مِشـــــکوة

منبع : خبر گزاری حوزه

حضرت آیت‌الله گرامی در شرح دعای روز دوم ماه مبارک رمضان؛ تفاوت رحمت عام و رحمت خاص خداوند را تشریح کرده‌اند.

ممکن است انسان با اینکه در ماه خدا و در میهمانی اوست، خلاف دستور او عمل کند و موجب غضب او گردد، کسی که در مسجد یا در مکان مقدسی گناه کند، قطعا گناه او از اوقات و مکان های دیگر سنگین‌تر است.

«اللَّهُمَّ قَرِّبْنِی فِیهِ إِلَى مَرْضَاتِکَ وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مِنْ سَخَطِکَ وَ نَقِمَاتِکَ‏ وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِقِرَاءَةِ آیَاتِکَ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین‏»

« خدایا مرا در این روز به رضا و خشنودیت نزدیک ساز و از خشم و غضبت دور ساز  و براى قرائت آیات قرآنت موفق گردان به حق رحمتت اى مهربانترین مهربانان عالم».

اللَّهُمَّ قَرِّبْنِی فِیهِ إِلَى مَرْضَاتِکَ

خدایا مرا در این ماه به  مواضع رضای خودت نزدیک فرما؛ این فراز از دعا، اشاره به این نکته دارد که، اگر توفیق تو نباشد، ما نمی توانیم به کمال برسیم، در مناجات شعبانیه عبارت زیبایی داریم که می‌فرماید: « َ إِلَهِی بِکَ عَلَیْکَ إِلَّا أَلْحَقْتَنِی بِمَحَلِّ أَهْلِ طَاعَتِکَ وَ الْمَثْوَى الصَّالِحِ مِنْ مَرْضَاتِکَ فَإِنِّی لَا أَقْدِرُ [أملک‏] لِنَفْسِی دَفْعاً وَ لَا أَمْلِکُ لَهَا نَفْعا؛ إقبال الأعمال (ط - القدیمة)، ج‏2، ص: 687 » خدایا به حق خودت قسمت می‌دهم مرا به اهل صلاح متصل کن، خدایا من نمی توانم کاری که به نفع خودم باشد انجام دهم مگر این که تو دست مرا بگیری، پس از خدا می خواهد که از ما دست گیری کند ، البته دستگیری خداوند یک زمینه و استعداد می خواهد و آن زمینه و استعداد هم همان درخواست است ، همین که به معنای واقعی کلمه از خداوند درخواست می کنیم او دستگیری می‌کند.

وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مِنْ سَخَطِکَ وَ نَقِمَاتِکَ

ماه رمضان ماه، رحمت و ماه مهمانی خداوند است، اما بدا به حال کسی که در ماه رحمت و مهمانی خدا مبتلا به انواع آلودگی ها شود، بر این اساس است که عاجزانه از خدا می خواهیم تا ما را از سخط و آلودگی و گناهان محفوظ بدارد ، چون ممکن است انسان با این که در ماه خدا و در میهمانی اوست خلاف دستور او عمل کند و موجب غضب او گردد ، کسی که در مسجد یا در مکان مقدسی گناه کند، قطعا گناه او از اوقات و مکان های دیگر سنگین‌تر است.

وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِقِرَاءَةِ آیَاتِکَ

خدایا در این ماه مرا موفق به قرائت آیاتت کن ؛ قرائت آیات بیشتر مربوط به خواندن قرآن است، اما یکی از معنای آن هم قرائت آیات وجودی خداوند است، یعنی علائم وجودی تو را به گوش دلم بخوانم .

بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین

مفهوم و معنای این فقره از دعا یعنی این اموری که خواستم مصداق رحمت است، چرا که نزدیک شدن به رضای الهی و دوری از غضب او، توفیق قرائت قرآن و... از مصادیق رحمت الهی است.

تفاوت رحمت خاص و عام خداوند:

رحمت خاص الهی  با رحمت عام، تفاوتی دارد، چرا که به  رحمتی که به همگان می رسد  و دوام ندارد «رحمت رحمانی» می‌گویند، اما رحمت مخصوص اهل ایمان، دوام دارد و از آن تعبیر به «رحمت رحیمی» می‌شود، لذا در ترجمه قرآنی که چند وقت پیش انجام شد، بسم الله الرحمن الرحیم را این گونه ترجمه کردم، به نام خداوند هستی بخش هدایتگر ، هدایت نعمت اهل ایمان است، اما اصل وجود و اصل هستی مربوط به همگان است.

تمام کسانی که رحمت و توجه به دیگری کنند در حقیقت، توفیقی از جانب «ارحم الراحمین» است.

ارحم الرحمین به چه معناست ؟ آیا یعنی دیگران هم رحمت دارند و خدا رحمت بیشتری دارد؟ آیا این گونه هست ؟ گاهی وحدت را در کثرت می بینیم و توجه به کثرت داریم.

یعنی متصفین به صفات حسنه در عالم زیاد هستند توجه به این نمی‌کنیم که این ها همه به خدا بر می‌گردد، در عالم کثرت همه را می بینیم اما می بینیم که تمامی این ها در مقابل رحمت عامه حضرت حق چیزی نیست.

لذا گاهی کثرت را می‌بینیم، خدا را «ارحم» از همه «راحمین» می بینیم، اما گاهی اوقات اصلا کثرات را نمی بینیم و فقط خدا را می بینیم در زیارت امام رضا علیه السلام بعد از نماز زیارت، دعایی وارد شده است ودر آن دعا توجه داریم که امام علیه السلام واسطه رحمت خداست.

در زیارت جامعه هم می‌خوانیم که خدا به وسیله شما اهل بیت(ع)، باران را نازل می کند و به وسیله شما، آسمان‌ها را حفظ می‌کند. بنابراین گاهی کثرات را می‌بینیم و گاهی فقط نظر به خداوند داریم.