علی
(ع) گفت: رسول اکرم (ص) روزی فرمود: یا علی خواهی تو را چیزی آموزم که اگر
خلق هفت آسمان و زمین جمع گردند نتوانند به تو بدی و آسیبی رسانند و هیچ
کس بر تو ظفر نیابد. گفتم: بلی. فرمود: هفت
آیه در قرآن است آن را این گونه بر خود بخواند و بدم. اول: از پیش رو،
دوم: پشت سر، سوم: بالای سر، چهارم: به سوی پایین، پنجم: بر طرف راست، ششم: بر
طرف چپ و هفتم بر تمام اعضاء. یا علی! هر کس این هفت آیه را بخواند یا با
خود دارد حق سبحانه و تعالی هفتاد هزار بدی را از نامه عمل او دور کند و
هفتاد هزار حور نامه عمل او نویسد و هفتادهزار قصر در بهشت برایش بنا کند و
هفتاد هزار حور و قصور و غلمان به او کرامت فرماید و هفتاد هزار حله از
حریر و دیبای بهشتی به او بپوشاند چنان که صفت آنها را حق داند و دیگری
نداند. یا علی! هر کس این هفت آیه را بخواند و به خود بدمد اگر نزد امراء و
حکام رود البته عزیز و مکرم باشد اگر چه بر او خشم گرفته باشند، نرم
گرداند. (و آن هفت آیه این است):
قُل لَنْ یُصیبَنا اِلاّ ما کَتَبَ اللهُ لَنا هُوَ مَوْلنا وَ عَلَی اللهِ فَلْیَتَوَّکَّلِ الْمُؤمِنُونَ. (سوره توبه(۹)، آیه۵۱)
بگو هرگز نرسد ما را مگر آنچه را نوشت خدا بر ما، اوست صاحب اختیار ما و بر خدا توکل کنند گروندگان.
وَ
اِنْ یَمْسَسْکَ اللهُ بِضُرًّ فَلا کاشِفَ لَهُ اِلاّ هُوَ وَ اِنْ
یَمْسَسْکَ بِخَیْرٍ فَهُوَ عَلی کُلَّ شَیءٍ قَدیرٌ. (سوره انعام(۶)، آیه
۱۷)
و اگر برساند تو را خدای سختی پس نیست بازدارنده مر آن را مگر او و اگر برساند به تو نیکویی پس او بر هر چیزی تواناست.
وَ
ما مِنْ دابَّهٍ فی الْأرْضِ اِلاّ عَلَی اللهِ ر‍ِزْقُها وَ یَعْلَمُ
مُسْتَقَرَّها وَ مُسْتَوْدَعَها کُلُّ فی کِتابٍ مُبینٍ. (سوره هود (۱۱) آیه ۶)
و نیست هیچ جنبنده‌ای در زمین مگر بر خداست روزی او و می‌داند قرارگاهش و آرامگاهش را به جملگی در کتابی روشن است.
اَنّی
تَوَکَّلْتُ عَلَی اللهِ رَبّی وَ رَبَّکُمْ ما مِنْ دابَّهٍ اِلاّ هُوَ
اخِذٌ بِناصِیَتِها اِنَّ رَبّی عَلی صِراطٍ مُسْتَقیمٍ. (سوره هود (۱۱) آیه ۵۶)
همانا
من توکل کردم بر خدای پروردگارم و پروردگار شما نیست هیچ جنبنده‌ای مگر که
اوست گیرنده موی پیشانیش را همانا پروردگار من به راه راست است.
وَ کَاَیَّنْ مِنْ دابَّهٍ لا تَحْمِلُ رِزْقَها اللهُ یَرْزُقُها وَ اِیّاکُمْ وَ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ (سوره عنکبوت (۲۹) آیه۶۰)
و چه بسیار جنبنده ه برنمی‌دارد روزی خود را، خدا روزی می‌دهد او را و شما را و او شنوای داناست.
ما
یَفْتَحِ اللهُ لِلنّاسِ مِنْ رَحْمَهٍ فَلا مُمْسِکَ لَها وَ ما یُمْسِکْ
فَلا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ وَ هُوَ الْعَزیزُ الْحَکیمُ. (سوره
فاطر (۳۵) آیه۲)
آنچه گشاده
گرداند خدا برای مردمان از رحمت، پس نیست بازگیرنده مر آنرا و آنچه را
بازگیرد پس نیست فرستنده مر او را بعد از گرفتن او و اوست غالب درست کردار.
وَ لَئِنْ سَاَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّمواتِ وَ الْأرْضَ لَیَقُولُنَّ اللهُ قُلْ اَفَرَاَیْتُمْ ما تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللهِ اِنْ اَرادِنیَ اللهُ بِضُّرً هَلْ هُنَّ کاشِفاتُ ضٌرِّهِ اَوْ اَرادَنی بِرَحْمَهٍ هَلْ هُنَّ مُمْسِکاتُ رَحْمَتِهِ قُلْ حَسْبِیَ اللهُ عَلَیهِ یَتَوَکَلُّ الْمُتَوَکَلُّونَ (سوره زمر (۳۹) آیه ۳۸)
و اگر بپرسی از ایشان کی آفرید آسمان‌ها و زمین را هر آینه خواهند گفت البته خداست. بگو خبر دهید که آنچه را می‌خوانید از غیر خدا اگر خواست به من خدای ضرری را آیا ایشانند دفع کننده ضررش یا اگر خواست به من رحمت و احسانی آیا ایشانند بازدارندگان رحمتش. بگو که بس است مر خدا بر او توکل می‌کنند توکل کنندگان.
حدیثی زیبا از امام علی
ع
- خطرات آرزوى طولانى و
هواى نفس
إِنَّما أَخْشى
عَلَیْکُمْ إِثْنَیْنِ: طُولَ الاَْمَلِ وَ اتِّباعَ الْهَوى، أَمّا طُولُ
الاَْمَلِ فَیُنْسِى
الاْخِرَةَ وَ أَمّا
إِتِّباعُ الْهَوى فَإِنَّهُ یَصُدُّ عَنِ الْحَقِّ.
*************
همانا بر شما از دو چیز
مى ترسم:
درازى آرزو و پیروى
هواى نفس.
