فضائل آل محمد (ص)

فضایل معصومین

فضیلت صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

فضیلت صلوات بر حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم آن را حدّ و حصری نیست و اتفاق علماست که بعد از اَدای فرائض و قرائت قرآن، هیچ فضیلت طاعت به صلوات حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم نمی رسد.

در حدیث وارد شده که حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: حمزه سیدالشهدا و جعفر طیار را در واقعه دیدم که پیش ایشان طبقی رطب نهاده بود و از آن می خوردند. چون پاره ای خوردند، آن رطب میوه دیگر شد و از آن میوه هم پاره ای خوردند، چون پاره ای خوردند، آن میوه، میوه دیگر شد. با ایشان گفتم: پدر و مادر من فدای شما باد، در آخرت چه عمل خوب تر و ثواب دار یافتید؟ گفتند: بهترین اعمال را در آخرت صلوات بر تو یافتیم و ثواب هیچ عمل بدان نمی رسد و از آن جمله آنکه حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: هر که یک نوبت بر من صلوات فرستد، حضرت حق سبحانه و تعالی ده نوبت بر او صلوات فرستد.

در شجاعت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم

شجاعت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم از طور عادت بیرون است. چنان که روایت کرده اند در جنگ اُحُد بعد از آن که لشکر اسلام شکسته بود و آن حضرت زخم یافته و افتاده، هم چنان بر ثبات و عزم جنگ بود و برخاست و مردمان را آواز داد و به دفع کفّار اشتغال نمود. کفّار بازگشتند و بعد از شکستن فاحش، جبر و تدارک فرمود، و اهل جنگ و شجاعت می دانند که این خارج از طور عادت است در شجاعت.

و هم چنین در جنگ حُنین که لشکر آن حضرت دوازده هزار کس بودند و تمامی فرار نمودند اِلاّ چند نفر معدود وآن حضرت ثابت شد و حمله فرمود و دشمن را دفع کرد و این شجاعت از طور عادت بیرون است.

در منقبت حضرت علی علیه السلام

حضرت علی علیه السلام برادر پیغمبر است و وزیر امین او، آن حضرت شجاع ترین امت است به اتفاق و صاحب متانت و قوّت است.

آن حضرتْ زاهدترین و صاحب ورع تر از همه است و از همه کس و همه امت داناتر بود و در غایت رایت و احکام است در علم دانش. آن حضرتْ شیر خداست و غالب است و حمله کننده است بردشمنان و شیر پیشه شجاعت و مردانگی است و اسداللّه و کرّار و حیدر، القاب آن حضرت است.

آن حضرت زائیده از مادر در حرم در اندرون محلّی که آن را حطیم گویند و آن میان حجرالاسود است و درِ کعبه است و رکن رکین که حجرالاسود است.

آن حضرت ایستاده به محکم گردانیدن قوّت بازوی نبی صلی الله علیه و آله وسلم در قایم گردانیدن نشانه های دین.

عبادت امام سجاد علیه السلام

آموزش روزه به کودکان

روش تربیتی ائمه اطهار(ع) در آموزش روزه داری به فرزندان

روزه گرفتن یکی از واجبات دین اسلام است که هر فرد مسلمان باید علاوه بر عمل نمودن به  آن با اتخاذ شیوه های صحیح و بر گرفته از روایات انجام این واجب الهی را در فرزندانشان نهادینه کنند.
اما اینکه ائمه (ع) از چه روشی برای آموزش روزه داری به کودکان استفاده می کردند با مطالعه سیره ائمه معصوم (ع) و بررسی احادیث وارد شده می توان به نکات و روشهای زیر اشاره کرد:

1- اعطای بینش و شناخت

پیامبرگرامی اسلام(ص) و به تبع آن بزرگوار ائمه(ع) قبل از ورود به ماه مبارک رمضان توصیه های لازم را بیان می نمودند و ارزش و اهمیت روزه گرفتن را شرح می دانند؛
ٍ عَنِ الْمِسْمَعِیِ‏ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یُوصِی‏ وُلْدَهُ‏ إِذَا دَخَلَ‏ شَهْرُ رَمَضَانَ‏ فَأَجْهِدُوا أَنْفُسَکُمْ فَإِنَّ فِیهِ تُقَسَّمُ الْأَرْزَاقُ وَ تُکْتَبُ الْآجَالُ وَ فِیهِ یُکْتَبُ وَفْدُ اللَّهِ الَّذِینَ یَفِدُونَ إِلَیْهِ وَ فِیهِ لَیْلَةٌ الْعَمَلُ فِیهَا خَیْرٌ مِنَ الْعَمَلِ فِی أَلْفِ شَهْرٍ. (الکافی ج4 ص 66)
در روایتی مسمعی می گوید:امام صادق (علیه السلام) هنگام داخل شدن ماه رمضان، فرزندانش را سفارش می کرد و می فرمود: خودتان را به زحمت بیندازید و بکوشید؛ زیرا در این ماه روزی ها تقسیم می شود، اجلها معین می شود، زائران خانه خدا که به سوی او حرکت می کنند تعیین می شوند و در این ماه شبی است که عمل در آن شب، از عمل هزار ماه برتر است.

