خانواده در روایات اهل بیت (ع)
چهارشنبه, ۸ آبان ۱۳۹۲، ۱۰:۲۱ ب.ظ
۲۵ذیحجه
نزول سوره ی دهر در شأن امام علی(ع)، حضرت زهرا(س)
و امام حسن و امام حسین(ع) و روز خانواده
و امام حسن و امام حسین(ع) و روز خانواده
شرح مناسبت:
منبع : سایت حدیث بنقل از برنامه روزشمار تاریخ ازمرکز پژوهشهای صدا و سیما
آیات و روایات متناسب :
نقش مرد در خانواده :
پیامبرصلی الله علیه و آله :
أحسَنُ النّاسِ إیماناً أحسَنُهُم خُلُقاً و ألطَفُهُم بِأهِلهِ
باایمانترین مردم ، خوش اخلاقترینِ آنها و مهرورزترینشان با خانواده خود است
بحار الأنوار ، ج ۷۱ ، ص ۳۸۷ .
پیامبرصلی الله علیه وآله :
رَحِمَ اللَّهُ والِداً أعانَ وَلَدَهُ عَلی بِرِّهِ
خداوند رحمت کند پدری را که فرزندش را بر نیکی کردن بر خود کمک کند
میزان الحکمه ، ح ۲۲۷۴۴ .
پیامبرصلی الله علیه وآله :
جُلُوسُ المَرءِ عِندَ عِیالِهِ أحَبُّ إلَی اللَّهِ مِنِ اعْتِکافٍ فی مَسجِدی هذا
نشستن مرد پیش زن و فرزندنش نزد خداوند محبوبتر است از اعتکاف در این مسجد من
تنبیه الخواطر ، ج ۲ ، ص ۱۲۲ .
پیامبرصلی الله علیه وآله :
إنَّ اللَّهَ تَعالی یُحِبُّ أن تَعدِلُوا بَینَ أولادِکُم حَتّی فی القُبَلِ
خداوند دوست دارد که میان فرزندانتان عادلانه رفتار کنید . حتّی در بوسیدن آنها
میزان الحکمه ، ح ۲۲۶۶۵ .
امام سجّاد علیه السلام :
إنَّ أرضاکُم عِندَاللَّهِ أسبَغُکُم عَلی عِیالِهِ
خداوند از آن کس خشنودتر است که خانواده خود را بیشتر در رفاه و نعمت قرار دهد.
بحار الأنوار ، ج ۷۸ ، ص ۱۳۶ .
امام سجّادعلیه السلام :
و
أمّا حَقُّ الزَّوجَةِ فَأن تَعلَمَ أنَّ اللَّهَ جَعَلَها لکَ سَکَنَاً
واُنساً ،
فَتَعلَمَ أنَّ ذلِکَ نِعمَةٌ مِنَ اللَّهِ عَلَیکَ فَتُکرِمَها و تَرفُقَ بِها
فَتَعلَمَ أنَّ ذلِکَ نِعمَةٌ مِنَ اللَّهِ عَلَیکَ فَتُکرِمَها و تَرفُقَ بِها
حقّ زن این است که بدانی خداوند او
را مایه آرامش و انس تو قرار داده است
و بدانی این نعمتی است که خداوند به تو داده ؛ پس باید او را گرامی داری
و با وی نرمی کنی .
و بدانی این نعمتی است که خداوند به تو داده ؛ پس باید او را گرامی داری
و با وی نرمی کنی .
بحار الأنوار ، ج ۷۴ ، ص ۵ .
امام سجّاد علیه السلام :
لَأن أدخُلَ السُّوقَ و مَعی دِرهَمٌ أبتاعُ بِهِ لَحماً لِعِیالی و قَد قَرِمُوا إلیهِ
أحَبُّ إلَی مِن أن اُعتِقَ نَسَمَةً
أحَبُّ إلَی مِن أن اُعتِقَ نَسَمَةً
چنانچه
وارد بازار شوم و درهمی داشته باشم و با آن برای خانواده ام
گوشتی بخرم که بدان رغبت کردهاند ، برای من محبوبتر است از اینکه
بنده ای را آزاد کنم.
گوشتی بخرم که بدان رغبت کردهاند ، برای من محبوبتر است از اینکه
بنده ای را آزاد کنم.
وسائل الشیعه ، ج ۲۱ ، ص ۵۴۳ .
