭﺳﺘﮕﺎﺭﻯ ﻭﻳﺮﺍﻥ. ﺳﺎﻛﻨﺎﻥ ﻭ ﺳﺎﺯﻧﺪﮔﺎﻥ ﺁﻥ ﻣﺴﺠﺪﻫﺎ ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﺯﻣﻴﻦ ﺍﻧﺪ، ﻓﺘﻨﻪ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺧﻴﺰﺩ ﻭ ﺧﻄﺎ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﺭﺁﻭﻳﺰﺩ. |
مَنْ ذَا الَّذى یُقْرِضُ
اللّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَیُضاعِفَهُ لَهُ أَضْعافًا کَثیرَةً
وَ اللّهُ
یَقْبِضُ وَ یَبْصُطُ وَ إِلَیْهِ تُرْجَعونَ؛
سوره بقره، آیه 245
کیست
که به (بندگان) خدا وام نیکویى بدهد تا (خدا) آن را براى او چند
برابر
بیفزاید؟ و خداوند است که (روزى بندگان را) محدود یا گسترده می سازد،
و به
سوى او بازگردانده می شوید.
تفسیر:
(من ذالذی یقرض الله قرضا حسنا ):(کیست که خدا را وامی نیکودهد؟)، خداوند
برای ترغیب مردم به این عمل وام را به خودش نسبت داده است ،در حالیکه این
وام در راه خداست ،(فیضاعفه له اضعافا کثیره و الله یقبض و یبصط و الیه
ترجعون ):(پس خدا وام او را به چند برابر افزون کند و خداست که تنگی ووسعت
می بخشد و شما بسوی او باز می گردید) و همچنین برای تشویق و تهییج مؤمنان
برای آنکه قرض الحسنه بدهند، می فرماید: که آن را برای آنها دویا چند برابر
می کند و قبض به معنای گرفتن چیزی و بسط به معنای مقابل آنست ،در بیان این
سه صفت یعنی (قابض ، باسط و مرجع عباد) برای فهماندن این معناست که آنچه
درراه خدا قرض بدهند هدر نمی رود و باطل نمی شود و هیچ بعیدنیست که به چند
برابر تبدیل شود ،چون خدا قابض است ،یعنی خداست که این قرض را می گیرد و
باسط است یعنی هر چه را بخواهد زیاد می کند و مرجع است ، یعنی شما به سوی
او باز می گردید و آن مبلغ افزوده را پس می گیرید، آنهم بصورت تمام و کمال .
نکات :
1 کمک به خلق خدا، کمک به خداست . (یقرض اللّه ) بجاى ((یقرض الناس ))
2 براى ترغیب مردم به کارهاى خیر، تشویق لازم است . (فیضاعفه اضعافاً کثیرة )
3 اگر ما گشایش و تنگ دستى را بدست خدا بدانیم ، راحت انفاق مى کنیم . (واللّه یقبض و یبصط)
4 اگر بدانیم که ما به سوى او باز مى گردیم و هرچه داده ایم پس مى گیریم ، راحت انفاق خواهیم کرد. (الیه ترجعون )
1 - آدم که نام او بیست و پنج بار در قرآن آمده،
2 - ادریس که نام او دوبار در قرآن آمده،
3 - نوح که نام او چهل و پنج بار در قرآن آمده،
4 - هود که نام او ده بار در قرآن آمده،
5 - صالح که نام او یازده بار در قرآن آمده،
6 - ابراهیم که نام او شصت و نه بار در قرآن آمده،
7 - لوط که نام او بیست و هفت بار در قرآن آمده،
8 - اسماعیل که نام او دوازده بار در قرآن آمده،
9 - اسحاق که نام او هفده بار در قرآن آمده،
10 - یعقوب که نام او شانزده بار در قرآن آمده،
11 - یوسف که نام او بیست و هفت بار در قرآن آمده،
12 - شعیب که نام او یازده بار در قرآن آمده،
13 - ایوب که نام او چهار بار در قرآن آمده،
14 - ذوالکفل که نام او دوبار در قرآن آمده،
15 - موسى که نام او صد وسى و شش بار در قرآن آمده،
16 - هارون که نام او بیست بار در قرآن آمده،
17 - داود که نام او شانزده بار در قرآن آمده،
18 - سلیمان که نام او هفده بار در قرآن آمده،
19 - الیاس که نام او سه بار در قرآن آمده،
20 - الیسع که نام او دوبار در قرآن آمده،
21 - یونس که نام او چهاربار در قرآن آمده،
22 - زکریا که نام او هفت بار در قرآن آمده،
23 - یحیى که نام او پنج بار در قرآن آمده،
24 - عیسى که نام او بیست و پنج بار در قرآن آمده،
25 - محمد که نام او چهار بار در قرآن آمده به اضافه اینکه یک بار هم به صورت «احمد» آمده است.
این پیامبران؛ پنج نفرشان اولوالعزمند و رسالتشان جهانى است ماتند: نوح، ابراهیم، موسى، عیسى (علیهم السلام) و محمد (صلی الله علیه و آله و سلّم)
قال الامام علی علیه السّلام :
التّوبةُ ندمٌ بالقَلبِ و اسْتِغفارٌ باللّسانِ و ترکٌ بالجوارح و اِضمارٌ ان لا یَعودَ.
«تصنیف غرر الحکم، ص ۱۹۴، ح۳۷۷۷»
امام
علی – علیه السّلام – فرمود:
توبه عبارت است از: پشیمانی قلبی از انجام گناه و استغفار و طلب آمرزش با زبان و ترک گناه با اعضاء و جوارح و تصمیم به اینکه دیگر آن گناه را انجام ندهد.
آثار قرآن خواندن خصوصا در جوانی
امام صادق علیه السلام فرمودند:
» من قرا القرآن فهو غنی و لا فقر بعده و الا ما به غنی »
هر که قرآن بخواند بی نیاز شود و نیازی پس از آن نیست( و اگر به قرآن بی نیاز نشود) هیچ چیز لو را بی نیاز نکند.
و نیز امام صادق فرمودند:
« من قرا القرآن و هو شاب مومن اختلط القرآن بلحمه و دمه و جعله الله عزوجل مع السفره الکرام البرره و کان قرآن حجیزا عنه یوم القیامه... »
دستور به خواندن قرآن از روی آن
حضرت صادق علیه السلام فرمودند:
« من قرا قرآن فی المصحف متع ببصره و خفف عن والدیه و ان کانا کافرین»
هرکه قرآن را از روی آن بخواند از دیدگان خود بهره مند شود و سبب سبک شدن عذاب پدر و مادرش گردد، اگرچه آن دو کافر باشند.
و نیز فرمودند:
« ثلاثه یشکون الی الله عز و جل: مسجد خراب لا یصلی فیه اهله و عالم بین جهال و مصحف معلق قد وقع علیه الغبار لا یقرا فیه. »
سه چیز است که بدرگاه خدای عزوجل شکایت کند:
مسجد ویرانی که اهلش در آن نماز نخوانند
و دانشمند و عالمی که میان نادان ها و جهال باشد
و قرآنی که گرد بر آن نشسته و کسی ان را نخواند.
اسحاق بن عمار گوید: بحضرت صادق علیه السلام عرض کردم: قربانت گردم من قرآن را حفظ دارم. آن را از حفظ بخوانم بهتر است یا از روی قرآن؟
فرمود: « بل اقراه و انظر فی المصحف فهو افضل اما علمت ان النظر فی المصحف عباده؟ »
بلکه آن را بخوان و نگاه به قرآن کن که بهتر است. آیا ندانسته ای که نگاه کردن در قرآن عبادت است؟
اصول کافی / ج2 / « کتاب فضل القرآن » « باب قرآه القرآن فی المصحف» احادیث 1،3، 5
امام صادق علیه السلام فرمودند:
« نزل القرآن بایاک اعنی و اسمعی یا جاره »
قرآن مانند این ضربالمثل عربی نازل شده: به تو می گویم ولی ای همسایه تو گوش کن. ( نظیر این ضرب المثل در زبان فارسی : به در می گویم که دیوار بشوند)
و در روایت دیگری می فرماید:
« معناه ما عاتب الله عزوجل به علی نبیه فهو یعنی به ما قد مضی فی القرآن مثل قوله : { و لولا ان ثبتناک لقد کدت ترکن الیهم شیئا قلیلا} عنی بذلک غیره »
معنای آن اینست ( معنای حدیث قبل) که هرچه خدای عزوجل به پیامبرش صلی الله علیه و آله عتاب فرموده مقصود از آن دیگران است. مانند گفتار خداوند : { سوره اسرا آیه 74 – اگر نبود که ما تو را استوار داشتیم نزدیک بود کج شوی به سوی ایشان } و با این کلام غیر او را قصد کرده است.