2-  ایجاد عادت

در سیره معصومان (ع) آموزش روزه داری کودکان قبل از آنکه به سن تکلیف برسند آغاز می شد

 عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّا نَأْمُرُ صِبْیَانَنَا بِالصِّیَامِ إِذَا کَانُوا بَنِی‏ سَبْعِ‏ سِنِینَ‏ بِمَا أَطَاقُوا مِنْ صِیَامِ الْیَوْمِ فَإِنْ کَانَ إِلَى نِصْفِ النَّهَارِ وَ أَکْثَرَ مِنْ ذَلِکَ أَوْ أَقَلَّ فَإِذَا غَلَبَهُم‏ الْعَطَشُ وَ الْغَرَثُ أَفْطَرُوا حَتَّى یَتَعَوَّدُوا الصَّوْمَ وَ یُطِیقُوهُ فَمُرُوا صِبْیَانَکُمْ إِذَا کَانُوا أَبْنَاءَ تِسْعِ سِنِینَ بِمَا أَطَاقُوا مِنْ صِیَامٍ فَإِذَا غَلَبَهُمُ الْعَطَشُ أَفْطَرُوا.(الکافی ج‏4، ص 125)
ما کودکانمان را در هفت سالگی امر می‌کنیم تا به اندازه توانایی شان، نصف روز یا بیشتر یا کمتر روزه بگیرند، هنگامی که تشنگی و گرسنگی بر آنان غالب آمد، دستور می‌دهیم که افطار کنند. این عمل، برای آن است که به روزه گرفتن عادت نمایند، پس، شما کودکان (پسران) خود را در نه سالگی به اندازه توانایی شان به روزه گرفتن امر کنید و چون تشنگی و گرسنگی بر آنان غالب شد، افطار کنند.

بنابراین روزه گرفتن کودکان که در عرف دینداران «روزه کله گنجشکی» شهرت دارد همسو و همنوای با سیرة معصومین(ع) در آموزش روزه‌داری است.

ازاین روایت مطلب دیگری نیز به دست می آید و آن اینکه در عادت دادن به روزه داری دو نکته را باید رعایت کرد:تدریج و تسهیل.

توضیح اینکه: در آموزش روزه نباید انتظار داشت کودک با دو یا چند روز روزه داری به این عمل عادت کند بلکه عادت فرایندی طولانی است لذا در این روایت امام(ع) شروع این آموزش را نه سالگی معین کرده است که شش سال تا سن بلوغ فاصله دارد.

 به علاوه در آموزش روزه باید توانایی جسمانی کودک را در نظر گرفت و متناسب با آن از کودک انتظار روزه داری داشت به تدریج که توانایی کودک بیشتر می شود مدت بیشتری را روزه می گیرند و این فرایند ادامه می یابد تا جایی که بعد از چند سال به راحتی می توانند تمام روز را روزه بگیرند.

لذا توانایی روزه داری تنها به رشد جسمانی نیست بلکه علاوه بر آن وابسته به عادت نیز هست چه بسا افراد بزرگسالی که به لحاظ جسمانی قوی اند اما چون عادت به تحمل گرسنگی و تشنگی نکرده اند توانایی روزه گرفتن را ندارند.

آداب تلاوت قرآن

منبع : پایگاه اطلاع رسانی حوزه/ رحیم فاطمی

                                          
 

سپیده سخن

نقش قرآن چون که بر عالَم نشست    نقشه های پاپ و کاهِن را شکــست

فاش گویم آن چه در دلْ مُضمر است    این کتابی نیست چیزی دیگر است

چون که در جان رفت، جانْ دیگر شود    جان چو دیگر شد، جهان دیگر شود

با مسلـــمان گفت: جان بر کف بِـــنِه    هر چه از حــاجت فزون داری بـــده

اقبال لاهوری

 

در دین اسلام، بسیاری از کارها و اعمال، از نماز و روزه تا خوردن و خوابیدن و جز آن دارای احکام و آدابی هستند که رعایت آنها گاه بر ما واجب و گاه مستحب می شود.

تلاوت قرآن که در ماه مبارک رمضان، بر آن تأکید بیش تر شده و دارای رونق فزون تری است، نیز دارای احکام و آدابی ویژه است که رعایت شماری از آنها بر ما واجب و رعایت شمار دیگری از آنها بر ما مستحب است و بسیاری از آنها را به قلم می آوریم.

شایان توجه است احکام و آدابی که برای تلاوت قرآن گفته می شود و در پی می آید ـ به طور مستقیم و یا غیر مستقیم ـ از آیات قرآن و روایات معصومان علیهم السلام برگرفته شده است.