امام صادق علیه السلام :
إنَّ
المَرءَ یَحتاجُ فی مَنزِلِهِ و عیالِهِ إلی ثَلاثِ خِلالٍ یَتَکَلَّفُها و
إن لَم یَکُن فی
طَبعِهِ ذلِکَ : مُعاشَرَةٍ جَمیلَةٍ وسَعَةٍ بِتَقدیرٍ و غَیرَةٍ بِتَحَصُّنٍ .
طَبعِهِ ذلِکَ : مُعاشَرَةٍ جَمیلَةٍ وسَعَةٍ بِتَقدیرٍ و غَیرَةٍ بِتَحَصُّنٍ .
مرد برای اداره منزل و
خانواده خود به سه خصلت نیاز دارد که اگر در طبیعت
او نباشد ، باید خود را با تکلّف به آنها وادارد : خوش رفتاری ، گشاده دستی
سنجیده وغیرت برای حفاظت از آنها.
او نباشد ، باید خود را با تکلّف به آنها وادارد : خوش رفتاری ، گشاده دستی
سنجیده وغیرت برای حفاظت از آنها.
تحف العقول ، ص ۳۲۲ .
امام صادق علیه السلام :
لاغِنی
بِالزَّوجِ عَن ثَلاثَةِ أشیاءَ فیما بَینَهُ و بَینَ زوجَتِهِ و هِی :
المُوافَقَةُ لِیَجتَلِبَ بِها مُوافَقَتَها و مَحَبَّتَها و هَواها و حُسنُ خُلقِهِ مَعَها
وَ استِعمالُهُ استِمالَةَ قَلبِها بِالهَیئَةِ الحَسَنَةِ فی عَینِها و تَوسِعَتِهِ عَلَیها .
المُوافَقَةُ لِیَجتَلِبَ بِها مُوافَقَتَها و مَحَبَّتَها و هَواها و حُسنُ خُلقِهِ مَعَها
وَ استِعمالُهُ استِمالَةَ قَلبِها بِالهَیئَةِ الحَسَنَةِ فی عَینِها و تَوسِعَتِهِ عَلَیها .
شوهر
در رابطه خود با همسرش از سه چیز بی نیاز نیست :
سازگاری با او تا به این وسیله سازگاری و محبت و عشق او را به
خود جلب کند ، و خوشخویی با او و دلبری از او با آراستن خود برای
وی و فراهم آوردن امکانات رفاهی او .
سازگاری با او تا به این وسیله سازگاری و محبت و عشق او را به
خود جلب کند ، و خوشخویی با او و دلبری از او با آراستن خود برای
وی و فراهم آوردن امکانات رفاهی او .
میزان الحکمه ، ح ۷۸۷۶ .
امام صادق علیه السلام :
مَن حَسُنَ بِرُّهُ بِأهلِ بَیتِهِ مُدَّ لَهُ فی عُمرِهِ
هر کس به خانوادهاش نیکی کند ، عمرش زیاد شود.
الکافی، ج ۲، ص ۱۰۵ .
نقش زن در خانواده :
پیامبرصلی الله علیه وآله :
لَو أمَرتُ أحَداً أن یَسجُدَ لأِحَدٍ لأَمَرتُ المَرأةَ أن تَسجُدَ لِزَوجِها .
اگر قرار بود دستور دهم کسی در برابر کسی سجده کند ،
به زن دستور میدادم تا شوهرش را سجده کند .
به زن دستور میدادم تا شوهرش را سجده کند .
بحار الأنوار ، ج ۱۰۳ ، ص ۲۴۶ .
پیامبرصلی الله علیه وآله :
ما
مِن امرَأةٍ رَفَعَت مِن بَیتِ زَوجِها شَیئاً مِن مَوضِعٍ إلی مَوضِعٍ
تُریدُ بِهِ صَلاحاً
إلّا نَظَرَ اللَّهُ إلَیها و مَن نَظَرَ اللَّهُ إلَیهِ لَم یُعَذِّبهُ .
إلّا نَظَرَ اللَّهُ إلَیها و مَن نَظَرَ اللَّهُ إلَیهِ لَم یُعَذِّبهُ .
هر زنی که در خانه شوهر خود
به قصد سامان دادن کارهای خانه چیزی را
جابه جا کند خداوند به او نظر میکند و هر که خداوند به او نظر کند عذابش نمیدهد.
جابه جا کند خداوند به او نظر میکند و هر که خداوند به او نظر کند عذابش نمیدهد.
بحار الأنوار ، ج ۱۰۳ ، ص۲۵۳ .
