دنیا و آخرت از منظر دین

دنیا و آخرت در قـــرآن و احادیث

مقــدمــه

بنا بر تعلیمات اسلامی، استفاده از دنیا و بهره مندی از آن بد نیست و چیزی که در این میان بد است؛ حب دنیا و وابستگی به آن است. کسانی که بنا به حب دنیا داشتن، دنیا خویش را آباد، ولی آخرت خویش را تباه ساخته اند؛ در فردای قیامت یار و یاوری نخواهند داشت و سر و کارشان با عذاب الهی است.

دنیا مقدمه ی آخرت
حضرت امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) می فرماید: «الدّنیا مزرعة الاخرة؛[1] دنیا مزرعه آخرت است»

پیام این حدیث کوتاه ولی پر مغز، این است که از دنیا باید به مانند یک مزرعه به سود آخرت استفاده کرد. بهتر است برای روشن تر شدن بحث، به یک حدیث دیگر از امیر بیان علی (علیه السلام) تمسک جوییم. آن حضرت وقتی برای عیادت یکی از اصحابش ــ علاء بن زیاد حارثی ــ رفته بودند، از آنجا که منزل علاء را وسیع دیدند؛ گفت که این منزل وسیع به چه کار دنیایت می آید، آگاه باش که در آخرت به چنین سرای وسیعی نیاز بیشتری داری. سپس حضرت اضافه فرمود:

«بَلَى‏ إِنْ‏ شِئْتَ‏ بَلَغْتَ بِهَا الْآخِرَةَ تَقْرِی فِیهَا الضَّیْفَ وَ تَصِلُ فِیهَا الرَّحِمَ وَ تُطْلِعُ مِنْهَا الْحُقُوقَ مَطَالِعَهَا فَإِذاً أَنْتَ قَدْ بَلَغْتَ بِهَا الْآخِرَة؛[2]

بله می توانی بوسیله ی آن به ثواب آخرت برسی (دنیا مزرعه آخرت است)، بدینگونه که در آن از مهمانان پذیرایی کنی و صله ی رحم در آن بجا آوری وحقوق الهی را ـ در این خانه ــ برپا داری، پس در چنین حالی به ثواب آخرت رسیده ای.

نعمت امامت در قـــرآن

امام، نعمت الهی

(أَ لَمْ تَرَوْا أَنَّ اللّهَ سَخَّرَ لَکُمْ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی اْلأَرْضِ وَ أَسْبَغَ عَلَیْکُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَةً وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یُجادِلُ فِی اللّهِ بِغَیْرِ عِلْم وَ لا هُدًی وَ لا کِتاب مُنیر)؛ [1]

آیا ندانسته اند که خدا آنچه را که در آسمان ها و زمین است، مسخّر شما ساخته و نعمت های ظاهر و باطن خود را بر شما تمام کرده است؟ و برخی از مردم درباره خدا بی آنکه دانش و رهنمود و کتابی روشن داشته باشند، به مجادله بر می خیزند .

فتنه از منظر وحی

فتنه و امتحان الهی در قرآن و حدیث

درآمد :

یکی از کلیدواژه‌های قرآن کریم، نهج‌البلاغه و جوامع حدیثی دیگر، واژة «فتنه» و مشتقات آن است.(1) کاربرد‌های قرآنی «فتنه» بسیار متفاوت‌اند؛ چنان‌که در روایات و کلمات بزرگان نیز این واژه، در معانی گوناگونی به کار رفته است. ترتیب منطقی بحث اقتضا می‌کند که نخست، از مفهوم فتنه و ماهیت آن سخن گوییم. فتنه چیست؟ موارد کاربرد آن کدام‌اند؟ و چرا این واژه به کار رفته است؟ پس محور اول از مبادی تصوری بحث، این است که مفهوم فتنه روشن شود تا تصور صحیحی از آن داشته باشیم.

ذوالقرنین کیست ؟

ذوالقرنین که بود؟

در آیات ۸۳ تا ۹۸ سوره کهف از شخصی به نام ذوالقرنین یاد شده است. با توجه به این آیات یهودیان خود یا گروهی را تحریک می کنند تا در مورد ذوالقرنین از پیامبرصلی الله علیه واله سوال شود. خداوند در این آیات به معرفی ذوالقرنین می پردازد اما مصداق ذوالقرنین را مشخص نمی کند. روایات نیز انسان را در این مورد به قطع نمی رساند زیرا احادیث نقل شده از طریق شیعه و اهل سنت در باره داستان ذى القرنین بسیار اختلاف دارد(۱).
بنابراین برخی با تطبیق ویژگی های بیان شده در قران و روایات بر برخی از پادشاهان احتمالات زیر را مطرح کرده اند:
یک: ابوکرب شمر یرعش پادشاه حمیر ، بنا بر گفته ابوریحان از آنجا که ابوکرب گیسوانش را بر شانه هایش می آویخت و پادشاهی است که شرق و غرب سفر کرده، در اشعار یمنیان به او افتخار می شده و داستان او با آنچه در قرآن است تطبیق دارد او همان مصداق ذوالقرنین است(۲)
دو: تسن چی هوانگ امپراتور چین سازنده دیوار عظیم چنین ، شهرت وی به عدالت در میان پادشاهان چین دلیل طرفداران این نظریه است(۳)
سه: در روایتی اشاره به رومی بودن ذوالقرنین شده است و طبری در تفسیرش تصریح به اسکندر بودن وی می کند. از همان قرون اولیه اسلامی اکثر مفسران اسکندر را مصداق ذوالقرنین می دانستند، این نظریه اولین بار توسط وهب بن منبه مطرح شده است. در پژوهشهای غربی ها نیز بر این نظریه تاکید دارند.(۴)
چهار: کورش ، ابوالکلام آزاد وزیر فرهنگ هند چنین نظری را ارائه کرده است.
باتوجه به آیات قرآنی ذوالقرنین حاکم عادلی بوده که حکومتش شرق و غرب جهان آن زمان را در بر داشته است. احتمال می رود منظور از شرق و غرب دو امپراطوری بزرگ آن زمان است. همچنین از آیات و روایات به دست می آید که یهودیان به خوبی ذوالقرنین را می شناخته اند چون آنها عامل پرسش از پیامبرصلی الله علیه و آله هستند.(۵) از این مطلب می توان نتیجه گرفت که ذوالقرنین در بین یهودیان شناخته شده بود.بنابراین در بین حاکمانی که حکومت گسترده ای داشته اند باید به سراغ پادشاهی رفت که شهرت به عدالت داشته و نیز یهودیان آنها را می شناختند.
در کتاب مقدس یهودیان از کورش یاد شده است(۶) و حتی به ذوالقرنین بودن وی نیز اشاره شده است (۷)
در مورد عدالت کورش نیز از مجموع تواریخ یونانی، عهد عتیق، تواریخ اسلامی و نیز سنگ نبشته های باز مانده از همان دوران به دست می آید که کورش عادل بوده اگر چه برخی از این منابع گزارش های مخالف نیز دارند.
بنابراین به دور از هیاهوی کسانی که در این قضیه افراط و تفریط می کنند با یک دقت علمی می توان کورش را یکی از احتمالات ذوالقرنین دانست اما به هیج وجه این تطبیق قطعی نیست. علامه طباطبائی نیز در مورد این احتمال می فرمایند: هر چند بعضى از جوانبش خالى از اعتراضاتى نیست، لیکن از هر گفتار دیگرى انطباقش با آیات قرآنى روشن‏تر و قابل قبول‏ تر است.(۸)
شاید به گزارشهایی استناد شود که عدالت کورش را زیر سوال برد، اما نباید غافل شد که این سخنان مستند به کتابهای از جمله هرودت و گزنفون میشود که خود محل تردید است و بر فرض صحت انتساب نمی توان گزارشهایی آنها را قبول کرد.

منابع:
۱. المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۳، ص: ۳۶۹
۲. بیرونی، ابوریحان، الآثار الباقیة عن القرون الخالیة، متن، ص: ۴۷-۴۸
۳. امیر توکل کامبوزیا، ذوالقرنین یا تسن چی هوانگ تی بزرگترین پادشاه چین، ص۱۷؛ . ابن عاشور، تفسیر التحریر و التنویر، ص۸۳-۸۴
۴. عبدالله بن جعفرحمیری، قرب الاسناد، ص۳۲۲؛ طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱۶، ص۷؛ مجتبائی، ذوالقرنین اسکندر یا کورش، ص۳۲-۳۳
۵. أسباب نزول القرآن (الواحدی)، ص: ۳۰۶؛ المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۳، ص: ۲۴۴؛
۶. کتاب مقدس، عهد عتیق و عهد جدید، انتشارات ایلام، چاپ سوم، ۲۰۰۲، کتاب دانیال ص۱۰۰۱، ۱/۲۱، و۱۰۱۰، ۶/۲۱، ۱۰۱۵، ۱۰/۱ و صفحات بسیاری دیگر
۷. عهد عتیق، کتاب عزرا، ص۵۷۱ ا/۱-۴،
۸.علامه طباطبائی، تفسیر المیزان، ج۱۳،ص ۳۹

منافق در قرآن

از نگاه قرآن منافق چه کسی است؟

منافق همانند موش صحرایی است که برای لانه اش دو راه قرار می دهد و یکی از آن دو را باز می گذارد و از آن رفت و آمد می کند و دیگری را بسته نگه می دارد. هر گاه احساس خطر کند، با سر راه بسته را باز کرده و می گریزد. نام سوراخ مخفی موش « نافقاء » است که کلمه « منافق » نیز از همین واژه گرفته شده است .  

خدمت به مردم در روایات

---

ثواب شاد کردن دل مؤمن و کمک به دیگران

 

سه درس از یک آیه

نگاهی اجمالی به اکثریت در قرآن

حق همیشه با اکثریت نیست!

مخالفت قرآن با منطق "خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو"

اموال خبیث و ناپاک قطعا روی افکار اثر منفی می گذارد و نتیجه مال خبیث، فکر پلید و منحرف است.

پژوهشی در مورد داستانها و مثل های قرآنی

جستارى بر انواع تمثیل در مَثَل ها و قصّه هاى قرآن کریم ‌

چکـــــیده:

از قرآن کتاب هدایت بشر در تمام اعصار است. سبک و سیاق نوشتارى آن متفاوت از دیگر کتاب ها بوده و تعالیم خود را به منظور فهم همه انسان ها، گاه با زبان ادبى و هنرى در قالب مَثَل، قصّه، و... بیان نموده است. از دیدگاه برخى، یک چهارم قرآن و از نگاه بعضى دیگر، یک ششم آن در قالب داستان یا قصّه بیان شده و قریب به شصت مَثَل در آن وجود دارد.

محور اصلى سخن در مقاله حاضر بازشناسى انواع تمثیلِ به کاررفته از حیث ساختار (اسلوب معادله، حکایت انسانى و حکایت حیوانات) و محتوا (تمثیل ساده اخلاقى، اندیشه، رؤیا، رمزى، سیاسى ـ تاریخى) در قصّه ها و مَثَل هاى قرآن مى باشد. نتایج مقاله، که با روش تحقیق توصیفى ـ تحلیلى انجام پذیرفته، نشان مى دهد ساختار مَثَل هاى قرآن در گروه حکایت انسانى قرار مى گیرد و مثل ها از نظر محتوا جزو دو گروه «تمثیل ساده اخلاقى» و «تمثیل اندیشه» مى باشند.

قصّه هاى قرآنى نیز از لحاظ ساختار در دسته حکایات انسانى و یا حکایات حیوانات قرار مى گیرند و از لحاظ محتوا، نه تنها در زمره تمثیل اخلاقى و تمثیل اندیشه قرار دارند، بلکه جزو یکى دیگر از انواع تمثیل (رؤیا، رمزى، سیاسى ـ تاریخى) نیز هستند.

انواع قلب در قــــرآن

بیست نوع قلبی که در قرآن ذکر شده است:

سوره ای که شناسنامه خداست

کدام سوره شناسنامه خداوند است؟

توحید، مرز میان ایمان و کفر است و ورود به قلعه ایمان بدون اقرار به توحید ممکن نیست. اولین سخن پیامبر کلمه توحید بود: «قولوا لا اله الا اللّه تفلحوا».

شعار توحیدی «لا اله الا اللّه» از سه حرف (الف، لام و ها) ترکیب شده و ذکری است که در گفتنش

حتی لب تکان نمی‌خورد ولی عملش تا اطاعت از رهبری معصوم و جانشینان آنان ادامه دارد؛ زیرا شرط توحید طبق فرمایش امام رضا علیه السلام ایمان به امام معصوم علیه السلام و اطاعت از اوست.

در این مقاله مطالبی را در ارتباط با سوره توحید تقدیم شما عزیزان می کنیم: