«أَیُّهَا النَّاسُ! نَافِسُوا فِی الْمَکَارِمِ، وَسَارِعُوا فِی الْمَغَانِمِ، وَلَاتَحْتَسِبُوا بِمَعْرُوفٍ لَمْ تَعْجَلُوا. وَاکْسِبُوا الْحَمْدَ بِالنُّجْحِ، وَلَا تَکْتَسِبُوا بِالْمَطَلِ ذَمّاًَ؛ فَمَهْمَا یَکُنْ لاِحَدٍ عِنْدَ أَحَدٍ صَنِیعَة لَهُ رَأَی أَنَّهُ لَا یَقُومُ بِشُکْرِهَا فَاللَهُ لَهُ بِمُکَافَأَتِهِ؛ فَإنَّهُ أَجْزَلُ عَطَآءً وَأَعْظَمُ أَجْرًا.
وَاعْلَمُوا أَنَّ حَوَآئِجَ النَّاسِ إلَیْکُمْ مِنْ نِعَمِ اللهِ عَلَیْکُمْ؛ فَلَا تَمَلُّوا النِّعَمَ فَتَحُورَ نِقَمـًا.
وَاعْلَمُوا أَنَّ الْمَعْرُوفَ مُکْسِبٌ حَمْدًا، وَمُعْقِبٌ أَجْرًا. فَلَوْ رَأَیْتُمُ الْمَعْرُوفَ رَجُلاً رَأَیْتُمُوهُ حَسَناً جَمِیلاً یَسُرُّ النَّاظِرِینَ؛ وَلَوْ رَأَیْتُمُ اللُؤْمَ رَأَیْتُمُوهُ سَمِجـًا مُشَوَّهـًا تَنَفَّرُ مِنْهُ الْقُلُوبُ، وَتَغُضُّ دُونَهُ الابْصَارُ.
أَیُّهَاالنَّاسُ! مَنْ جَادَ سَادَ؛ وَمَنْ بَخِلَ رَذِلَ. وَإنَّ أَجْوَدَ النَّاسِ مَنْ أَعْطَی مَنْ لَا یَرْجُوهُ. وَإنَّ أَعْفَی النَّاسِ مَنْ عَفَا عَنْ قُدْرَة. وَإنَّ أَوْصَلَ النَّاسِ مَنْ وَصَلَ مَنْ قَطَعَهُ.
وَالاصُولُ عَلَی مَغَارِسِهَا بِفُرُوعِها تَسْمُو؛ فَمَنْ تَعَجَّلَ لاِخِیهِ خَیْرًا وَجَدَهُ إذَا قَدِمَ عَلَیْهِ غَداً.
وَ مَنْ أَرَادَ اللَهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی بِالصَّنِیعَة إلَی أَخِیهِ کَافَأَهُ بِهَا فِی وَقْتِ حَاجَتِهِ، وَصَرَفَ عَنْهُ مِنْ بَلآءِ الدُّنْیَا مَا هُوَ أَکْثَرُ مِنْهُ. وَمَنْ نَفَّسَ کُرْبَة مُؤْمِنٍ فَرَّجَ اللَهُ عَنْهُ کُرَبَ الدُّنْیَا وَالآخِرَة. وَمَنْ أَحْسَنَ أَحْسَنَ اللَهُ إلَیْهِ؛ وَاللَهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ».(1)
«ای مردم! در صفات حمیده بر یکدیگر افتخار کنید! و بر مکارم اخلاق مباهات نمائید! و در فراگیری از ثمرات با ارزش روحی و معنوی شتاب ورزید! کار نیکی را که در آن سرعت ندارید، به حساب نیاورید! با ظفر و پیروزی در به پایان رساندن کار، ستایش و تمجید برای خود بیافرینید! و با سستی و کندی کسب سرزنش و مذمّت نکنید!
و بدانید که: در هر شرط و موقعیّتی که کسی به دیگری احسان نموده و چنین می‌پندارد که او به شکرش قیام نکرده و به سپاس برنخاسته است، خداوند خودش برای او جزا و پاداش است؛ چون بخشش خداوند فراوان‌تر و سرشارتر، و مزدش بزرگتر است.
و بدانید که حوائج مردم به شما از جمله نعمتهای خداوندی است بر شما؛ پس از نعمتهای خدا ناراحت نشوید، تا آن نعمتها به مکافات و انتقام تبدیل نشود.
و بدانید که کارهای خوب و پسندیده، ستایش و آفرین را در بر دارد، و اجر و پاداش نیک را به دنبال می‌کشد. و اگر شما خوبی و پسندیدگی را به صورتی مجسّم می‌دیدید، آن را به صورت مردی زیبا و نیکوروی و جمیل المنظر می‌یافتید، که برای نظاره کنندگان بهجت‌بخش و مسرّت‌آمیز بود. و اگر زشتی و نکوهیدگی را به صورتی مجسّم می‌دیدید، هرآینه آن را به صورت مردی زشت و کریه‌المنظر می‌یافتید که دل‌ها از او می‌رمید، و در برابر آن چشم‌ها و نگاه‌ها به زیر می‌آمد.
ای مردم! کسی که بخشش کند سرور و بزرگ می‌شود؛ و کسی که بخل ورزد به پستی می‌گراید. و سخی‌ترین مردم آنکس است که ببخشد به کسی که در او امید تلافی و پاداش ندارد. و باگذشت‌ترین مردم کسی است که با وجود قدرت و توانائی عفو پیشه گیرد. و پیوند کننده‌ترین مردم کسی است که با افرادی که با او بریده‌اند بپیوندد.
تنه درختان با وجود اتّکای آنها به ریشه‌های خود، به واسطه شاخه‌ها بالا می‌روند و رشد می‌کنند و بهره می‌دهند. پس هر کس برای رسانیدن خیری به برادرش شتاب ورزد؛ شاخه‌ای از درخت معنویّت آفریده؛ فردا که بر آن وارد می‌شود آن خیر را خواهد یافت.
و کسی که در احسانی که به برادرش کرده است، خدا را در نظر داشته و برای رضای او انجام داده است، خداوند در وقت نیازمندی او، آن خیر را به او می‌رساند؛ و بیشتر از آن مقدار، از بلاهای دنیا را از او می‌گرداند و دور می‌کند. و کسی که غم و اندوه مؤمنی را بزداید، خداوند غم و غصّه‌های دنیا و آخرت را از او می‌گرداند. و کسی که نیکوئی کند، خداوند به او نیکوئی می‌کند. و البتّه خداوند نیکوکاران را دوست دارد.»
______________________
پی نوشت:
1. کشف الغمة فی معرفة الائمة، علی بن عیسی اربلی، ج2 ص29