پیامبر صلی الله علیه وآله :
أیَّما اِمرَأةٍ حَمَلَتهُ عَلی ما لایَقدِرُ عَلَیهِ وما لا یُطیقُ لَم تَقبَلَ مِنها حَسَنَةٌ .
زنی
که شوهر خود را بر انجام دادن کارهایی وادار کند که او توانایی انجام دادن
آنها را ندارد، هیچ یک از کارهای نیک او پذیرفته نخواهد شد
آنها را ندارد، هیچ یک از کارهای نیک او پذیرفته نخواهد شد
مکارم الأخلاق، ص ۲۱۵.
امام باقر علیه السلام :
لاشَفیعَ لِلمَرأَةِ أنجَحُ عِندَ رَبِّها مِن رِضا زَوجِها .
برای زن نزد پروردگارش هیچ شفاعت کنندهای کارسازتر از خشنودی
شوهرش نیست .
شوهرش نیست .
میزان الحکمه ، ح ۷۸۶۴ .
امام صادق علیه السلام :
سَعیدَةٌ سَعیدَةٌ امَرأةٌ تُکرِمُ زَوجَها و لاتُؤذِیهِ و تُطیعُهُ فی جَمیعِ أحوالِهِ .
خوشبخت است خوشبخت ، آن زنی که شوهر خود را گرامی میدارد
و آزارش نمی دهد و در همه حال از وی فرمان میبرد .
و آزارش نمی دهد و در همه حال از وی فرمان میبرد .
کنزالفوائد ، ج ۱، ص ۱۵۰ .
امام صادق علیه السلام :
لاغِنی
بِالزَّوجَةِ فیما بَینَها و بَینَ زَوجِها المُرافِقِ لَها عَن ثَلاثِ
خِصالٍ و هُنَّ :
صِیانَةُ نَفسِها عَن کُلِّ دَنَسٍ حَتّی یَطمَئِنَّ قَلبُهُ إلَی الثِّقَةِ بِها فی حالِ
المَحبوبِ والمَکروهِ و حِیاطَتُهُ لِتَکِونَ ذلِکَ عاطِفاً عَلَیها عِندَ زَلَّةٍ تَکونُ مِنها
و إظهارُ العِشقِ لَهُ بِالخَلابَةِ و الهَیئَةِ الحَسَنَةِ لَها فی عَینِهِ .
صِیانَةُ نَفسِها عَن کُلِّ دَنَسٍ حَتّی یَطمَئِنَّ قَلبُهُ إلَی الثِّقَةِ بِها فی حالِ
المَحبوبِ والمَکروهِ و حِیاطَتُهُ لِتَکِونَ ذلِکَ عاطِفاً عَلَیها عِندَ زَلَّةٍ تَکونُ مِنها
و إظهارُ العِشقِ لَهُ بِالخَلابَةِ و الهَیئَةِ الحَسَنَةِ لَها فی عَینِهِ .
زن
با شوهر سازگار خود ناگزیر از رعایت سه نکته است :
حفظ کردن خود از هر گناه و آلودگی تا شوهرش در هر حال ،
خوشایند یا ناخوشایند ، در دل به او اطمینان داشته باشد ؛ مراقبت از او
و زندگی اش تا شوهرش در صورتی که لغزشی از او سرزند با او مهربانی
کند ، و اظهار عشق به او با عشوه و دلبری و ظاهر مناسب و خوشایند
در نظر او .
حفظ کردن خود از هر گناه و آلودگی تا شوهرش در هر حال ،
خوشایند یا ناخوشایند ، در دل به او اطمینان داشته باشد ؛ مراقبت از او
و زندگی اش تا شوهرش در صورتی که لغزشی از او سرزند با او مهربانی
کند ، و اظهار عشق به او با عشوه و دلبری و ظاهر مناسب و خوشایند
در نظر او .
بحار الأنوار ، ج ۷۸ ، ص ۲۳۷ .
نقش فرزندان در خانواده
قرآن کریم:
وقَضَی
رَبُّکَ ألّا تَعبُدُوا إلّا إیّاهُ وبِالوالِدَینِ إحساناً إمّا
یَبلُغَنَّ عِندَکَ الکِبَرَ أحَدُهُما
أو کِلاهُما فلا تَقُل لَهُما اُفٍّ ولا تَنهَرهُما وقُل لَهُما قولاً کَریماً، واخْفِض لَهُما
جَناحَ الذُّلُّ مِنَ الرَّحمَةِ وقُل رَبِّ ارحَمْهُما کَما رَبَّیانی صَغیراً .