1. بکوشیم که در هنگام تلاوت قرآن، با طهارت و با وضو باشیم. و چنانچه بخواهیم جایی از بدن خود، مثلاً دستمان، را به نوشته های قرآن برسانیم، بر ما واجب است که با طهارت و با وضو باشیم.

2. چنانچه قرآنی را که برای تلاوت آیات برگزیده ایم، به زبان فارسی یا زبانی دیگر ترجمه و معنی نیز شده باشد، تماس دست یا عضوی دیگر از بدنِ ما با ترجمه و معانی آن ـ بدون طهارت و وضو ـ اشکال ندارد و جایز است؛ اما اگر در ترجمه قرآن، نام خدا یا پیامبران یا امامان و یا حضرت فاطمه زهرا علیهم السلام وجود داشته باشد، نباید دست یا عضوی دیگر از بدن خود را بدون طهارت و وضو، به آن نامها برسانیم؛ البته برخی از مراجع معظّم تقلید، نظریات دیگری دارند.

3. خوب است ـ اگر که بتوانیم ـ پیش از خواندن آیات قرآن، دهان خویش را مسواک بزنیم و خود را خوشبو نماییم.

4. بهتر است هنگام خواندن قرآن رو به قبله باشیم تا این کارمان از هدف و مقصدی الاهی نیز برخوردار شود.

5. هنگام قرائت قرآن و جز آن، توجه داشته باشیم که احترام گذاشتن به قرآن و برگه های آن بر ما لازم و واجب است. «حضرت امام خمینی رحمه الله به طور معمول در حسینیه جماران روی صندلی می نشستند؛ ولی یک روز که به حسینیه وارد شدند و صندلی ایشان در جای همیشگی خود بود، روی زمین نشستند؛ زیرا در آن روز، افراد ممتاز و برگزیده مسابقات قرآنی آمده بودند و قرار بود در آن جلسه، چند آیه از قرآن را تلاوت کنند».

6. یادمان باشد که در هر یک از چهار سوره سجده (آیه 15)، سوره فُصِلَت (آیه 37)، سوره نَجم (آیه 62) و سوره عَلَق (آیه 19)، یک «آیه سَجده» وجود دارد. غالباً در قرآن ها و کنارِ این آیه ها عبارتِ «سجده واجبه» نوشته شده است. هر گاه ما این آیه ها را بخوانیم و یا به آنها گوش دهیم، باید فوراً سجده کنیم. و چنانچه این کار را فراموش کردیم، باید هر لحظه که آن را به یاد آوردیم، سجده نماییم.

7. پیش از خواندن آیات قرآن، عبارتِ «أَعوذُ بِاللّه ِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم؛ من از شیطان رانده شده، به خدا پناه می برم.» و پس از آن، آیه «بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ» را بخوانیم.

8. در پایانِ قرائت قرآن، عبارتِ «صَدَقَ اللّه ُ العَلَیُّ العَظیمُ: خدای بلند مرتبه و بزرگ، راست گفته است.» را بخوانیم. گفتنی است که کلمه «العَلیّ» در عبارت پیشین به معنیِ «بلند مرتبه» و صفت برای کلمه «اللّه » است و با حضرت علی علیه السلام ارتباطی ندارد.

9. برای قرائت قرآن، بر خدا توکل نماییم و از او استمداد کنیم که ما را در این کار خیر موفق بدارد؛ زیرا قاری قرآن شدن، از عنایات و توفیقات الاهی و با تأییدات آسمانی است که نصیب هر کس نمی شود. به گفته خواجه حافظ شیرازی:

تکیه بر تقوا و دانش در طریقت کافریست    راهرو گر صد هنر دارد توکل بایدش

سعدی نیز خوش سروده است

بخت و دولت به کاردانی نیست    جز به تأیید آسمانی نیست

10. نیز به معصومان علیهم السلام و به ویژه پیامبر عزیز خدا علیه السلام و حضرت امیر مؤمنان و حضرت فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین و امام زمان علیهم السلام توسل بجوییم و از آنان بخواهیم که ما را در امر تلاوت قرآن پایدار بدارند؛ حافظ

ما بدان مقصد عالی نتوانیم رسیدهم مگر پیش نهد لطف شما گامی چند

11. تلاوت قرآن را با حضور قلب و توجه کامل و ادب نیکو و خالصانه و فروتنانه انجام دهیم. مثلاً در این هنگام، با کسی شوخی ننمایم و نخندیم و بگو و مگو نکنیم و به گونه ای قرآن را بخوانیم که گویی با خدا سخن می گوییم و خدا نیز با ما سخن می گوید: مولوی چه خوش سروده است:

از خدا جوییم توفیق ادب    بی ادب محروم گشت از لطف ربّ

بی ادب تنها نه خود را داشت بد    بلکه آتش در همه آفاق زد...

از ادب، پُر نور گشته است این فَلَک    و از ادب، معصوم و پاک آمد مَلَک

12. قرآن را هنگام خواندن آیات، روی زمین نگذاریم؛ بلکه آن را بر جای بلندی، مانند رَحل یا میز قرار دهیم و یا آن را با دست هایمان بگیریم. ما با انجام دادن این کار، قرآنِ عظیم را محترم شمرده ایم. «روزی حضرت امام خمینی رحمه الله طبق معمول روی صندلی نشسته بودند که قرآنی آوردند و آن را روی زمین گذاشتند. هنگامی که ایشان متوجهِ این امر شدند، بی درنگ آن را برداشتند و روی میزی که در کنارشان بود، گذاشتند و فرمودند که قرآن را روی زمین نگذارید.»

13. هنگام خواندن قرآن، به صورتِ دو زانو و اگر نمی توانیم، به صورتِ چهار زانو بنشینیم و چنانچه می توانیم، به چیزی یا به جایی تکیه ندهیم.

14. مواظب باشیم هنگامی که قاری و حافظ قرآن می شویم، نسبت به قاریان و حافظان دیگرِ قرآن حسادت نورزیم و شخصیت آنان یا شیوه های آموزشی و یا شاگردانشان را زیر سؤال نبریم و بر ضد آنان جوسازی و سمپاشی نکنیم. به طور مثال، چنانچه حافظ پنج جزء قرآن شدیم، نسبت به کسانی که حافظ سه جزء قرآن هستند و یا در صورتی که حافظ کل قرآن شدیم، نسبت به کسانی که حافظ کل قرآن نیستند، احساس برتری و غرور کاذب ننماییم و فخر فروشی و جلوه فروشی نکنیم.

15. شایسته است که قرآن کریم را پیش از باز کردن و خواندن و پس از بستن آن ببوسیم و به پیشانی بگذاریم. این کار، نوعی احترام گذاشتن به قرآن مجید و عظیم است.

16. اگر بتوانیم، همیشه قرآن را روی رَحل و در محل یا اتاق مخصوصی برای تلاوت بگذاریم تا هنگامی که وارد آن فضا می شویم، خود به خود، انگیزه خواندن و تلاوت آیات قرآن در وجود ما شعله ور گردد.

17. پیش از خواندن آیات قرآن، این دعا را که برای مطالعه وارد شده است، بخوانیم: «اَللّهُمَّ أَخرِجنی مِن ظُلُماتِ الوَهم و أَکرِمنی بِنورِ الفَهم. اَللّهُمَّ افتَح عَلَینا أَبوابَ رَحمَتِک و انشُر عَلَینا خَزائِنَ عُلومِک بِرَحمَتِکَ یا أَرحَمَ الرّاحِمین؛ خدایا! مرا از تاریکیهای پندار بیرون بر و به روشنایی فهمیدن گرامی دار. خدایا! درهای رحمت خویش را بر ما بگشا و گنجینه های دانشهای خود را بر ما پخش کن. به مهربانی ات، ای مهربان ترین مهربانان!»

18. مواظب باشیم که هنگام قرائت قرآن، مزاحم استراحت، آسایش، کار و مطالعه اعضای خانواده یا دوستان و یا دیگران نشویم. به طور نمونه، قرآن را با صدای بلند نخوانیم یا صدای نوار قرآن را بلند ننماییم.

19. مواظب باشیم که هنگام تلاوت و حفظ قرآن و یا تکرار و بازگویی محفوظات قرآنیِ خود و در جایی که دیگران حضور دارند، در دام سمعه (شنواندن به دیگران) و یا (نشان دادن به دیگران) گرفتار نیاییم و با انجام دادن کار پسندیده ای، در دام ناپسندی نیفتیم. مثلاً با نیتی غیر الهی و ناخالصانه و در مجلس مهمانی، آیات قرآن را به گونه ای با خود زمزمه ننماییم که دیگران زمزمه هایمان را بشنوند و یا حتی بدون زمزمه و با صدای آهسته قرآن نخوانیم؛ به گونه ای که حرکات لبهایمان را ببینند و خودمان نیز از جلوه گریها و جلوه فروشیهای خودمان خوشمان بیاید.

حافظ شیرین گفتار، نیکو سروده است:

غلام همت آن نازنینم که کار خیر، بی روی و ریا کرد

20. هنگام قرائت قرآن، اگر به نام مبارک پیامبر محبوب خدا، حضرت محمد مصطفی علیه السلام رسیدیم، صلوات بفرستیم. و پیش یا پس از خواندن هر یک از سوره های «ضُحی» تا «ناس»، یعنی هر کدام از سوره های نود و سوم تا صد و چهار دهم قرآن، تکبیر (اَللهُ أَکبَر) بگوییم.

21. قرآن و به ویژه قرآنی را که برای تلاوت برگُزیده ایم، پاک و پاکیزه نگه داریم و آن را در جلد و جای مناسب قرار دهیم و در کنار و حاشیه صفحات آن چیزی ننویسیم.

