شرح دعای روز بیست و ششم ماه رمضان
شرح دعای روز بیست و ششم ماه مبارک رمضان
آیت‌الله گرامی در شرح دعای بیست و ششمین روز ماه مبارک رمضان به دو بخش از رفتار سلوکی انسان شامل پرهیز از گناهان و نیز جایگاه تقوا پرداخته است.
اللَّهُمَّ اجْعَلْ سَعْیِی فِیهِ مَشْکُوراً وَ ذَنْبِی فِیهِ مَغْفُوراً وَ عَمَلِی فِیهِ مَقْبُولاً وَ عَیْبِی فِیهِ مَسْتُوراً یَا أَسْمَعَ السَّامِعِین
اى خدا، در این روز سعی‌ام را (در راه طاعتت) بپذیر، گناهانم را در این روز ببخش، عملم را مقبول و عیبم را مستور گردان، اى بهترین شنواى دعاى خلق.
اللَّهُمَّ اجْعَلْ سَعْیِی فِیهِ مَشْکُوراً وَ ذَنْبِی فِیهِ مَغْفُوراً
خدایا، زحمت من در این ماه مورد قبول تو و گناهم مورد مغفرت تو باشد.
از احادیث و روایات معصومان علیهم السلام استفاده مىشود که دو نوع گناه، بسیار خطرناک است:
1- اول گناهان صغیره، مخصوصاً براى افراد متدیّن که معمولًا از گناهان کبیره فاصله مىگیرند و چون آنها را با اهمیّت تلقّى مىکنند آلوده آن نمىشوند، ولى نسبت به گناهان صغیره این برخورد را ندارند، بدین جهت خطر آلودگى به آن وجود دارد.
2- نوع دوم گناهانى که مخفى و پنهان است و جز انسان و خدایش هیچ کس از آن آگاه نمىگردد.
امیر المومنین علی علیه السلام در نهج البلاغه می فرماید :
«اللَّهُمَّ اغْفِرْلى رَمَزاتِ الْالْحاظِ، وَ سَقَطاتِ الْالْفاظِ، وَ شَهَواتِ الْجَنانِ، وَ هَفَواتِ اللِّسانِ؛ نهج البلاغه، خطبه 78»؛ «الهى! نگاههاى اشارتآمیز، سخنان بىفایده، خواستههاى نابجاى دل، و لغزشهاى زبان را بر من ببخش!»
روایت فوق پیرامون نوع دوم این گناهان بحث مىکند. این روایت هر چند در قالب دعا و طلب بخشایش از این نوع گناهان است، ولى در حقیقت نوعى درس براى مخاطبین است که از این نوع گناه پرهیز کنند.
گناهان پنهانى نظیر استهزا کردن و تحقیر نمودن شخص محترم، با نگاه چشم، یا اشاره بىموردى که باعث ریختن آبروى انسان آبرومندى گردد، یا گناهانى که با شوخىهاى بىمورد، الفاظ بىارزش و ناشایست انجام مىگیرد، شوخىهایى که گاه جدّىتر از جدّى است! و برخى از این طریق، انتقامجویى مىکنند! و گناهانى نظیر ریا و خودنمایى که سدّ مهمّى در برابر قبولى طاعات و عبادات محسوب مىگردد.
خلاصه باید از این نوع گناهان، که مانعى براى انجام آن جز ایمان و تقوى وجود ندارد، به خداوند کریم پناه ببریم و از خدا بخواهیم که این گناهان را بر ما ببخشد.
وَ عَمَلِی فِیهِ مَقْبُولاً وَ عَیْبِی فِیهِ مَسْتُوراً
خدایا در این ماه رمضان، اعمال مرا بپذیر، عیب‌های من را مخفی کن، بپوشان و کسی را از عیوب من مطلع نکن ، در دعاست که « یَا مَنْ یَقْبَلُ الْیَسِیرَ وَ یَعْفُو عَنِ الْکَثِیرِ اقْبَلْ مِنِّی الْیَسِیرَ وَ اعْفُ عَنِّی الْکَثِیرَ إِنَّکَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیم؛ إقبال الأعمال (ط - القدیمة)، ج1، ص: 76» اى خدایى که طاعات اندک و ناچیز بندگان را می‌پذیرى و از گناهان بسیار درمی‌گذرى، از من عبادت و آورده ناچیزم را بپذیر و از نافرمانی‌هاى بی‌شمارم درگذر، همانا تو خود بسیار بخشایش‌گر و آمرزندهاى.
تقوا معیار پذیرش اعمال
خداوند در آیه 27 سوره مائده، داستان فرزندان حضرت آدم علیه السلام- هابیل و قابیل- را ذکر مىکند، که هر کدام براى تقرّب به خداوند نذرى را آورده بودند و از یکى پذیرفته شد و از دیگرى پذیرفته نشد. آن که نذرش قبول نشد گفت: تو را خواهم کشت! برادر دیگر گفت: « «إِنَّمَا یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِینَ»؛ خدا تنها از پرهیزکاران مىپذیرد».
مفضّل بن عمر مىگوید: خدمت امام صادق علیه السلام بودم، موضوع اعمال مطرح شد، گفتم: عملم اندک و ضعیف است. فرمود: خاموش باش و از خدا آمرزش بخواه.
سپس فرمود: عمل اندک با تقوا، بهتر از عمل بسیار بدون تقواست. پرسیدم: چگونه؟ فرمود: آرى همانا مردى که به دیگران غذا مىدهد، با همسایگان مدارا مىکند، و در خانهاش به روى دیگران باز است، ولى اگر موقعیت حرام برایش پیش بیاید و او آن را انجام دهد، این عمل زیاد بدون تقواست، امّا مرد دیگرى که هیچ یک از این اعمال را انجام نداده، ولى اگر در برابر کار حرامى قرار گیرد، آن را مرتکب نشود (این همان عمل کم با تقواست که ارزش دارد).
یَا أَسْمَعَ السَّامِعِین
ای خدایی که تو از همه شنونده ها شنوده تر هستی