أو کِلاهُما فلا تَقُل لَهُما اُفٍّ ولا تَنهَرهُما وقُل لَهُما قولاً کَریماً، واخْفِض لَهُما
جَناحَ الذُّلُّ مِنَ الرَّحمَةِ وقُل رَبِّ ارحَمْهُما کَما رَبَّیانی صَغیراً .
و
پروردگار تو مقرّر کرد که جز او را نپرستید و به پدر و مادر نیکی کنید.
اگر یکی
از آن دو ، یا هر دو ، در کنار تو به سالمند رسیدند، به آنها [حتّی ]اُفّ مگو
و به آنان پرخاش مکن و با آنها به شایستگی سخن گوی و از سرِ مهربانی،
بال فروتنی بر آنان بگستر و بگو :
پروردگارا ! آن دو را رحمت کن، چنان که مرا در خُردی پروردند .
از آن دو ، یا هر دو ، در کنار تو به سالمند رسیدند، به آنها [حتّی ]اُفّ مگو
و به آنان پرخاش مکن و با آنها به شایستگی سخن گوی و از سرِ مهربانی،
بال فروتنی بر آنان بگستر و بگو :
پروردگارا ! آن دو را رحمت کن، چنان که مرا در خُردی پروردند .
اسراء، آیه ۲۴ - ۲۳.
علی علیه السلام :
بِرُّ الوالِدَینِ أکبَرُ فَریضَةٍ .
نیکی به پدر و مادر، بزرگترین فریضه است .
غررالحکم و دررالحکلم، ح ۴۴۲۳.
امام رضاعلیه السلام :
إنَّ اللَّهَ عَزَّوَجلَّ... أمَرَ بِالشُّکرِ لَهُ و لِلوالِدَینِ فَمَن لم یَشکُر والِدَیِهِ
لَم یَشکُرِ اللَّهَ .
لَم یَشکُرِ اللَّهَ .
خداوند به سپاسگزاری از خود و پدر و مادر فرمان داده است ؛
پس هر که از پدر و مادرش سپاسگزاری نکند ، خداوند را سپاس نگفته است
پس هر که از پدر و مادرش سپاسگزاری نکند ، خداوند را سپاس نگفته است
الخصال، ص ۱۵۶.
امام رضا علیه السلام :
بِرُّ الوالِدَینِ واجِبٌ وإن کانا مُشرکَینِ ولا طاعَةَ لَهُما فی مَعصِیَةِ الخالِقِ .
نیکی کردن به پدر و مادر واجب است ، اگر چه مشرک باشند و نباید در
معصیت خالق از آنان اطاعت کرد .
معصیت خالق از آنان اطاعت کرد .
بحار الأنوار، ج ۷۴، ص ۷۲.
پیامبر صلی الله علیه وآله :
مَن بَرَّ والِدَیهِ طُوبی لَهُ زادَ اللَّهُ فی عُمرِهِ .
خوشا به حال کسی که به پدر و مادرش نیکی کند ،
خداوند عمرش را زیاد میکند .
خداوند عمرش را زیاد میکند .
کنزالعمّال ، ح ۴۵۴۸۳ .
امام صادق علیه السلام :
یَجِبُ
لِلوالِدَینِ عَلَی الوَلَدِ ثَلاثَةُ أشیاءَ ؛ شُکرُ هُما عَلی کُلِّ
حالٍ و
طاعَتُهُما فِیما یأمُرانِهِ و یَنهَیانِهِ عَنهُ فی غَیرِ مَعصِیَةِ اللَّهِ و نَصیحَتُهُما
فِی السِّرِّ وَ العلانِیَةِ .
طاعَتُهُما فِیما یأمُرانِهِ و یَنهَیانِهِ عَنهُ فی غَیرِ مَعصِیَةِ اللَّهِ و نَصیحَتُهُما
فِی السِّرِّ وَ العلانِیَةِ .
پدر
و مادر را بر فرزند سه حقّ است :
در همه حال شکرگزار آنها باشد ؛ در هر چه او را امر و نهی میکنند ،
به جز معصیت خدا ، اطاعتشان کند و در نهان و آشکار خیرخواه آنان باشد
در همه حال شکرگزار آنها باشد ؛ در هر چه او را امر و نهی میکنند ،
به جز معصیت خدا ، اطاعتشان کند و در نهان و آشکار خیرخواه آنان باشد
تحف العقول ، ص ۳۲۲ .