22. هنگام قرائت قرآن، هر گاه به آیات مربوط به «بهشت» رسیدیم، شادمان شویم و رفتن به بهشت را از خدا بخواهیم. و هر گاه به آیات مربوط به «جهنم» رسیدیم، غمگین شویم و به خدا پناه بریم.

23. چنان چه برای ما امکان داشته باشد، هنگام خواندن آیات قرآن، لباسی سفید و پاکیزه بر تن کنیم و عبایی نیکو بر دوش خود بیندازیم تا آمادگیِ معنویِ بیشتری برای این کار، در ما به وجود آید.

24. پیش از قرائت قرآن صلوات بفرستیم و پیش از خواندن و حفظ آیات و پس از آن نیز دعا کنیم و به ویژه دعاهایی را که پیشوایان معصوم علیهم السلام در این مورد به ما آموخته اند، بخوانیم.

25. هنگام خواندن آیات وحیانی، محزون شویم یا به گریه در آییم و یا حتی خود را شبیه گریه کنندگان و محزونان کنیم.

26. قرآن را به صورت ترتیل و شمرده شمرده و با درنگ کردن بر محلهای وقف در آیات، بخوانیم.

27. به قرآن نگاه کنیم، حتی اگر حافظ قرآن باشیم.

هنگامی که قرآن را تلاوت می کنیم، بدنمان پوشیده باشد.

29. تا آن جا که می توانیم قرآن را با صدای نیکو بخوانیم.

30. هنگامی که قرآن خوانده می شود، ساکت شویم و به آن گوش فرا دهیم.

31. قرآن را با لحن و لهجه عربی بخوانیم.

32. پسندیده تر است که قرآن را در مکانهای مناسب، مانند مساجد بخوانیم.

33. خود را وظیفه مند بدانیم که به آیات قرآن عمل کنیم؛ بدین معنی که کارهای واجبِ گفته شده در قرآن را انجام دهیم و کارهای حرامِ گفته شده در آن را ترک کنیم و نیز تا آنجا که می توانیم به کارهای مستحبِ مذکور در قرآن عمل نماییم و از کارهای مکروهِ گفته شده در آن خودداری ورزیم.

34. شایسته است ثواب هایی را که بر اثر قرائت قرآن نصیبمان می شود، به معصومان و امامزادگان علیهم السلام ، شهیدان، و بزرگان و استادان و در گذشتگان خود، پدر و مادر و برادر و خواهر و فرزندان خویش، بستگان، آشنایان و دوستان خود نیز هدیه کنیم.

35. پسندیده است که در برنامه قرائت قرآن خود، ختم قرآن نیز داشته باشیم.

36. قرآن یا قسمتی از آن را همیشه همراه خود داشته باشیم و هر روز از روی آن بخوانیم.

37. پس از تلاوت آیات یا سوره ها و یا جزءهای قرآن، خدای را سپاس گوییم و شکر او را به جای آوریم تا توفیقات ما را در این راه افزون تر کند:

شکر نعمت، نعمتت افزون کند    کفر، نعمت از کَفَت بیرون کند

38. اگر پس از مدتی قرائت قرآن، جزء قاریان خوب قرآن قرار گرفتیم، به تعلیم و تربیت قاری قرآن نیز بپردازیم و مطالعات و تحقیقات و تجربه ها و روشهای خود را در اختیار دیگران بگذاریم و مواظب باشیم که در این کار، بُخل نورزیم؛ زیرا تعلیم و تربیتِ حتی یک قاری قرآن، بسیار مهم و با ارزش و دارای ثوابِ فراوان است و خرسندی خدای رحمان و معصومان و به ویژه امام زمان علیه السلام را به همراه دارد.

39. قرائت قرآن، افزون بر آداب ظاهری، آداب باطنی نیز دارد وبرخی از آنها عبارت است از:

یک. فهمیدن اصل کلام الهی؛

دو. بزرگ شمردن قرآن؛

سه. حضور قلب و نیت خالصانه داشتن (که قبلاً نیز به آن اشاره شد)؛

چهار. تدبر و تفکر کردن در آیات قرآن و توجه داشتن به معانی آن؛

پنج. تأثیر پذیرفتن از آیات قرآن؛

شش. خود را مخاطب آیات قرآن و امر و نهی های آن دانستن.

شرح دعای روز چهارم ماه رمضان

منبع : پایگاه وبلاگ نویسان ارزشی ( پاونا )

آیت‌الله گرامی در شرح دعای روز چهارم بر عدم غفلت از بلاها تاکید کرده است.

دعای روز سوم ماه رمضان

منبع : خبرگزاری حوزه

آیت‌الله محمد علی گرامی فرازهای دعای روز سوم ماه مبارک رمضان را اینگونه شرح کرده‌اند. 

کدام واجب در مغرب ماه رمضان مقدم است ؟

منبع : چند جرعه معنویت

در ایام ماه مبارک رمضان، پس از اذان مغرب،

همزمان دو چیز بر ما واجب می شود.

کدام را اول انجام دهیم؟

افطار یا نماز؟

در منابع دینی، احادیث و روایاتی وجود دارد مبنی بر « به تاخیر نیانداختن افطار » :

 

- قال رسول الله‏ صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله: لا یَزالُ النّاسُ بِخَیرٍ ما عَجَّلُوا الفِطرَ (1) ؛

مردم، تا وقتى که زود افطار می ‏کنند، در نیکی ‏اند.   

- قال رسول الله‏ صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله: عَجِّلُوا الإِفطارَ و أخِّرُوا السَّحورَ (2) ؛

 افطارى را زود بخورید و سحرى را به تأخیر اندازید. 

- قال رسول الله صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله: مِن فِقهِ الرَّجُلِ فی دینِهِ تَعجیلُ فِطرِهِ و تَأخیرُ سَحورِهِ (3) ؛

از دین‏ شناسى مرد (فرد)، زود افطارى خوردن و تأخیر در سحرى خوردن است. 

 

احادیث و روایاتی نیز وجود دارد مبنی بر « اولویت نماز بر افطار » : 

 

* از امام باقر علیه ‏السلام روایت شده است: « نماز را بر افطار مقدّم می ‏دارى، مگر آن که با گروهى باشى که اوّل، افطار می ‏کنند. پس با آنان مخالفت نکن و با ایشان افطار کن، وگرنه اوّل، نماز بخوان؛ چرا که بهتر از افطار است و نمازت با حالت روزه نوشته می ‏شود و این نزد من، محبوب‏تر است. » (4)     

* براى روزه‏ دار، مستحب است که اگر توان داشته باشد، پیش از افطار، نماز بخواند. (5) 

* عیون أخبار الرضا علیه ‏السلام به نقل از رجاء بن ابى ضحّاک، در توصیف روزه امام رضا علیه‏ السلام نقل می‌کند: هر گاه در شهرى دَه روز می ‏ماند، روزه بود و افطار نمی ‏کرد. پس چون شب فرا می ‏رسید، اوّل پیش از افطار، نماز می ‏خواند. (6)

* روایت شده که: هر گاه می ‏توانستى نماز را آگاهانه و با همه حدود و آدابش، پیش از آن که افطار کنى، بخوانى، بهتر آن است که قبل از افطار کردن، نماز بخوانى؛ و اگر از کسانى بودى که دلت پیش افطار کردن بود و میل تو، تو را از نماز مشغول مى ‏کرد، اوّل، افطار کن تا وسوسه نفْسِ ملامتگر از تو برهد، جز این که شرط است که پرداختن به افطار پیش از نماز، سبب نشود که وقت نماز بگذرد. (7)

 

در غروب های ماه مبارک رمضان، جز این دو واجب، چه کارهای دیگری انجام دهیم؟

صدقه دادن

* هر کس پیش از افطار کردن، گِرده‏اى نان به بینوایى صدقه دهد، خداوند، گناهش را مى ‏آمرزد و براى او ثواب آزاد کردن بنده‏ اى از فرزندان اسماعیل را مى ‏نویسد. (8)

* امام صادق علیه ‏السلام فرمود که امام سجّاد علیه ‏السلام هر روز که روزه مى ‏گرفت، دستور مى ‏داد که گوسفندى ذبح شود و قطعه قطعه و پخته گردد. عصر که مى‏ شد، بر روى دیگ‏ها خم مى ‏شد تا بوى آب‏ گوشت را در حال روزه احساس کند. سپس مى ‏فرمود: «ظرف‏ها را بیاورید. براى فلان خانواده بریزید. براى فلان خانواده بریزید... .» سپس نان و خرماى خشک مى‏ آوردند و غذایش همان بود. درود خدا بر او و پدرانش باد! (9)

قرائت سوره مبارکه قدر

* هر کس هنگام افطارى و سحرى خوردن، سوره « إنّا أنزلناه » بخواند، میان آن دو (وقت) همچون کسى خواهد بود که در راه خدا به خون خویش آغشته است. (10)       

 

دعا کردن

* براى روزه ‏دار، هنگام افطارش، یک دعاى مستجاب است. (11)  

* هر روزه‏ دارى، یک دعا (ى مستجاب) دارد. پس هر گاه خواست افطار کند، هنگام اوّلین لقمه بگوید: «اى آن که آمرزشت گسترده است! مرا بیامرز!» ( یا واسِعَ المَغفِرَةِ اغفِر لی )     (12)  

* هر بنده روزه‏ دارى، هنگام افطارش، یک دعاى مستجاب دارد، که آن، یا در دنیا به او داده مى ‏شود و یا براى آخرتش ذخیره مى ‏شود.(13)

* سه نفرند که دعایشان رد نمى ‏شود: روزه ‏دار، تا آن که افطار کند؛ پیشواى دادگر؛ و نفرین ستم‏دیده. (14)