اصول کافی / ج2 / « کتاب فضل القرآن » « باب نوادر » حدیث 14
از امام صادق علیه السلام پرسیده شد: قرآن و فرقان دو چیزند( دو معنی دارند) یا یک چیزند؟ فرمود:
« القرآن جمله الکتاب و الفرقان المحکم الواجب العمل به »
قرآن همه ی کتاب است و فرقان همان قسمت محکم آن است که عمل به آن واجب است.
اصول کافی / ج2 / « کتاب فضل القرآن » « باب نوادر » حدیث 1
پیامد قرآن خواندن و عمل نکردن به آن
عمل به آیات قران
امام صادق علیه السلام می‌فرماید:
«رب تالی القرآن و القرآن یلعنه».(1)چه بسا تلاوت کننده قرآن که قرآن لعنتش می‌کند
وقتی از حضرت سئوال شد آنان کیانند فرمود: کسانی که قرآن را می‌خوانند اما به آن عمل نمی‌کنند
همچنین می‌فرماید: «من قراء القرآن من هذه الامه ثم دخل النار فهو ممن کان یتخذ بآیات الله هزوا». (2)کسی که قرآن رابخواندولی به آن عمل نکندبه آتش دوزخ دچار خواهد شد چرا که گوئی در دنیا به تمسخر قرآن مشغول بوده است.
1 ـ بحارالانوارجلد11ص223
2 ـ جامع‌الاخبار ص 56.
امام صادق علیه السلام می فرماید: «قاری قرآن به سه چیز نیاز دارد: دلی خاشع، بدنی فارغ، جایی خالی، و چون دل او برای خدا خاشع گردید شیطان رجیم از او گریزان خواهد شد.»
تفسیر نورالثقلین، ج3، ص.85
امام صادق علیه السلام درباره حق تلاوت آیات می فرماید: آیات آن را با دقت بخوانند، حقایق آن را درک کنند و به احکام آن عمل نمایند، به وعده های آن امیدوار، و از وعیدهای آن ترسان باشند، از داستان های آن عبرت گیرند، به اوامرش گردن نهند و نواهی آن را بپذیرند، به خدا قسم منظور حفظ کردن آیات و خواندن حروف و تلاوت سوره ها، یادگرفتن اعشار و اخماس* آن نیست.»
ارشاد دیلمی، نقل از تفسیر نمونه، ج1، ص.431
امام صادق علیه السلام می فرماید:
قرآن عهدنامه خدا برای مردم است. شایسته است که انسان مسلمان به آن عهدنامه نگاه کند و در هر روز پنجاه آیه بخواند.
امام صادقعلیه السلام می‌فرماید:
«من إنْهَمَکَ فِیطَلَبِ النَّحْوِ، سُلِبَ الْخُشُوعُ»
کسی که تمام کوشش خود را در راه طلب نحو صرف کند، از خشوع محروم میشود.
مستدرک الوسائل، ج 4، ص 279، موسّسه آلالبیت.
آگاهی به معنای آیات و هشدار در مورد ترک تدبر در قرآن
امام صادقعلیه السلام می‌فرماید:
«الْمُقْرِیءُ بِلاعِلْمٍ کَالْمُعْجِبِ بِلامالٍ وَلامُلْکٍ»
قرائت کننده بدون علم و آگاهی، مثل کسی است که بدون مال و ملک از خود راضی باشد.
مستدرک الوسائل، ج 4، ص 252، موسّسه آلالبیت.
و همچنین از امام صادقعلیه السلام نقل شده است که فرمود:
ای مفضّل! اگر شیعیان ما در قرآن تدبّر میکردند، در فضیلت ما شک نمینمودند.
بحارالانوار، ج 53، ص 26.
امام صادقعلیه السلام می‌فرماید:
« إنَّ القُرآنَ لایُقرَاُ هَذْرَمَهً وَلکِنْ یُرَتَّلُ تَرْتیلاً فَإذا مَرَرْتَ بِآیَهٍ فیها ذِکْرُ الجَنَّهِ فَقِفْ عِنْدَها وَسَلِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ الْجَنَّهَ وَ إذا مَرَرْتَ بِآیَهٍ فیها ذِکْرُ النَّارِ فَقِفْ عِنْدَها وَ تَعَوَّذْ بِاللَّهِ مِنَ النَّارِ »
هر آینه قرآن با سرعت و شتاب نباید خوانده شود و باید هموار و شمرده و با آهنگ خوش خوانده شود و هرگاه به آیهای که در آن نام بهشت برده شده است، گذر کنی آنجا بایست و از خدای عزّوجلّ، بهشت را بخواه و چون به آیهای که در آن ذکر دوزخ است، گذر کنی نزد آن نیز توقّف کن و از دوزخ به خدا پناه ببر.