اما درازى آرزو سبب
فراموشى آخرت شود،
و اما پیروى از هواى نفس، آدمى را از حقّ باز دارد
خطبه حضرت علیّ ابن ابیطالب(علیه السّلام)
کفعمی در مصباح، از هشام بن سایب کلبی و او از ابی صالح روایت می کند که: روزی جمعی از اصحاب پیغمبر بحث می نمودند در اطراف این موضوع که کدام حرف است در حروف که از همه بیشتر در کلام موجود است؟ معلوم شد حرف الف از همه بیشتر است و هیچکس نمی نتواند کلامی بگوید که الف در آن نباشد.حضرت امیرالمؤمنین (علیه السّلام) حضور داشتند. بدون تأمّل و فی البداهه خطبه ای فرمودند. چنانکه عقلها حیران ماند و نام این خطبه را مونقه گذاشتند؛ یعنی در حسن و نیکویی و بلاغت، شگفت آور است. فرمودند:
 1- ﺧﻴﺮ ﭘﻨﻬﺎﻧﻰ ﻭ ﻛﺘﻤﺎﻥ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭﻯ ﻣِﻦْ ﻛُﻨُﻮﺯِ ﺍﻟْجنّﺔِ ﺍﻟْﺒِﺮُّ ﻭَ ﺇِﺧْﻔﺎﺀُ ﺍﻟْﻌَﻤَﻞِ ﻭَ ﺍﻟﺺَّﺒْﺮُ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﺮَّﺯﺍﻳﺎ ﻭَ ﻛِﺘْﻤﺎﻥُ ﺍﻟْﻤَﺼﺎﺋِﺐِ. ﺍﺯ ﮔﻨﺠﻬﺎﻯ ﺑﻬﺸﺖ; ﻧﻴﻜﻰ ﻛﺮﺩﻥ ﻭ ﭘﻨﻬﺎﻥ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﻛﺎﺭ[ﻧﻴﻚ] ﻭ ﺻﺒﺮ ﺑﺮ ﻣﺼﻴﺒﺘﻬﺎ ﻭ ﻧﻬﺎﻥ ﻛﺮﺩﻥ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭﻳﻬﺎ (ﻳﻌﻨﻰ ﻋﺪﻡ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ) ﺍﺳﺖ. 2- ﻭﻳﮋﮔﻰ ﻫﺎﻯ ﺯﺍﻫﺪ ﺃَﻟﺰّﺍﻫِﺪُ ﻓِﻰ ﺍﻟﺪُّﻧْﻴﺎ ﻣَﻦْ ﻟَﻢْ ﻳَﻐْﻠِﺐِ ﺍﻟْﺤَﺮﺍﻡُ ﺻَﺒْﺮَﻩُ، ﻭَ ﻟَﻢْ ﻳَﺸْﻐَﻞِ ﺍﻟْﺤَﻼﻝُ ﺷُﻜْﺮَﻩُ. ﺯﺍﻫﺪ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ ﻛﺴﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺮﺍﻡ ﺑﺮ ﺻﺒﺮﺵ ﻏﻠﺒﻪ ﻧﻜﻨﺪ، ﻭ ﺣﻼﻝ ﺍﺯ ﺷﻜﺮﺵ ﺑﺎﺯ ﻧﺪﺍﺭﺩ. 3- ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺩﺭ ﺟﺬﺏ ﻭ ﻃﺮﺩ ﺍﻓﺮﺍﺩ « ﺃَﺣْﺒِﺐْ ﺣَﺒﻴﺒَﻚَ ﻫَﻮْنًا ﻣﺎ ﻋَﺴﻰ ﺃَﻥْ ﻳَﻌْﺼِﻴَﻚَ ﻳَﻮْمًا ﻣﺎ. ﻭَ ﺃَﺑْﻐِﺾْ ﺑَﻐﻴﻀَﻚَ ﻫَﻮْنًـا ﻣﺎ ﻋَﺴﻰ ﺃَﻥْ ﻳَﻜُﻮﻥَ ﺣَﺒﻴﺒَﻚَ ﻳَﻮْﻡًﺍ ﻣﺎ.» ﺑﺎ ﺩﻭﺳﺘﺖ ﺁﺭﺍﻡ ﺑﻴﺎ، ﺑﺴﺎ ﻛﻪ ﺭﻭﺯﻯ ﺩﺷﻤﻨﺖ ﺷﻮﺩ، ﻭ ﺑﺎ ﺩﺷﻤﻨﺖ ﺁﺭﺍﻡ ﺑﻴﺎ، ﺑﺴﺎ ﻛﻪ ﺭﻭﺯﻯ ﺩﻭﺳﺘﺖ ﺷﻮﺩ. 4- ﺑﻬﺎﻯ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻗﻴﻤَﺔُ ﻛُﻞِّ ﺍﻣْﺮِﺀ ﻣﺎ ﻳُﺤْﺴِﻦُ. ﺍﺭﺯﺵ ﻫﺮ ﻛﺴﻰ ﺁﻥ ﭼﻴﺰﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﻜﻮ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﺪ. 5 - ﻓﻘﻴﻪ ﻛﺎﻣﻞ « ﺍَﻻ ﺃُﺧْﺒِﺮُﻛُﻢْ ﺑِﺎﻟْﻔَﻘﻴﻪِ ﺣَﻖَّ ﺍﻟْﻔَﻘﻴﻪِ؟ ﻣَﻦْ ﻟَﻢْ ﻳُﺮَﺥِّﺺِ ﺍﻟﻨّﺎﺱَ ﻓﻰ ﻣَﻌﺎﺻِﻰ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَ ﻟَﻢْ ﻳُﻘَﻦِّﻄْﻬُﻢْ ﻣِﻦْ ﺭَﺣْﻤَﺔِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَ ﻟَﻢْ ﻳُﺆْﻣِﻨْﻬُﻢْ ﻣِﻦْ ﻣَﻜْﺮِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَ ﻟَﻢْ ﻳَﺪَﻉِ ﺍﻟﻘُﺮﺁﻥَ ﺭَﻏْﺒَﺔً ﻋَﻨْﻪُ ﺇِﻟﻰ ﻣﺎ ﺳِﻮﺍﻩُ، ﻭَ ﻻ ﺧَﻴْﺮَ ﻓﻰ ﻋِﺒﺎﺩَﺓ ﻟَﻴْﺲَ ﻓﻴﻬﺎ ﺗَﻔَﻖُّﻪٌ. ﻭَ ﻻﺧَﻴْﺮَ ﻓﻰ ﻋِﻠْﻢ ﻟَﻴْﺲَ ﻓﻴﻪِ ﺗَﻔَﻚُّﺮٌ. ﻭَ ﻻ ﺧَﻴْﺮَ ﻓﻰ ﻗِﺮﺍﺀَﺓ ﻟَﻴْﺲَ ﻓﻴﻬﺎ ﺗَﺪَﺏُّﺮٌ.» ﺁﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻓﻘﻴﻪ ﻛﺎﻣﻞ، ﺧﺒﺮ ﻧﺪﻫﻢ؟ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻧـﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻰ ﺧـﺪﺍ ﺭﺍ ﻧﺪﻫـﺪ، ﻭ ﺁﻧﻬـﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺭﺣﻤﺖ ﺧﺪﺍ ﻧﻮﻣﻴﺪ ﻧﺴﺎﺯﺩ، ﻭ ﺍﺯ ﻣﻜﺮ ﺧﺪﺍﻳﺸﺎﻥ ﺁﺳﻮﺩﻩ ﻧﻜﻨﺪ، ﻭ ﺍﺯ ﻗﺮﺁﻥ ﺭﻭ ﺑﻪ ﭼﻴﺰ ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻜﻨـﺪ، ﻭ ﺧﻴـﺮﻯ ﺩﺭ ﻋﺒـﺎﺩﺕ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻔﻘّﻪ ﻧﻴﺴﺖ، ﻭ ﺧﻴـﺮﻯ ﺩﺭ ﻋﻠﻢ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻔﻜّﺮ ﻧﻴﺴﺖ، ﻭ ﺧﻴﺮﻯ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﺪﺑّﺮ ﻧﻴﺴﺖ. 6 - ﺧﻄﺮﺍﺕ ﺁﺭﺯﻭﻯ ﻃﻮﻻﻧﻰ ﻭ ﻫﻮﺍﻯ ﻧﻔﺲ « ﺇِنّــــما ﺃَﺧْﺸﻰ ﻋَﻠَﻴْﻜُﻢْ ﺇِﺛْﻨَﻴْﻦِ: ﻃُﻮﻝَ ﺍﻻَْﻣَﻞِ ﻭَ ﺍﺕِّﺒﺎﻉَ ﺍﻟْﻬَﻮﻯ، ﺃَﻣّﺎ ﻃُﻮﻝُ ﺍﻻَْﻣَﻞِ ﻓَﻴُﻨْﺴِﻰ ﺍﻻْﺧِﺮَﺓَ ﻭَ ﺃَﻣّﺎ ﺇِتباﻉُ ﺍﻟْﻬَﻮﻯ ﻓَﺈِﻥَّﻪُ ﻳَﺼُﺪُّ ﻋَﻦِ ﺍﻟْﺤَﻖِّ.» ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﺍﺯ ﺩﻭ ﭼﻴﺰ ﻣﻰﺗﺮﺳﻢ: ﺩﺭﺍﺯﻯ ﺁﺭﺯﻭ ﻭ ﭘﻴﺮﻭﻯ ﻫﻮﺍﻯ ﻧﻔﺲ. ﺍﻣّﺎ ﺩﺭﺍﺯﻯ ﺁﺭﺯﻭ ﺳﺒﺐ ﻓﺮﺍﻣﻮﺷﻰ ﺁﺧﺮﺕ ﺷﻮﺩ، ﻭ ﺍﻣّﺎ ﭘﻴﺮﻭﻯ ﺍﺯ ﻫﻮﺍﻯ ﻧﻔﺲ، ﺁﺩﻣﻰ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺣﻖّ ﺑﺎﺯ ﺩﺍﺭﺩ. 7 - ﻣﺮﺯ ﺩﻭﺳﺘﻰ « ﻻَ ﺗَﺖَّﺨِﺬَﻥَّ ﻋَﺪُﻭَّ ﺻَﺪﻳﻘِﻚَ ﺻَﺪﻳﻖًﺍ ﻓَﺘَﻌْﺪﻯ ﺻَﺪﻳﻘَﻚَ.» ﺑﺎ ﺩﺷﻤﻦِ ﺩﻭﺳﺘﺖ ﺩﻭﺳﺖ ﻣﺸﻮ ﻛﻪ [ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ] ﺑﺎ ﺩﻭﺳﺘﺖ ﺩﺷﻤﻨﻰ ﻣﻰﻛﻨﻰ. 8 - ﺍﻗﺴﺎﻡ ﺻﺒﺮ « ﺃَﻟﺺَّﺒْﺮُ ﺛَﻼﺛَﺔٌ: ﺃَﻟﺺَّﺒْﺮُ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟْﻤُﺼﻴﺒَﺔِ، ﻭَ ﺍﻟﺺَّﺒْﺮُ ﻋَﻠَﻰﺍﻟﻄّﺎﻋَﺔِ، ﻭَ ﺍﻟﺺَّﺒْﺮُ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟْﻤَﻌْﺼِﻴَﺔِ.» ﺻﺒﺮ ﺑﺮ ﺳﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﺳﺖ: ﺻﺒﺮ ﺑﺮ ﻣﺼﻴﺒﺖ، ﻭ ﺻﺒﺮ ﺑﺮ ﺍﻃﺎﻋﺖ، ﻭ ﺻﺒﺮ ﺑﺮ [ﺗﺮﻙ] ﻣﻌﺼﻴﺖ. 9- ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻰ ﻣﻘﺪَّﺭ ﻣَﻦْ ﺿُﻲِّﻖَ ﻋَﻠَﻴْﻪِ ﻓﻰ ﺫﺍﺕِ ﻳَﺪِﻩِ، ﻓَﻠَﻢْ ﻳَﻈُﻦَّ ﺃَﻥَّ ﺫﻟِﻚَ ﺣُﺴْﻦُ ﻧَﻈَﺮ ﻣِﻦَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻟَﻪُ ﻓَﻘَﺪْ ﺿَﻲَّﻊَ ﻣَﺄْﻣُﻮﻻً. ﻫﺮ ﻛﻪ ﺗﻨﮕﺪﺳﺖ ﺷﺪ ﻭ ﻧﭙﻨﺪﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺯ ﻟﻄﻒ ﺧﺪﺍ ﺑﻪ ﺍﻭﺳﺖ، ﻳﻚ ﺁﺭﺯﻭ ﺭﺍ ﺿﺎﻳﻊ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻭﺳﻌﺖ ﺩﺭ ﻣﺎﻝ ﻳﺎﻓﺖ ﻭ ﻧﭙﻨﺪﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻳﻚ ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮﻯ ﺍﺯ ﺳﻮﻯ ﺧﺪﺍﺳﺖ، ﺩﺭ ﺟﺎﻯ ﺗﺮﺳﻨﺎﻛﻰ ﺁﺳﻮﺩﻩ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ. 10- ﻋﺰّﺕ، ﻧﻪ ﺫﻟّﺖ ﺍَﻟْﻤَﻨِﻲَّﺔُ ﻭَ ﻻَ ﺍﻟﺪَّﻧِﻲَّﺔُ ﻭَ ﺍﻟﺖَّﺠَﻞُّﺪُ ﻭَ ﻻَ ﺍﻟﺖَّﺒَﻞُّﺪُ ﻭَ ﺍﻟﺪَّﻫْﺮُ ﻳَﻮْﻣﺎﻥِ: ﻓَﻴَﻮْﻡٌ ﻟَﻚَ ﻭَ ﻳَﻮْﻡٌ ﻋَﻠَﻴْﻚَ ﻓَﺈِﺫﺍ ﻛﺎﻥَ ﻟَﻚَ ﻓَﻼ ﺗَﺒْﻄَﺮْ،ﻭَ ﺇِﺫﺍ ﻛﺎﻥَ ﻋَﻠَﻴْﻚَ ﻓَﻼ ﺗَﺤْﺰَﻥْ ﻓَﺒِﻜِﻠَﻴْﻬِﻤﺎ ﺳَﺘُﺨْﺘَﺒَﺮُ. ﻣﺮﺩﻥ ﻧﻪ ﺧﻮﺍﺭ ﺷﺪﻥ! ﻭ ﺑﻰ ﺑﺎﻛﻰ ﻧﻪ ﺧﻮﺩ ﺑﺎﺧﺘﻦ! ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﺩﻭ ﺭﻭﺯ ﺍﺳﺖ، ﺭﻭﺯﻯ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺗﻮ، ﻭ ﺭﻭﺯﻯ ﺑﻪ ﺿﺮﺭ ﺗﻮ! ﭼﻮﻥ ﺑﻪ ﺳﻮﺩﺕ ﺷﺪ ﺷﺎﺩﻯ ﻣﻜﻦ، ﻭ ﭼﻮﻥ ﺑﻪ ﺯﻳﺎﻧﺖ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﻏﻢ ﻣﺨﻮﺭ، ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺩﻭﻯ ﺁﻥ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﺷﻮﻯ. 11- ﻃﻠﺐ ﺧﻴﺮ ﻣﺎ ﺣﺎﺭَ ﻣَﻦِ ﺍﺳْﺘَﺨﺎﺭَ، ﻭَ ﻻ ﻧَﺪِﻡَ ﻣَﻦِ ﺍﺳْﺘَﺸﺎﺭَ. ﻫﺮ ﻛﻪ ﺧﻴﺮ ﺟﻮﻳﺪ ﺳﺮﮔﺮﺩﺍﻥ ﻧﺸﻮﺩ، ﻭ ﻛﺴﻰ ﻛﻪ ﻣﺸﻮﺭﺕ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﭘﺸﻴﻤﺎﻥ ﻧﮕﺮﺩﺩ. 