* چهار نفرند که دعایى از آنان رد نمى ‏شود، تا آن که درهاى آسمان براى آنان گشوده شود و دعایشان به عرش برسد: ... (یکی از آنان) روزه‏ دار، تا آن که افطار کند. (15)

 

و در پایان پاسخ یکی از مراجع عظام تقلید به این سوال: « اول نماز یا افطار؟ »

 

پاسخ معظم له آیت الله العظمی محقق کابلی:

در صورتی که غروب شرعی ثابت شود می توان افطار کرد، فرقی نمی کند که بعد از ثابت شدن غروب شرعی اول نماز بخواند یا افطار کند، یعنی در مسئله تقدیم و تأخیر افطار از نماز تفاوت نیست که اول نماز خوانده شود یا افطار کند؛ هرچند نماز اول وقت فصیلتش بسیار زیاد است.

شرح دعای روز دوم ماه رمضان

منبع : خبر گزاری حوزه

حضرت آیت‌الله گرامی در شرح دعای روز دوم ماه مبارک رمضان؛ تفاوت رحمت عام و رحمت خاص خداوند را تشریح کرده‌اند.

شرح دعای روز اول ماه رمضان

منبع : خبرگزاری حوزه

 قوه خیال را کنترل کنیم 

---

  خبرگزاری حوزه ضمن آرزوی قبولی طاعات و عبادات مومنین، طبق سنوات گذشته، دعاهای هر روز ماه مبارک رمضان را شرح و بر خروجی وب سایت این خبرگزاری قرار می‌دهد. 

---

 

رسانه حوزه در سال‌های گذشته، شرح دعاهای هر روز را از لسان علمایی چون مرحوم آیت‌الله مجتهدی تهرانی(ره) و نیز استاد حسن عرفان منتشر نموده که مورد استقبال کاربران قرار گرفت بر این اساس امسال نیز روزه‌ه‌داران ارجمند را به مطالعه شرح دعاهای روز، توسط حضرت آیت‌الله محمدعلی گرامی دعوت می‌کند.

ماه رمضان و روزه داری در قرآن

آیات وجوب روزه ماه رمضان

آیه 183 سوره بقره :

یا ایّهاالّذینَ آمَنوا کُتِبَ عَلَیکُمُ الصّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الّذین مِن قبلِکُم لَعَلَّکُم تتّقون

ای کسانیکه ایمان آورده اید روزه بر شما واجب شده است همچنانکه بر کسانیکه پیش ازشما بودند واجب شد. باشد که تقوا پیشه کنید.

آیه 184 سوره بقره :

ایّاماً مَعدودات فمن کانَ مِنکُم مریضاً أَو عَلَی السّفَرٍفَعِدَّةٌ مِّن ایّامٌ أُخَروعلی الذین یطیقونه فدیةٌ طعامُ مسکین ومَن تَطَوَّعُ خیراً فَهُوَ خیرٌ لّه و أن تَصوموا خیرٌلَّکُم إن کنتم تَعلَمون

و این روزهایى چند است پس هر کس از شما مریض و یا مسافر باشد باید ایامى دیگر بجاى آن بگیرد و اما کسانى که به هیچ وجه نمى توانند روزه بگیرند عوض روزه براى هر روز یک مسکین طعام دهند و اگر کسى عمل خیرى را داوطلبانه انجام دهدبرایش بهتراست و اینکه روزه بگیریدبرایتان خیر است اگرمی دانستید.

آیه 185 سوره بقره :

شَهرُ رَمضان الّذی أُنزِلَ فیه القرآن هدیً للنّاسِ وبَیِّناتٍ مِّنَ الهُدی و الفُرقان  فمَن شَهِدَ منکمُ الشَّهرُ فَلیَصُمهُ و مَن کان مریضاً أَو علَی سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّن ایّامٍ أُخَر   یُریدُالله بِکُمُ الیُسرَ و لایُریدُ بِکُمُ العسرَ و لِتُکملوا العدَّةَ و لِتَکَبّروا الله علَی ما هَداکُم و لعلَّکُم تَشکُرون

آن ایام کوتاه ماه رمضان است که قرآن در آن نازل شده تا هدایت مردم و بیاناتى از هدایت و جدا سازنده حق از باطل باشد پس هر کس این ماه را درک کرد باید روزه اش بگیرد و هر کس مریض و یا مسافر باشد بجاى آن چند روزى از ماههاى دیگر بگیرد خدا براى شما آسانى و سهولت را خواسته و دشوارى نخواسته و منظور اینست که عده سى روزه ماه را تکمیل کرده باشید و خدا را در برابر اینکه هدایتتان کرد تکبیر گفته و شاید شکرگزارى کرده باشید .

حلول ماه مهمانی خدا بر همــــه دلهای خداجـــــــو تهنیت باد

چگونه سخن بگوییم ؟

آداب سخن گفتن در قرآن

---

قرآن کریم در بسیاری از آیات خود، اصول و آداب سخن گفتن را مورد اشاره قرار داده است که در این مقاله، برخی از آن‌‌ها را ذکر می‌کنیم.

