صبر در قرآن و روایات
چهارشنبه, ۲۹ مرداد ۱۳۹۳، ۱۱:۲۶ ب.ظ
جایگاه صبر در دین
قل یا عبادی الذین آمنوا اتقوا ربکم للذین احسنوا فی هذه الدنیا حسنة و ارض الله واسعة انما یوفی الصابرون اجرهم بغیر حساب (سوره زمر،آیه 10)
قل یا عبادی الذین آمنوا اتقوا ربکم للذین احسنوا فی هذه الدنیا حسنة و ارض الله واسعة انما یوفی الصابرون اجرهم بغیر حساب (سوره زمر،آیه 10)
سلام علیکم بما صبرتم فنعم عقبی الدار (سوره رعد،آیه 24)
«ای بندگان من که ایمان آورده اید،تقوای الهی پیشه کنید،برای کسانی که در این دنیا نیکی کرده اند،پاداش نیکی است،سرزمین خدا وسیع است(هر گاه تحت فشار شدید کافران جبار قرار گرفتید تسلیم نشوید،بلکه مهاجرت کنید،زیراصابران اجر و پاداش خود را بی حساب دریافت می کنند (1)
این
آیه از یک سو نشان می دهد که انسان باید در برابر مشکلات که در راه مقابله
باجباران متحمل می شود،از نیروی صبر کمک بگیرد،زیرا بدون آن چاره ای جز
تسلیم در برابر ظالمان زورمدار ندارد.
از سوی دیگر،پاداش صابران را بی حساب و غیر قابل شمارش بیان می دارد.
تعبیر«بی
حساب »نشان می دهد که خداوند،آن قدر به آنها پاداش می دهد که جز او،کسی
قادر به حسابش نیست.به همین جهت درحدیثی از رسول خدا(ص) میخوانیم:
هنگامی
که نامه های اعمال گشوده می شود و ترازوهای اعمال نصب می شود،برای کسانی
که گرفتار بلاهای سختی شدند و صبر کردند،نه ترازویی نصب می شود و نه نامه
عملی گشوده خواهد شد(بلکه بی حساب به آنها پاداش می دهند) (2)
تعبیر به «غیر حساب »در آیات متعددی آمده است که اغلب مربوط به روزی های فراوان دنیوی است که خداوند به بعضی از انسان ها می دهد، تنها
در این مورد و در آیه چهلم سوره مؤمن،از پاداش ها و روزی های قیامت سخن به
میان آمده.به یقین جایی که پاداش یا روزی بدون حساب داده شود،تناسبی با
کمیت و کیفیت اعمال نخواهدداشت، بلکه متناسب با لطف پروردگار است و در نتیجه بسیار مهم خواهد بود.
در
آیه بعدی،تعبیر بسیار جالبی درباره اهمیت صبر دارد و آن این که فرشتگان
هنگامی که برای دیدار بهشتیان از هر دری وارد می گردند،به آنها می گویند:
سلام برشما! به خاطر صبر و استقامتتان،چه پایان خوبی در این سرا نصیبتان شد! (3)
جالب اینکه از میان تمام اعمال و طاعات و عبادات و کارهای نیک بهشتیان،انگشت روی صبر و شکیبایی آنها می گذارند و آن را سبب ورود به بهشت می شمارند واگر دقت کنیم،تصدیق خواهیم کرد که صبر و استقامت،نقش مهمی در سعادت انسان وبهشتی شدن او دارد،زیرا بدون صبر،نه پرهیز از گناهان ممکن است و نه انجام اطاعت هاو عبادت ها،نه جهاد با نفس و نه جهاد با دشمن. به همین دلیل فرشتگان،در نخستین تبریک به بهشتیان،به مساله صبر تکیه می کنند.
با
تمام سختی ها و با داشتن دشمنی مثل شیطان ، اگر انسان بتواند با یاد خدا
در برابر دشمن مقاومت بکند، دیگر پاداشها خیلی عجیب به نظر نمی آید.
رسول خدا (ص) فرمودند:صبر بهترین مرکب سواری است،خداوند هیچ بنده ای را بهتر و گسترده از صبر روزی نداده است.(4)
تعبیر
به «بهترین مرکب » در این حدیث شریف اشاره به این دارد که صبر،وسیله رسیدن
به همه سعادت ها و خوشبختی هاست و انسان بدون آن به هیچ مقامی در دنیا
وآخرت نمی رسد!
-----------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------
1- زمر/ 10
2- مرحوم طبرسی در«مجمع البیان
3- رعد/ 24
4- میزان الحکم،ج 2،ح 10025
