مِشـــــکوة

مقدمه:
خداوند متعال برای سعادت و خوشبختی بشر آخرین پیامبر خود را به سوی انسانها فرستاد.  با رجوع به سیره‌ی  اخلاقی و فضائل این پیامبر آسمانی به خوبی می‌توان جایگاه و کمالات وافر ایشان را برشمرد. تاریخ اسلام شاهد و گواه بر شاخص ها و مؤلفه‌ی اخلاقی از پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله) است هر انسان منصف و جویای حقیقتی با دین این فضائل و کمالات اخلاقی به شگفت وادار می شوند.  زبان به توصیف و مدح ایشان می گشایند.یکی از راههای شناخت این پیامبر آسمانی رجوع و بهره‌گیری از آیات قرآن کریم است خداوند متعال رسول مهربانی را این چنین معرفی می‌فرماید:

۱-پیامبر اکرم(ص)بهترین الگو و اسوه
با مطالعه کتابخانه‌ای به این مطلب دست می یابیم که تاریخ اسلام، صحابه پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله) و دانشمندان اسلامی و حتی غیر اسلامی همه اذعان و اعتراف به بزرگی و دریایی فضائل و کمالات اخلاقی ایشان دارند و حضرت را سرلوحه کارهای خود قرار داده‌اند. هر چند این مطلب بسیار زیبا و ارزشمند است ولی فضیلت واقعی زمانی به اوج خود می‌رسد که خدای متعال نیز به مدح و ستایش و اسوه قرار دادن سخن می‌فرمایند: : « لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی‏ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ کانَ یَرْجُوا اللَّهَ وَ الْیَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَکَرَ اللَّهَ کَثیراً؛[احزاب/۲۱] براى شما اگر به خدا و روز قیامت امید مى‏دارید و خدا را فراوان یاد مى‏کنید، شخص رسول اللَّه مقتداى پسندیده‏اى است».

۲- مسلمان واقعی و تسلیم در برابر خداوند متعال
مسلمان واقعی کسی است که در برابر فرمان خدا تسلیم باشد. یکی از ویژگی های ممتازی که خداوند متعال در شأن و ویژگی پیامبراکرم(صلی الله علیه واله) بیان می فرماید تسلیم و اطاعت پذیری رسول اکرم(صلی الله علیه واله)  است. «قُلْ إِنَّ صَلاتی‏ وَ نُسُکی‏ وَ مَحْیایَ وَ مَماتی‏ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ لا شَریکَ لَهُ وَ بِذلِکَ أُمِرْتُ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمینَ؛[انعام/۱۶۳و۱۶۲]بگو: نماز من و قربانى من و زندگى من و مرگ من براى خدا آن پروردگار جهانیان است.او را شریکى نیست. به من چنین امر شده است، و من از نخستین مسلمانانم».

۳-مهربان و شفیق به هدایت امت
«لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَریصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنینَ رَؤُفٌ رَحیمٌ؛[توبه/۱۲۸] هر آینه پیامبرى از خود شما بر شما مبعوث شد، هر آنچه شما را رنج مى‏دهد بر او گران مى‏آید. سخت به شما دلبسته است و با مؤمنان رئوف و مهربان است».

رئوف به معنای شدن رحمت و مهربانی است.[۱] و رحیم از رحمت مشتق شده است و دلالت بر رحمت دائمی نسبت به مومنان دارد.[۲]  «حرص در لغت به معنى شدت علاقه به چیزى است، و جالب اینکه در آیه مورد بحث به طور مطلق مى‏گوید: حریص بر شما است نه سخنى از هدایت به میان مى‏آورد و نه از چیز دیگر، اشاره به اینکه به هر گونه خیر و سعادت شما، و به هر گونه پیشرفت و ترقى و خوشبختیان عشق مى‏ورزد (و به اصطلاح حذف متعلق دلیل بر عموم است). بنا بر این اگر شما را به میدانهاى پر مرارت جهاد، اعزام مى‏دارد، و اگر منافقان را تحت فشار شدید، مى‏گذارد، همه اینها به خاطر عشق به آزادى، به شرف، به عزت و به هدایت شما و پاکسازى جامعه شماست.»[۳]

۴-رحمت العالمین ورسول مهربانی
وجود مبارک رسول اکرم(صلی الله علیه واله) مایه رحمت و برکت برای منطقه خاص و محدود نبوده است؛ چرا که آیین و کتاب مقدس و آسمانی که او از جناب خدای متعال برای انسان آورد مایه هدایت جامعه انسانی است. یقیناً اگر هر انسانی در هر کجای دنیا با آیین مقدسی که پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله) از جانب خدای متعال آورده آشنا و پایبند باشد سعادت و خوشبختی او تضمین خواهد بود. «وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعالَمینَ؛[انبیاء/۱۰۷] و نفرستادیم تو را، جز آنکه مى‏خواستیم به مردم جهان رحمتى ارزانى داریم».

۵-صاحب خلق عظیم
خداوند متعال در توصیف و معرفی پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله) می فرماید: «وَ إِنَّکَ لَعَلى‏ خُلُقٍ عَظیمٍ؛[قلم/۴]و تو اخلاق عظیم و برجسته‏اى دارى!». علامه طباطبایی ذیل این آیه شریف می‌نویسد: کلمه خلق چه با فتحه«خاء» خوانده شود، و چه با ضمه آن، در اصل به یک معنا بوده، مانند کلمه  شرب و  صرم  که چه با فتحه اول خوانده شوند و چه با ضمه یک معنا را مى‏دهند، و لیکن در اثر استعمال بیشتر فعلا چنین شده که اگر به فتحه خاء استعمال شود معناى صورت ظاهر و قیافه و هیئت را که با بصر دیده مى‏شود مى‏رساند، و اگر به ضمه خاء استعمال شود معناى قوا و سجایاى اخلاقى را که با بصیرت احساس مى‏شود افاده مى‏کند، پس اینکه قرآن کریم فرموده:«إِنَّکَ لَعَلى‏ خُلُقٍ عَظِیمٍ»، معنایش این است که تو- اى پیامبر- سجایاى اخلاقى عظیمى دارى.[۴]

سخن آخر:
خدای متعال پیامبر خود را با برترین صفات و ویژگی های اخلاقی به بندگان معرفی نموده است. تا اینکه او را اسوه و الگوی سعادت و کمال خود قرار دهند، صفات زیبا و ارزشمندی که زبان هر انسان منصفی را به مدح و ستایش باز می‌نماید.

____________________

منبع : سایت رهروان ولایت

___________
پی نوشت:
[۱]. مجمع البیان فی التفسیر القرآن، ج۵، ص۱۴۹.
[۲]. المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۱۸.
[۳]. تفسیر نمونه، ج‏۸، ص ۲۰۷.
[۴]. ترجمه المیزان، ج‏۱۹، ص ۶۱۹.