12- ﻭﻃﻦ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﻋُﻢِّﺮَﺕِ ﺍﻟْﺒِﻼﺩُ ﺑِﺤُﺐِّ ﺍﻷَﻭْﻃﺎﻥِ. ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺐّ ﻭ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﻭﻃﻦ ﺁﺑﺎﺩﺍﻧﺪ. 13- ﺳﻪ ﺷﻌﺒﻪ ﻋﻠﻮﻡ ﻻﺯﻡ ﺃَﻟْﻌِﻠْﻢُ ﺛَﻼﺛَﺔٌ: ﺃَﻟْﻔِﻘْﻪُ ﻟِﻼَْﺩْﻳﺎﻥِ، ﻭَ ﺍﻟﻂِّﺐُّ ﻟِﻼَْﺑْﺪﺍﻥِ،ﻭَ ﺍﻟﻦَّﺤْﻮُ ﻟِﻞِّﺴﺎﻥِ. ﺩﺍﻧﺶ ﺳﻪ ﻗﺴﻢ ﺍﺳﺖ: ﻓﻘﻪ ﺑﺮﺍﻯ ﺩﻳﻦ، ﻭ ﭘﺰﺷﻜﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﻦ، ﻭ ﻧﺤﻮ ﺑﺮﺍﻯ ﺯﺑﺎﻥ. 14- ﺳﺨﻦ ﻋﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﺗَﻜَﻞَّﻤُﻮﺍ ﻓِﻰ ﺍﻟْﻌِﻠْﻢِ ﺗَﺒَﻲَّﻦَ ﺃَﻗْﺪﺍﺭُﻛُﻢْ. ﻋﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﺳﺨﻦ ﮔﻮﻳﻴﺪ ﺗﺎ ﻗﺪﺭ ﺷﻤﺎ ﺭﻭﺷﻦ ﮔﺮﺩﺩ. 15- ﻣﻨﻊ ﺗﻠﻘﻴﻦ ﻣﻨﻔﻰ ﻻ ﺗُﺤَﺪِّﺙْ ﻧَﻔْﺴَﻚَ ﺑِﻔَﻘْﺮ ﻭَ ﻻ ﻃُﻮﻝِ ﻋُﻤْﺮ. ﻓﻘﺮ ﻭ ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻰ ﻭ ﻃﻮﻝ ﻋﻤﺮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺗﻠﻘﻴﻦ ﻧﻜﻦ. 17- ﻓﻘﺮ ﺟﺎﻧﻜﺎﻩ ﺃَﻟْﻔَﻘْﺮُ ﺍﻟْﻤَﻮْﺕُ ﺍﻻَْﻛْﺒَﺮُ، ﻭَ ﻗِﻞَّﺔُ ﺍﻟْﻌِﻴﺎﻝِ ﺃَﺣَﺪُ ﺍﻟْﻴَﺴﺎﺭَﻳْﻦِ ﻭَ ﻫُﻮَ ﻧِﺼْﻒُ ﺍﻟْﻌَﻴْﺶِ. ﻓﻘﺮ ﻭ ﻧﺪﺍﺭﻯ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﺮﮒ ﺍﺳﺖ! ﻭ ﻋﺎﺋﻠﻪ ﻛﻢ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺩﻭ ﺗﻮﺍﻧﮕﺮﻯ ﺍﺳﺖ، ﻛﻪ ﺁﻥ ﻧﻴﻤﻰ ﺍﺯ ﺧﻮﺷﻰ ﺍﺳﺖ. 18- ﺩﻭ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺧﻄﺮﻧﺎﻙ ﺃَﻫْﻠَﻚَ ﺍﻟﻨّﺎﺱَ ﺇِﺛْﻨﺎﻥِ: ﺧَﻮْﻑُ ﺍﻟْﻔَﻘْﺮِ ﻭَ ﻃَﻠَﺐُ ﺍﻟْﻔَﺨْﺮِ. ﺩﻭ ﭼﻴﺰ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﻫﻼﻙ ﻛﺮﺩﻩ: ﺗﺮﺱ ﺍﺯ ﻧﺪﺍﺭﻯ ﻭ ﻓﺨﺮﻃﻠﺒﻰ. 19- ﺳﻪ ﻇﺎﻟﻢ ﺃَﻟْﻌﺎﻣِﻞُ ﺑِﺎﻟﻆُّﻠْﻢِ ﻭَ ﺍﻟﻤُﻌﻴﻦُ ﻋَﻠَﻴْﻪِ ﻭَ ﺍﻟﺮّﺍﺿِﻰُ ﺑِﻪِ ﺷُﺮَﻛﺎﺀُ ﺛَﻼﺛَﺔٌ. ﺷﺨﺺ ﺳﺘﻤﻜﺎﺭ ﻭ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺑﺮ ﻇﻠﻢ ﻭ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺭﺍﺿﻰ ﺑﻪ ﻇﻠﻢ ﺍﺳﺖ، ﻫﺮ ﺳﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺷﺮﻳﻜﺎﻧﺪ. 20- ﺻﺒﺮ ﺑﺮ ﺩﻭ ﻗﺴﻢ ﺍﺳﺖ: ﺻﺒﺮ ﺑﺮ ﻣﺼﻴﺒﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﻜﻮ ﻭ ﺯﻳﺒﺎﺳﺖ، ﻭ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺻﺒﺮ ﺑﺮ ﭼﻴﺰﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺣﺮﺍﻡ ﮔﺮﺩﺍﻧﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ. 21- ﺍﺩﺍﻯ ﺍﻣﺎﻧﺖ ﺃَﺩُّﻭﺍ ﺍﻻَْﻣﺎﻧَﺔَ ﻭَ ﻟَﻮْ ﺇِﻟﻰ ﻗﺎﺗِﻞِ ﻭُﻟْﺪِ ﺍﻻَْﻧْﺒﻴﺎﺀِ. ﺍﻣﺎﻧﺖ ﺭﺍ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﻳﺪ ﮔﺮﭼﻪ ﺑﻪ ﻛﺸﻨﺪﻩ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮﺍﻥ ﺑﺎﺷﺪ. 22- ﭘﺮﻫﻴﺰ ﺍﺯ ﺷﻬﺮﺕ ﻃﻠﺒﻰ ﻗﺎﻝَ(ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻼﻡ) ﻟِﻜُﻤَﻴْﻞِ ﺑْﻦِ ﺯِﻳﺎﺩ:ﺭُﻭَﻳْﺪَﻙَ ﻻﺗَﺸْﻬَﺮْ، ﻭَ ﺃَﺧْﻒِ ﺷَﺨْﺼَﻚَ ﻻ ﺗُﺬْﻛَﺮْ، ﺗَﻌَﻞَّﻢْ ﺗَﻌْﻠَﻢْ ﻭَ ﺍﺻْﻤُﺖْ ﺗَﺴْﻠَﻢْ، ﻻ ﻋَﻠَﻴْﻚَ ﺇِﺫﺍ ﻋَﺮَّﻓَﻚَ ﺩﻳﻨَﻪُ، ﻻ ﺗَﻌْﺮِﻑُ ﺍﻟﻨّﺎﺱَ ﻭَ ﻻ ﻳَﻌْﺮِﻓُﻮﻧَﻚَ. ﺁﺭﺍﻡ ﺑﺎﺵ، ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺷﻬﺮﻩ ﻣﺴﺎﺯ، ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻧﻬﺎﻥ ﺩﺍﺭ ﻛﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﻮﻯ، ﻳﺎﺩ ﮔﻴﺮ ﺗﺎ ﺑﺪﺍﻧﻰ، ﺧﻤﻮﺵ ﺑﺎﺵ ﺗﺎ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻤﺎﻧﻰ. 23- ﻋﺬﺍﺏ ﺷﺶ ﮔﺮﻭﻩ ﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻳُﻌَﺬِّﺏُ ﺳِﺖَّﺔً ﺑِﺴِﺖَّﺔ : ﺃَﻟْﻌَﺮَﺏَ ﺑِﺎﻟْﻌَﺼَﺒﻲَّﺔِ ﻭَ ﺍﻟﺪَّﻫﺎﻗﻴﻦَ ﺑِﺎﻟْﻜِﺒْﺮِ ﻭَ ﺍﻻُْﻣَﺮﺍﺀَ ﺑِﺎﻟْﺠَﻮْﺭِ ﻭَ ﺍﻟْﻔُﻘَﻬﺎﺀَ ﺑِﺎﻟْﺤَﺴَﺪِ ﻭَ ﺍﻟﺖُّﺠّﺎﺭَ ﺑِﺎﻟْﺨِﻴﺎﻧَﺔِ ﻭَ ﺃَﻫْﻞَ ﺍﻟﺮُّﺳْﺘﺎﻕِ ﺑِﺎﻟْﺠَﻬْﻞِ. ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺷﺶ ﻛﺲ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﺶ ﺧﺼﻠﺖ ﻋﺬﺍﺏ ﻛﻨﺪ:ﻋﺮﺏ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﻌﺼّﺐ، ﻭ ﺧﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﺩﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﻜﺒّﺮ، ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍﻳﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺟﻮﺭ، ﻭ ﻓﻘﻴﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﺴﺪ، ﻭ ﺗﺠّﺎﺭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻴﺎﻧﺖ، ﻭ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻟﺖ. 24- ﺍﺭﻛﺎﻥ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺃَﻻِْﻳﻤﺎﻥُ ﻋَﻠﻰ ﺃَﺭْﺑَﻌَﺔِ ﺃَﺭْﻛﺎﻥ: ﺃَﻟﺖَّﻮَﻙُّﻞِ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﻠّﻪِ، ﻭَ ﺍﻟﺖَّﻔْﻮﻳﺾِ ﺇِﻟَﻰ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَ ﺍﻟﺖَّﺴْﻠﻴﻢِ ﻻَِﻣْﺮِﻟﻠّﻪِ، ﻭَ ﺍﻟﺮِّﺿﺎ ﺑِﻘَﻀﺎﺀِ ﺍﻟﻠّﻪِ. ﺍﻳﻤﺎﻥ ﭼﻬﺎﺭﭘﺎﻳﻪ ﺩﺍﺭﺩ: ﺗﻮﻛّﻞ ﺑﺮ ﺧﺪﺍ، ﻭﺍﮔﺬﺍﺭﺩﻥ ﻛﺎﺭ ﺑﻪ ﺧﺪﺍ، ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﻪ ﺍﻣﺮ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺭﺿﺎ ﺑﻪ ﻗﻀﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ. 25- ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺍﺧﻼﻗﻰ « ﺫَﻝِّﻠُﻮﺍ ﺃَﺧْﻼﻗَﻜُﻢْ ﺑِﺎﻝَْﻤﺤﺎﺳِﻦِ، ﻭَ ﻗَﻮِّﺩُﻭﻫﺎ ﺇِﻟَﻰ ﺍﻟْﻤَﻜﺎﺭِﻡِ. ﻭَ ﻋَﻮِّﺩُﻭﺍ ﺃَﻧْﻔُﺴَﻜُﻢُ ﺍﻟْﺤِﻠْﻢَ.» ﺍﺧﻼﻕ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺭﺍﻡِ ﺧﻮﺑﻰ ﻫﺎ ﻛﻨﻴﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺑﺰﺭﮔﻮﺍﺭﻯ ﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﺑﻜﺸﺎﻧﻴﺪ ﻭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺑﺮﺩﺑﺎﺭﻯ ﻋﺎﺩﺕ ﺩﻫﻴﺪ. 26- ﺁﺳﺎﻧﮕﻴﺮﻯ ﺑﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﻭ ﺩﻭﺭﻯ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﻫﺎﻯ ﭘﺴﺖ « ﻻﺗُﺪﺍﻕُّﻮﺍ ﺍﻟﻨّﺎﺱَ ﻭَﺯْﻥًﺍ ﺑِﻮَﺯْﻥ، ﻭَ ﻋَﻆِّﻤُﻮﺍ ﺃَﻗْﺪﺍﺭَﻛُﻢْ ﺑِﺎﻟﺖَّﻐﺎﻓُﻞِ ﻋَﻦِ ﺍﻟﺪَّﻧِﻰِّ ﻣِﻦَ ﺍﻻُْﻣُﻮﺭِ.» ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻡ، ﺯﻳﺎﺩ ﺧﺮﺩﻩ ﮔﻴﺮﻯ ﻧﻜﻨﻴﺪ، ﻭ ﻗﺪﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻛﻨﺎﺭﻩ ﮔﻴﺮﻯ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﻫﺎﻯ ﭘﺴﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺮﻳﺪ. 27- ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎﻥ ﺍﻧﺴﺎﻥ « ﻛَﻔﻰ ﺑِﺎﻟْﻤَﺮْﺀِ ﺣِﺮْﺯًﺍ، ﺇِﻥَّﻪُ ﻟَﻴْﺲَ ﺃَﺣَﺪٌ ﻣِﻦَ ﺍﻟﻨّﺎﺱِ ﺇِﻻّ ﻭَ ﻣَﻌَﻪُ ﺣَﻔَﻈَﺔٌ ﻣِﻦَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻳَﺤْﻔَﻈُﻮﻧَﻪُ ﺃَﻥْ ﻻ ﻳَﺘَﺮَﺩّﻯ ﻓﻰ ﺑِﺌْﺮ ﻭَ ﻻ ﻳَﻘَﻊَ ﻋَﻠَﻴْﻪِ ﺣﺎﺋِﻂٌ ﻭَ ﻻ ﻳُﺼﻴﺒَﻪُ ﺳَﺒُﻊٌ، ﻓَﺈِﺫﺍ ﺟﺎﺀَ ﺃَﺟَﻠُﻪُ ﺧَﻞُّﻮﺍ ﺑَﻴْﻨَﻪُ ﻭَ ﺑَﻴْﻦَ ﺃَﺟَﻠِﻪِ.» ﺁﺩﻣﻰ ﺭﺍ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﮊ ﺑﺲ ﻛﻪ ﻛﺴﻰ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﻧﻴﺴﺖ، ﻣﮕﺮ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺍﻭ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺧﺪﺍ ﻧﮕﻬﺒﺎﻥ ﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻧﮕﻪ ﻣﻰﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﺎﻩ ﻧﻴﻔﺘﺪ، ﻭ ﺩﻳﻮﺍﺭ ﺑﺮ ﺳﺮﺵ ﻧﺮﻳﺰﺩ، ﻭ ﺩﺭﻧﺪﻩ ﺍﻯ ﺁﺳﻴﺒﺶ ﻧﺮﺳﺎﻧﺪ، ﻭ ﭼﻮﻥ ﻣﺮﮒ ﺍﻭ ﺭﺳﺪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺟﻠﺶ ﺭﻫﺎ ﺳﺎﺯﻧﺪ. 28- ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﺗﺒﺎﻫﻰﻫﺎ « ﻳَﺄْﺗﻰ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﻨّﺎﺱِ ﺯَﻣﺎﻥٌ ﻻ ﻳُﻌْﺮَﻑُ ﻓﻴﻪِ ﺇﻻَّ ﺍﻟْﻤﺎﺣِﻞُ ﻭَ ﻻ ﻳُﻈَﺮَّﻑُ ﻓﻴﻪِ ﺇِﻻَّ ﺍﻟْﻔﺎﺟِﺮُ ﻭَ ﻻ ﻳُﺆْﺗَﻤَﻦُ ﻓﻴﻪِ ﺇِﻻَّ ﺍﻟْﺨﺎﺋِﻦُ ﻭَ ﻻ ﻳُﺨَﻮَّﻥُ ﺇِﻻَّ ﺍﻟﻤُﺆﺗَﻤَﻦُ، ﻳَﺖَّﺨِﺬُﻭﻥَ ﺍْﻟَﻔْﺊَ ﻣَﻐْﻦًَﻣﺎ ﻭَ ﺍﻟﺺَّﺪَﻗَﺔَ ﻣَﻐْﺮَﻡًﺍ ﻭَﺻِﻠَﺔَ ﺍﻟﺮَّﺣِﻢِ ﻣَﻦًّﺍ، ﻭَ ﺍﻟْﻌِﺒﺎﺩَﺓَ ﺍﺳﺘِﻄﺎﻟَﺔً ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﻨّﺎﺱِ ﻭَ ﺗَﻌَﺪِّﻱًﺍ ﻭ ﺫﻟِﻚَ ﻳَﻜُﻮﻥُ ﻋِﻨْﺪَ ﺳُﻠﻄﺎﻥِ ﺍﻟﻦِّﺴﺎﺀِ، ﻭَ ﻣُﺸﺎﻭَﺭَﺓِ ﺍﻻِْﻣﺎﺀِ، ﻭَ ﺇِﻣﺎﺭَﺓِ ﺍﻟﺺِّﺒﻴﺎﻥِ.» ﺯﻣﺎﻧﻰ ﺑﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺁﻣﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺍﺭﺝ ﻧﻴﺎﺑﺪ، ﻣﮕﺮ ﻓﺮﺩ ﺑﻰﻋﺮﺿﻪ ﻭ ﺑﻰﺣﺎﺻﻞ، ﻭ ﺧﻮﺵ ﻃﺒﻊ ﻭ ﺯﻳﺮﻙ ﺩﺍﻧﺴﺘﻪ ﻧﺸﻮﺩ، ﻣﮕﺮ ﻓﺎﺟﺮ، ﻭ ﺍﻣﻴﻦ ﻭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﮕﻴﺮﺩ، ﻣﮕﺮ ﺧﺎﺋﻦ ﻭ ﺑﻪ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﻧﺸﻮﺩ، ﻣﮕﺮ ﻓﺮﺩ ﺩﺭﺳﺘﻜﺎﺭ ﻭ ﺍﻣﻴﻦ! ﺩﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭﻯ، ﺑﻴﺘﺎﻟﻤﺎﻝ ﺭﺍ ﺑﻬﺮﻩ ﺷﺨﺼﻰ ﺧﻮﺩ ﮔﻴﺮﻧﺪ، ﻭ ﺻﺪﻗﻪ ﺭﺍ ﺯﻳﺎﻥ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺏ ﺁﻭﺭﻧﺪ، ﻭﺻﻠﻪ ﺭﺣﻢ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻣﻨّﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﻯ ﺁﺭﻧﺪ، ﻭ ﻋﺒﺎﺩﺕ ﺭﺍ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺑﺰﺭﮔﻰ ﻓﺮﻭﺧﺘﻦ ﻭ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﺑﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﻨﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻭﻗﺘﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺯﻧﺎﻥ، ﺣﺎﻛﻢ ﻭ ﻛﻨﻴﺰﺍﻥ، ﻣﺸﺎﻭﺭ ﻭ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ، ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍ ﺑﺎﺷﻨﺪ! 29- ﺯﻳﺮﻛﻰ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻓﺘﻨﻪ « ﻛُﻦْ ﻓِﻰ ﺍﻟْﻔِﺘْﻨَﺔِ ﻛَﺎﺑْﻦِ ﺍﻟﻞَّﺒُﻮﻥِ; ﻻ ﻇَﻬْﺮٌ ﻓَﻴُﺮْﻛَﺐَ، ﻭَ ﻻ ﺿَﺮْﻉٌ ﻓَﻴُﺤْﻠَﺐَ.» ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻓﺘﻨﻪ ﭼﻮﻥ ﺷﺘﺮ ﺩﻭ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺎﺵ ﻛﻪ ﻧﻪ ﭘﺸﺘﻰ ﺩﺍﺭﺩ ﺗﺎ ﺳﻮﺍﺭﺵ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﻧﻪ ﭘﺴﺘﺎﻧﻰ ﺗﺎ ﺷﻴﺮﺵ ﺩﻭﺷﻨﺪ. 