مِشـــــکوة

حضرت آیت‌الله گرامی در شرح دعای چهاردهمین روز ماه مبارک رمضان به فرازهای آن را شرح کرده است.

اللَّهُمَّ لاَ تُؤَاخِذْنِی فِیهِ بِالْعَثَرَاتِ وَ أَقِلْنِی فِیهِ مِنَ الْخَطَایَا وَ الْهَفَوَاتِ‏ وَ لاَ تَجْعَلْنِی فِیهِ غَرَضاً لِلْبَلاَیَا وَ الْآفَاتِ بِعِزَّتِکَ یَا عِزَّ الْمُسْلِمِین ‏ 

اى خدا در این روز مرا به لغزشهایم مؤاخذه مفرما و عذر خطاهایم را بپذیر  و مرا هدف تیر بلاها و آفتها قرار مده به حق عزت و جلالت اى عزت بخش اهل اسلام .

*چیزی که قلب را فاسد می‌‌کند

اللَّهُمَّ لاَ تُؤَاخِذْنِی فِیهِ بِالْعَثَرَاتِ

خدایا من را به لغزشهایم مواخذه مکن ؛ این فقره از دعا اشاره به این مطلب دارد که انسان مبتلا به انواع معاصی است ؛ عالم طبیعت جذبه دارد و انسان را بسوی خودش جذب می کند. حجاب در این جا، آثار طبیعت و مشغولیّات این دنیاى پست است، زیرا قلوب و ارواح بشرى به حب اصل فطرت شایسته پذیرش نور حکمت و ایمانند، به شرط این که ظلمتى مانند کفر یا حجاب دیگر بر آنها عارض نشود که فاسد شان کند و مانع پذیرش آنها بشود: «وَ طُبِعَ عَلى‏ قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لا یَفْقَهُونَ؛ توبه/ 87».

گاهى ممکن است حب دنیا آن قلوب را فاسد نکند، ولى پرده‏اى روى آنها بیندازد که این پرده، به واسطه معصیت روى قلب مى‏افتد: «بَلْ رانَ عَلى‏ قُلُوبِهِمْ ما کانُوا یَکْسِبُونَ؛ سوره المطففین، آیه 14».

وقتى روح انسانى از خواسته‏هاى طبیعت اعراض کرد، از شهوات و غصب در قسمت تحرکات و از حسّ و تخیّل در قسمت ادراکات آزاد شد، ادراک و عملش عقلانى شد و متوجه به جانب حق و عالم ملکوت شد آن گاه حتما به سعادت قصوى خواهد رسید، و سرّ ملکوت برایش ظاهر مى‏شود.

آن گاه عجایب آیات کبراى حق را مى‏بیند .پس روح انسان هر چه از عالم طبیعت بالاتر رود، به همان اندازه نور معرفت براى او حاصل مى‏شود. عالم طبیعت عالم ماده است و خاصیّت عالم ماده، غیبت، عدم حضور و غفلت است.

*معنای اقاله

وَ أَقِلْنِی فِیهِ مِنَ الْخَطَایَا وَ الْهَفَوَاتِ

اگر جنسی را از جایی خریده اید ، و بدون جهت می خواهید آن را پس بدهید، و جنس خریداری شده عیب و مشکلی هم ندارد که بخاطر آن بخواهید معامله را بر هم بزنید، در این موارد مستحب است که کاسب و فروشنده آن را پس بگیرد . و این پس گرفتن را «اقاله» گویند.

در این دعا از خدا درخواست «اقاله» می‌کنیم و می‌گوییم ؛ خدایا تو خود دستور به اقاله داده ای ، و به فروشنده گفته ای ؛ جنسی را که فروخته ای و مشتری بدون دلیل باز گردانده است را قبول کن حال من هم از تو تقاضای اقاله دارم و از تو می خواهم که گناهانم را رایگان ببخشی.

‏*یک درخواست از خداوند

 وَ لاَ تَجْعَلْنِی فِیهِ غَرَضاً لِلْبَلاَیَا وَ الْآفَاتِ

خدایا؛ من را در معرض تیر بلاء قرار مده ؛ هر چه در عالم است ممکن الوجود هستند و همه به خدا منتهی می شوند خدایا زندگی مرا طوری قرار ده که در معرض این بلایا و آفات قرار نگیرم چرا که همه کاره تو هستی .

*همه عزت ویژه خداست

بِعِزَّتِکَ یَا عِزَّ الْمُسْلِمِین‏

متوسل می شوم به مقام عزتت؛ چرا که بلاها و آفات؛ انسان  را دچار خفت می کند، اگر خدا ما را به لغزش ها مواخذه کند و بگیرد و نسبت به گناهان ما اقاله نکند خلاف عزت است ؛ « مَنْ کانَ یُریدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمیعاً إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُهُ وَ الَّذینَ یَمْکُرُونَ السَّیِّئاتِ لَهُمْ عَذابٌ شَدیدٌ وَ مَکْرُ أُولئِکَ هُوَ یَبُورُ ؛ فاطر آیه 10 » کسى که عزت مى‏خواهد ، [ باید آن را از خدا بخواهد ، زیرا ] همه عزت ویژه خداست . حقایق پاک [ چون عقاید و اندیشه‏هاى صحیح ] به سوى او بالا مى‏رود و عمل شایسته آن را بالا مى‏برد . و کسانى که حیله‏هاى زشت به کار مى‏گیرند ، براى آنان عذابى سخت خواهد بود ، و بى‏تردید حیله آنان نابود مى‏شود

شعر :

به هر ناچیز چیزی او دهد او**** عزیزان را عزیزی او دهد او

مبادا آن که او کس را کند خوار ****که خوار او شدن کاریست دشوار

اگر عزت دهد رو ناز می کن ****وگرنه چشم حسرت باز می کن