اصول کافی، ج 4، ص 422.
امام صادق علیه السلام می‌فرماید:
«إنَّ هذَالقُرآنِ فیهِ مَنارُالهُدی وَ مَصابیحُ الدُّجی فَلْیَجُلْ جالٍ بَصَرَهُ وِ نَفْتَحُ لِلضِّیاءِ، نَظَرَهُ فَإنَّ التَّفَکَّرَ حَیاهُ قلْبِ الْبَصیرِ کَما یَمْشیِ الْمُسْتَنیرُ فِیالظُّلُماتِ بِالنُّورِ»
همانا قرآن (کتابی) است که در آن جایگاه نور هدایت و چراغهای شب تار است. پس شخص تیزبین باید که در آن دقّت نظر کند و برای پرتوش نظر خویش را بگشاید. زیرا کهاندیشه کردن، زندگانی و مایه حیات قلب بینا است. چنانکه آنکه جویای روشنایی است، در تاریکیها به سبب نور راه پیماید.
اصول کافی، ج 4، ص 400، انتشارات علمیه اسلامیه.
امام صادق علیه السلام فرمودند:
«ای الذی یعالج القرآن و یحفظه بمشقه منه و قله حفظ له اجران»
کسی که قرآن را با مشقت و تحمل سختی حفظ می‌کند، دو اجر در پیش دارد یکی اجر نفس کار است و دیگری اجر توفیق عمل …
اصول کافی ج 2 ص 606.
امام صادق علیه السلام به مردی فرمودند:
« انک قد جعلت طبیب لنفسک و بین لک الداء و عرفت آیه الصحه و دللت علی الدواء، فانظر کیف قیامک تردها»
ترجمه: تو را طبیب خودت کرده اند و درد را هم برایت گفته اند و نشانه ی سلامتی را نیز به تو یاد داده اند و به دارو هم راهنمایی کرده اند، اکنون بنگر تا چگونه درباره ی آن رفتار کنی.
شرح – مجلسی ( ره) گوید: درد همان اخلاق زشت و گناهان کشنده است و نشانه ی سلامتی همان نشانه هایی ست که خدا و رسول و ائمه اطهار فرموده اند مانند آیات اول سوره مومنون و سایر آنچه در اوصاف مومنین و متقین گفته شده و دارو توبه و استغفار است و همچنین همنشینی با اخیار و پرهیز کردن از اشرار و زهد در دنیا و...
کافی/ جلد چهارم/ باب محاسبه
سؤال: آیات قرآنی می گوید که علم غیب فقط با خداوند است. دلیل شیعه برای اینکه ائمه علم غیب داشته اند چیست، مخصوصا ادعا هایی که می گوید ائمه علم به دنیا های دیگر یا همه ذرات دنیا دارند؟ آیا این ادعا با آیات قرآن منافات ندارد؟ خواهش می کنم دلیل خود را از طریق آیات قرآنی مطرح کنید.
جواب :
تنها علمی که کسی دیگر جز خداوند تعالی نمی تواند آن را کسب و درک کند، علم به ذات اقدس الهی و چگونگی فعل او (یعنی اینکه او چطور چیزی را از عدم پدید می آورد) است. زیرا که یک موجود محدود نمی تواند یک موجود لامحدود را احاطه کند و خداوند تعالی فقط اراده می کند که چیزی پدید آید و آن چیز بوجود می آید.
ولیکن دو نکته مهمی را باید در نظر داشت. اول آنکه علم هر موجودی بغیر از خداوند تعالی نیازمند است به خداوند متعال. زیرا که خداوند به همه چیز هستی بخشیده و هیچ چیز نیست که به او نیازمند نباشد. به اصطلاح خداوند تعالی واجب الوجود است و خلق او نیازمند و ممکن الوجود. علم نیز یک امر وجودی است و پس در ممکن الوجود نیازمند است به خداوند تعالی.
پس موجود خلق شده در علمی که امکان کسب و درک آن را دارد، هنوز در داشتن آن علم نیاز به خداوند تعالی دارد. پس همه چیز بغیر از خداوند تعالی نیازمند است به خداوند تعالی برای علم خود و اما خداوند نیازمند به چیزی نیست برای علم خود.
نکته دوم که باید در نظر داشت این است که در موجودات خلق شده علم بر ذاتشان عارض شده، اما علم خداوند تعالی با ذات او یکی است.
اهل بیت شامل می شود از حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، حضرت فاطمه زهرا (صلوات الله علیها) و دوازده امام (صلوات الله علیهم) که شیعیان به آنها عقیده دارند. همه افراد اهل بیت علم الغیب و ولایت تکوینی، به معنی سرپرستی و تصرف عینی در کل موجودات جهان، دارند.
اما همانطور که گفته شد برای علم و ولایت تکوینی خود، اهل بیت (صلوات الله علیهم) همیشه نیازمند به خداوند تعالی هستند و اوست که به آنها این علم و ولایت را بخشیده. پس معنی آیات قرآن که علم غیب برای خداوند است همین است. یعنی آنکه اگر هم خداوند به افرادی که خود انتخاب کرده علم غیب دهد، هنوز آن علم وابسته است به خداوند تعالی و آن خداوند است که آن علم را به آن افراد بخشیده.
بدون شک در قرآن صریحا بیان شده است که خداوند تعالی به افرادی که خودش به دلیل تقوی و طهارت آنها انتخاب کرده از پیامبران و اولیا، علم غیب می دهد. بطور مثال در سوره بقره، آیه ٢۵۵، خداوند تعالی می فرماید: { اللَّـهُ لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ ۚ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ ۚ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ ۗ مَن ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِندَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ ۚ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ ۖ وَلَا یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ ۚ وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ ۖ وَلَا یَئُودُهُ حِفْظُهُمَا ۚ وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ}(هیچ معبودى نیست جز خداوند یگانه زنده، که قائم به ذات خویش است، و موجودات دیگر، قائم به او هستند؛ هیچگاه خواب سبک و سنگینى او را فرانمىگیرد؛ آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، از آن اوست؛ کیست که در نزد او، جز به فرمان او شفاعت کند؟! آنچه را در پیش روى آنها و پشت سرشان است مىداند؛ و کسى از علم او آگاه نمىگردد؛ جز به مقدارى که او بخواهد. تخت [حکومت] او، آسمانها و زمین را دربرگرفته؛ و نگاهدارى آن دو، او را خسته نمیکند. بلندى مقام و عظمت، مخصوص اوست.)
همچنین در سوره جن، آیه ٢۶-٢٧ می فرماید: { عَالِمُ الْغَیْبِ فَلَا یُظْهِرُ عَلَىٰ غَیْبِهِ أَحَدًا إِلَّا مَنِ ارْتَضَىٰ مِن رَّسُولٍ فَإِنَّهُ یَسْلُکُ مِن بَیْنِ یَدَیْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ رَصَدًا}( داناى غیب اوست و هیچ کس را بر اسرار غیبش آگاه نمىسازد، مگر رسولانى که آنان را برگزیده و مراقبینى از پیش رو و پشت سر براى آنها قرار مىدهد…)
مخصوصا به قسمت دوم آیه که در مورد عصمت صحبت می کند دقت کنید. پس آیاتی که می گوید علیم غیب برای خداوند است به این معنا است که هیچ موجودی نمی تواند از خودش و بدون نیاز داشتن به خداوند تعالی علم غیب داشته باشد. و اگر افراد برجسته ای که خود خداوند انتخاب کرده، علم غیب دارند، آن علم از خودشان نیست و برای آن و تمام وجود خود به خداوند نیازمندند و از خداوند مستقل نیستند. به علاوه، مخلوقات هیچ وقت به بعضی از چیزها مثل ذات اقدس الهی نمیتوانند علم پیدا کنند. اگر آیات را اینطور تفسیر نکنیم بین آیاتی که می گوید علم غیب برای خداوند است و آنها که می گوید خداوند علم غیب را به آن کسانی که اراده کند می بخشد تناقض بوجود می آید. و ما می دانیم که در کلام خدا، قرآن مبین، هیچ تناقضی وجود ندارد.