30- ﺍﻗﺒﺎﻝ ﻭ ﺍﺩﺑﺎﺭ ﺩﻧﻴﺎ « ﺇﺫﺍ ﺃَﻗْﺒَﻠَﺖِ ﺍﻟﺪُّﻧﻴﺎ ﻋَﻠﻰ ﺃَﺣَﺪ ﺃَﻋﺎﺭَﺗْﻪُ ﻣَﺤﺎﺳِﻦَ ﻏَﻴْﺮِﻩِ، ﻭَ ﺇِﺫﺍ ﺃَﺩْﺑَﺮَﺕْ ﻋَﻨْﻪُ ﺳَﻠَﺒَﺘْﻪُ ﻣَﺤﺎﺳِﻦَ ﻧَﻔْﺴِﻪِ.» ﭼﻮﻥ ﺩﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﻛﺴﻰ ﺭﻭﻯ ﺁﺭﺩ، ﻧﻴﻜﻮﻳﻰ ﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﺪﻭ ﺑﻪ ﻋﺎﺭﻳﺖ ﺳﭙﺎﺭﺩ، ﻭ ﭼﻮﻥ ﺑﺪﻭ ﭘﺸﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ، ﺧﻮﺑﻰ ﻫﺎﻳﺶ ﺭﺍ ﺑﺮﺑﺎﻳﺪ. 31- ﻧﺎﺗﻮﺍﻥ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺩﻡ « ﺃَﻋْﺠَﺰُ ﺍﻟﻨّﺎﺱِ ﻣَﻦْ ﻋَﺠَﺰَ ﻋَﻦِ ﺍﻛْﺘِﺴﺎﺏِ ﺍﻻِْﺧْﻮﺍﻥِ، ﻭَ ﺃَﻋْﺠَﺰُ ﻣِﻨْﻪُ ﻣَﻦْ ﺿَﻲَّﻊَ ﻣَﻦْ ﻇَﻔِﺮَ ﺑِﻪِ ﻣِﻨْﻬُﻢْ.» ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﺘﺮﻳﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﻛﺴﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺍﻥِ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺩﻭﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﺩ، ﻭ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﺘﺮ ﺍﺯ ﺍﻭ ﻛﺴﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﺭﺩ ﻭ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ. 32- ﻓﺮﻳﺎﺩ ﺭﺳﻰ ﻭ ﻓﺮﺡ ﺑﺨﺸﻰِ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ « ﻣِﻦْ ﻛَﻔّﺎﺭﺍﺕِ ﺍﻟﺬُّﻧُﻮﺏِ ﺍﻟْﻌِﻈﺎﻡِ ﺇِﻏﺎﺛَﺔُ ﺍﻟْﻤَﻠْﻬُﻮﻑِ ﻭَ ﺍﻟﺖَّﻨْﻔﻴﺲُ ﻋَﻦِ ﺍﻟْﻤَﻜْﺮُﻭﺏِ.» ﺍﺯ ﻛﻔّﺎﺭﻩ ﮔﻨﺎﻫﺎﻥ ﺑﺰﺭﮒ، ﻓﺮﻳﺎﺩ ﺧﻮﺍﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻓﺮﻳﺎﺩ ﺭﺳﻴﺪﻥ، ﻭ ﻏﻤﮕﻴﻦ ﺭﺍ ﺁﺳﺎﻳﺶ ﺑﺨﺸﻴﺪﻥ ﺍﺳﺖ. 33- ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻛﻤﺎﻝ ﻋﻘﻞ « ﺇِﺫﺍ ﺗَﻢَّ ﺍﻟْﻌَﻘْﻞُ ﻧَﻘَﺺَ ﺍﻟْﻜَﻼﻡُ.» ﭼﻮﻥ ﺧﺮﺩ ﻛﻤﺎﻝ ﮔﻴﺮﺩ، ﮔﻔﺘﺎﺭ ﻧﻘﺼﺎﻥ ﭘﺬﻳﺮﺩ. 34- ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺧﺪﺍ « ﻣَﻦْ ﺃَﺻْﻠَﺢَ ﻣﺎ ﺑَﻴْﻨَﻪُ ﻭَ ﺑَﻴْﻦَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﺃَﺻْﻠَﺢَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻣﺎ ﺑَﻴْﻨَﻪُ ﻭَ ﺑَﻴْﻦَ ﺍﻟﻨّﺎﺱِ ﻭَ ﻣَﻦْ ﺃَﺻْﻠَﺢَ ﺃَﻣْﺮَ ﺁﺧِﺮَﺗِﻪِ ﺃَﺻْﻠَﺢَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻟَﻪُ ﺃَﻣْﺮَ ﺩُﻧْﻴﺎﻩُ. ﻭَ ﻣَﻦْ ﻛﺎﻥَ ﻟَﻪُ ﻣِﻦْ ﻧَﻔْﺴِﻪِ ﻭﺍﻋِﻆٌ ﻛﺎﻥَ ﻋَﻠَﻴْﻪِ ﻣِﻦَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﺣﺎﻓِﻆٌ.» ﺁﻥ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﻭ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺍﺻﻼﺡ ﻛﻨﺪ، ﺧﺪﺍ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﻭ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺍﺻﻼﺡ ﻣﻰﻛﻨﺪ ﻭ ﺁﻥ ﻛﻪ ﻛﺎﺭ ﺁﺧﺮﺕِ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭﺳﺖ ﻛﻨﺪ، ﺧﺪﺍ ﻛﺎﺭ ﺩﻧﻴﺎﻯ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺳﺎﻣﺎﻥ ﺩﻫﺪ. ﻭ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﺑﺮ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﻭﺍﻋﻈﻰ ﺍﺳﺖ، ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺍﻭ ﺣﺎﻓﻈﻰ ﺍﺳﺖ. 35- ﺍﻓﺮﺍﻁ ﻭ ﺗﻔﺮﻳﻂ « ﻫَﻠَﻚَ ﻓِﻰَّ ﺭَﺟُﻼﻥِ ﻣُﺤِﺐٌّ ﻏﺎﻝ ﻭَ ﻣُﺒْﻐِﺾٌ ﻗﺎﻝ.» ﺩﻭ ﺗﻦ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻦ ﻫﻼﻙ ﺷﺪﻧﺪ: ﺩﻭﺳﺘﻰ ﻛﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻧﮕﺎﻩ ﻧﺪﺍﺷﺖ ﻭ ﺩﺷﻤﻨﻰ ﻛﻪ ﺑﻐﺾ ـ ﻣﺮﺍ ـ ﺩﺭ ﺩﻝ ﻛﺎﺷﺖ. 36- ﺭﻭﺍﻳﺖ ﻭ ﺩﺭﺍﻳﺖ « ﺇِﻋْﻘِﻠُﻮﺍ ﺍﻟْﺨَﺒَﺮَ ﺇِﺫﺍ ﺳَﻤِﻌْﺘُﻤُﻮﻩُ ﻋَﻘْﻞَ ﺭِﻋﺎﻳَﺔ ﻻﻋَﻘْﻞَ ﺭِﻭﺍﻳَﺔ، ﻓَﺈِﻥَّ ﺭُﻭﺍﺓَ ﺍﻟْﻌِﻠْﻢِ ﻛَﺜﻴﺮٌ، ﻭَ ﺭُﻋﺎﺗُﻪُ ﻗَﻠﻴﻞٌ.» ﻫﺮ ﮔﺎﻩ ﺣﺪﻳﺜﻰ ﺭﺍ ﺷﻨﻴﺪﻳﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺩﻗّﺖ ﻋﻘﻠﻰ ﻓﻬﻢ ﻭ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﻴﺪ، ﻧﻪ ﺑﺸﻨﻮﻳﺪ ﻭ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﻛﻨﻴﺪ! ﻛﻪ ﺭﺍﻭﻳﺎﻥ ﻋﻠﻢ ﺑﺴﻴﺎﺭﻧﺪ ﻭ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥِ ﺁﻥ ﺍﻧﺪﻙ ﺩﺭ ﺷﻤﺎﺭ. 37- ﭘﺎﺩﺍﺵ ﺗﺎﺭﻙ ﮔﻨﺎﻩ « ﻣَﺎ ﺍلمُجاﻫِﺪُ ﺍﻟﺶَّﻬﻴﺪُ ﻓﻰ ﺳَﺒﻴﻞِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﺑِﺄَﻋْﻈَﻢَ ﺃَﺟْﺮًﺍ ﻣِﻢَّﻦْ ﻗَﺪَﺭَ ﻓَﻌَﻒَّ، ﻟَﻜﺎﺩَ ﺍﻟْﻌَﻔﻴﻒُ ﺃَﻥْ ﻳَﻜُﻮﻥَ ﻣَﻠَﻚًﺍ ﻣِﻦَ ﺍﻟْﻤَﻼﺋِﻜَﺔِ.» ﻣُﺰﺩ ﺟﻬﺎﺩﮔﺮِ ﻛﺸﺘﻪ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﺍﺯ ﻣﺮﺩ ﭘﺎﺭﺳﺎ ﻛﻪ ـ ﻣﻌﺼﻴﺖ ﻛﺮﺩﻥ ـ ﺗﻮﺍﻧﺪ ـ ﻟﻴﻜﻦ ـ ﭘﺎﺭﺳﺎ ﻣﺎﻧﺪ ﻭ ﭼﻨﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻰ ﭘﺎﺭﺳﺎ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺍﻯ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻫﺎ. 38- ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻧﺎﮔﻮﺍﺭ ﮔﻨﺎﻩ « ﺃُﺫْﻛُﺮُﻭﺍ ﺍﻧﻘِﻄﺎﻉَ ﺍﻟﻞَّﺬّﺍﺕِ ﻭَ ﺑَﻘﺎﺀَ ﺍﻟﺖَّﺒِﻌﺎﺕِ.» ﺑﻪ ﻳﺎﺩ ﺁﺭﻳﺪ ﻛﻪ ﻟﺬّﺗﻬﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﺷﺪﻧﻰ ﺍﺳﺖ ﻭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻧﺎﮔﻮﺍﺭ ﺁﻥ ﺑﺮ ﺟﺎﻯ ﻣﺎﻧﺪﻧﻰ. 39- ﺻﻔﺖ ﺩﻧﻴﺎ « ﻓﻰ ﺻِﻔَﺔِ ﺍﻟﺪُّﻧْﻴﺎ: ﺗَﻐُﺮُّ ﻭَ ﺗَﻀُﺮُّ ﻭَ ﺗَﻤُﺮُّ.» ﺩﺭ ﺻﻔﺖ ﺩﻧﻴﺎ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ:ﻣﻰﻓﺮﻳﺒﺪ ﻭ ﺯﻳﺎﻥ ﻣﻰﺭﺳﺎﻧﺪ ﻭ ﻣﻰﮔﺬﺭﺩ. 40- ﺩﻳﻨﺪﺍﺭﺍﻥ ﺁﺧﺮ ﺍﻟﺰّﻣﺎﻥ « ﻳَﺄْﺗﻰ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﻨّﺎﺱِ ﺯَﻣﺎﻥٌ ﻻ ﻳَﺒْﻘﻰ ﻓﻴﻪِ ﻣِﻦَ ﺍﻟْﻘُﺮْﺁﻥِ ﺇِﻻّ ﺭَﺳْﻤُﻪُ ﻭَ ﻣِﻦَ ﺍﻻِْﺳْﻼﻡِ ﺇِﻻَّ ﺍﺳْﻤُﻪُ. ﻣَﺴﺎﺟِﺪُﻫُﻢْ ﻳَﻮْﻣَﺌِﺬ ﻋﺎﻣِﺮَﺓٌ ﻣِﻦَ ﺍﻟْﺒِﻨﺎﺀِ ﺧَﺮﺍﺏٌ ﻣِﻦَ ﺍﻟْﻬُﺪﻯ. ﺳُﻜّﺎﻧُﻬﺎ ﻭَ ﻋُﻤّﺎﺭُﻫﺎ ﺷَﺮُّ ﺃَﻫْﻞِ ﺍﻻَْﺭْﺽِ، ﻣِﻨْﻬُﻢْ ﺗَﺨْﺮُﺝُ ﺍﻟْﻔِﺘْﻨَﺔُ ﻭَ ﺇِﻟَﻴْﻬِﻢْ ﺗَﺄْﻭِﻯ ﺍﻟْﺨَﻄﻴﺌَﺔُ ﻳَﺮُﺩُّﻭﻥَ ﻣَﻦْ ﺷَﺬَّ ﻋَﻨْﻬﺎ ﻓﻴﻬﺎ. ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭﻯ ﺭﺳﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺍﺯ ﻗﺮﺁﻥ ﺟﺰ ﻧﺸﺎﻥ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﺟﺰ ﻧﺎﻡ ﺁﻥ، ﺩﺭ ﺁﻥ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﻣﺴﺠﺪﻫﺎﻯ ﺁﻧﺎﻥ ﻧﻮ ﻭ ﺗﺎﺯﻩ ﺳﺎﺯ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﺭﺳﺘﮕﺎﺭﻯ ﻭﻳﺮﺍﻥ. ﺳﺎﻛﻨﺎﻥ ﻭ ﺳﺎﺯﻧﺪﮔﺎﻥ ﺁﻥ ﻣﺴﺠﺪﻫﺎ ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﺯﻣﻴﻦ ﺍﻧﺪ، ﻓﺘﻨﻪ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺧﻴﺰﺩ ﻭ ﺧﻄﺎ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﺭﺁﻭﻳﺰﺩ. |
قال الامام علی علیه السّلام :
التّوبةُ ندمٌ بالقَلبِ و اسْتِغفارٌ باللّسانِ و ترکٌ بالجوارح و اِضمارٌ ان لا یَعودَ.
«تصنیف غرر الحکم، ص ۱۹۴، ح۳۷۷۷»
امام
علی – علیه السّلام – فرمود:
توبه عبارت است از: پشیمانی قلبی از انجام گناه و استغفار و طلب آمرزش با زبان و ترک گناه با اعضاء و جوارح و تصمیم به اینکه دیگر آن گناه را انجام ندهد.