---

1- سلام و درود

«إِلاَّ قیلاً سَلاماً سَلاما» «سخنی جز سلام و درود نیست.»[1]

نوع و جنس گفتار ما باید به گونه‌ای باشد که طرف مقابل‌مان اذیت نشود. نوعِ کلام باید حیات بخش باشد و صدمه‌ای به طرف مقابل نرساند.

2- پرهیز از لغو

 «لا یَسْمَعُونَ فیها لَغْواً وَ لا تَأْثیماً» «در آنجا نه بیهوده‌ای می‌شنوند و نه [سخنی] گناه آلود.»[2]

گفتار ما لغو نباشد،‌ حرفی باشد که منفعت عقلایی اعم از معنوی یا مادی بر آن بار شود. گاهی اوقات زیاده‌گویی و تأکید و تکرار می‌تواند لغو باشد.

3- پرهیز از نسبت گناه و خطا به یکدیگر

«لا یَسْمَعُونَ فیها لَغْواً وَ لا تَأْثیماً» «در آنجا نه بیهوده‌ای می‌شنوند و نه [سخنی] گناه‌آلود.»[3]

با گفتارمان، نسبتِ گناه و خطا به یکدیگر ندهیم و فرافکنی نکنیم؛ چون در واقع گرفتار ظلمت نفس شده‌ایم.

4- بیان قاطع در کلام

«وَ قُولُوا قَوْلاً سَدیداً» « ... و سخنی استوار گویید.»‌[4]

گفتار باید قاطع باشد و دیگران را به تردید نیاندازد. مطالب باید مرجع معتبر داشته باشد.

5- بیان احساسات در کلام

«قُلْ أُوحِیَ إِلَیَ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ فَقالُوا إِنَّا سَمِعْنا قُرْآناً عَجَباً»‌

«بگو: به من وحی شده است که تنی چند از جنّیان گوش فرا داشتند و گفتند: راستی ما قرآنی شگفت‌آور شنیدیم.» [5] «یَهْدی إِلَی الرُّشْدِ فَآمَنَّا بِهِ وَ لَنْ نُشْرِکَ بِرَبِّنا أَحَدا»‌ ‌[که] به راه راست هدایت می‌کند. پس به آن ایمان آوردیم و هرگز کسی را شریک پروردگارمان قرار نخواهیم داد.»‌[6]

شگفتی و احساس در کلام بیان شود، و صرف انتقال الفاظ بدون انتقال عواطف کافی نیست. آهنگ کلام باید تغییر کند.

6- پرهیز از تیزی و آزاردهندگی

«وَیْلٌ لِکُلِ هُمَزَةٍ لُمَزَة»‌ «وای بر هر بدگوی عیبجویی.» ‌[7]

در کلام باید از الفاظی استفاده کرده که هم پیام را منتقل کند و هم شنونده اذیت نشود و خدشه‌ای به او وارد نشود، به عبارتی نیش نداشته باشد.

7- پرهیز از تشبیهات نامناسب

«إِنَّمَا الْبَیْعُ مِثْلُ الرِّبا»‌ «داد و ستد صرفاً مانند رباست.»[8]

تشبیه در کلام نوعی هنر است، باید سعی کنیم تشبیهاتی که در گفتار وارد می‌کنیم صحیح و مناسب باشد، چون تشبیهات نامناسب، منجر به رفتار نامناسب می‌شود.

8- پرهیز از تحقیر دیگران

«وَ إِذْ قالَتْ طائِفَةٌ مِنْهُمْ یا أَهْلَ یَثْرِبَ لا مُقامَ لَکُمْ فَارْجِعُوا وَ یَسْتَأْذِنُ فَریقٌ مِنْهُمُ النَّبِیَّ یَقُولُونَ إِنَّ بُیُوتَنا عَوْرَةٌ وَ ما هِیَ بِعَوْرَةٍ إِنْ یُریدُونَ إِلاَّ فِراراً»‌ «و چون گروهی از آنان گفتند: ای مردم مدینه، دیگر شما را جای درنگ نیست، برگردید. و گروهی از آنان از پیامبر اجازه می‌خواستند و می‌گفتند: خانه‌های ما بی حفاظ است» و [لی خانه‌هایشان] بی حفاظ نبود، [آنان] جز گریز [از جهاد] چیزی نمی‌خواستند.» [9]

منافقین به مۆمنین اهل مدینه «یا اهل یثرب» می‌گفتند، یثرب نمادی برای فحشا بوده، ولی پیامبر(ص) فرمودند:‌ «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» و این گونه، گذشته نامناسب آن‌ها را به رُخشان نکشیدند، پیام صحیح باید عاری از هر گونه تحقیر باشد، با کلام باید استعدادها بارور شود، نه اینکه افراد تحقیر شوند.

ادامــــــه مطلب را ببیند