نتیجه می گیریم که همانطور که در روایات بی شمار وارد شده است، خداوند تعالی اراده کرده که اهل بیت عصمت و طهارت (صلوات الله علیهم) علم به غیب داشته باشند. مثال های دیگر از علمی که حضرت رسول، پیامبران و اولیا خداوند به غیب داشتند و دارند بی شمار است.
ترس، بخل و حرص تمایلات واحدى هستند که جامع آنها سوءظن به خداى بزرگ است.
از دروغ بپرهیزید، زیرا دروغ آدمی را به فسق و فجور می‌کشاند و سرانجام دارنده این دو صفت زشت (دروغ، فسق) ورود در آتش جهنم است.
عن ابى الحسن الرضا (علیه السلام): قال سئل رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم) یکون المۆمن جبانا؟
قال: نعم قیل ویکون بخیلا؟ قال نعم: قیل: ویکون کذابا؟ قال: لا. (2)
حضرت رضا (علیه السلام) فرمود: از پیامبر پرسیدند: آیا مۆمن ممکن است ترسو باشد؟
فرمود: آرى. گفتند: ممکن است بخیل باشد؟ فرمود: آرى. ممکن است دروغگو باشد فرمود: خیر.
ایاکم والحرص والحسد، فانهما اهلکا الامم السالفة. (3)
از حرص و حسد بپرهیزید، زیرا این دو صفت امت‌هاى پیشین را نابود کرده است
ان الجبن والبخل والحرص عزیزة واحدة یجمعها سوء الظن. (4)
ترس، بخل و حرص تمایلات واحدى هستند که جامع آنها سوءظن به خداى بزرگ است.
ایاکم والبخل، فانها عاهة لا تکون فى حر ولا مۆ من، آنها خلاف الایمان. (5)
از بخل بپرهیزید، زیرا صفت بخل آفتى است که در هیچ مۆمن و آزادمردى وجود نخواهد یافت. به علاوه این صفت زشت مخالف ایمان است.
لا تحدثوا انفسکم بالفقر، ولا بطول العمر، فانه من حدث نفسه بالفقر بخل، ومن حدثها بطول العمر حرص. (6)
ضمن حدیثى مفصل که از حضرت على بن موسى الرضا (علیه السلام) وارد شده است. یحیى شیطان را دید و از دعاها و وسایل فریب او که براى گمراه کردن مردم به کار می‌برد، سوال کرد. در پایان حدیث چنین آمده است:
قال یحیى (علیه السلام): فهل ظفرت بى ساعة قط؟ قال: لا ولکن فیک خصلة تعجبنى. قال یحیى: فما هى؟ قال: انت رجل اکول. فاذا اکلت وبشمت فیمنعک ذلک من بعض صلواتک وصیامک باللیل. قال یحیى (علیه السلام): فانى اعطى الله عهدا ان لا اشبع من الطعام حتى القاه. قال له ابلیس: وانا اعطى فى الله عهدا ان لا انصح مسلما حتى القاه. (7)
یحیى از شیطان پرسید: آیا تا به حال شده است که لحظه‌اى بر من تسلط یابى؟ شیطان پاسخ داد: نه، ولى در تو خصلتى است که مرا به شگفت آورده است. یحیى پرسید: آن خصلت چیست؟ شیطان پاسخ داد: تو مردى پرخوراک هستى، در هنگام افطار غذاى سنگین می‌خورى و این عامل تو را از انجام برخى از نمازهاى مستحب شبانه‌روز باز می‌دارد. یحیى (به نقطه ضعف خود پى برد و در مقام اصلاح برآمد): گفت: من با خدا عهد می‌بندم که از این پس غذاى سیر نخورم تا خدا را ملاقات نمایم. شیطان (از تذکر خود پشیمان شد و) گفت: من نیز با خدا عهد می‌بندم که هرگز مسلمانى را نصیحت نکنم تا خدا را ملاقات نمایم.
قال على بن موسى الرضا (علیه السلام): ان الله یبغض بطن الذى لا یشبع. (8)
امام رضا (علیه السلام) فرمود: خداوند شکمی را که سیر نگردد، دشمن می‌دارد.
1- میزان الحکمه، جلد 8، ص 340
2- مسند الامام الرضا، جلد 1، ص 276
3- بحار الانوار، جلد 78، ص 346
4- بحار الانوار، جلد 73، ص 304
5- بحار الانوار، جلد 78، ص 346
6- بحار الانوار، جلد 78، ص 346
7- بحار الانوار، جلد 14، ص 173
8- محاسن برقى، ص 446
