مِشـــــکوة

شرح دعای روز پنجم‏: چرا خدا توبه‌کنندگان را دوست دارد

آیت‌الله محمدعلی گرامی در شرح دعای روز پنجم راز عظمت توبه و استغفار و نیز تفاوت «ولی‌الله» با «حجت‌الله» را بیان کرده است.

اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُسْتَغْفِرِینَ وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنْ عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ الْقَانِتِینَ‏ وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنْ أَوْلِیَائِکَ الْمُقَرَّبِینَ بِرَأْفَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین‏ ؛ اقبال الاعمال ج 1 ص 261 ؛ با این تفاوت که در کتاب اقبال الاعمال و دیگر مصادر روایی بجای « اولیائک المقربین» عبارت « اولیائک المتقین» آمده است

خدایا مرا در این روز از توبه‌کنندگان و استغفار کنندگان، قرار ده و از بندگان صالح مطیع خود، مقرر فرما و هم در این روز مرا از دوستان مقرب درگاه خود قرار ده، به حق لطف و رأفتت، اى مهربان‌ترین مهربانان عالم.

*راز عظمت توبه و استغفار

اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُسْتَغْفِرِینَ

خدایا مرا در این ماه جزو کسانی قرار ده که استغفار می‌کنند:

راز عظمت توبه، از نظر اسلام و این که توبه کنندگان محبوب خدا هستند، «ان اللّه یحب التوابین؛ بقره، آیه 222» به وجود آمدن انقلاب روحى به وسیله توبه است.

در روایت است که خداوند می‌فرماید؛ ناله گنه‌کاران نزد من از تسبیح ذکرگویان محبوبتر است و برخى گمان کنند این قبیل روایات ما را دعوت به فساد کرده است.

ولى نه ... چنین نیست، این قبیل روایات نشان دهنده عظمت انقلاب روحى است که چگونه شخص گناهکارى که از عمل زشت خود پشیمان و قصد بازگشت به راه راست را دارد، با برنامه و ایجاد انقلاب روحى، ره صد ساله مى‏رود، این افراد از نظر تکامل شاید به مراتب زودتر از بسیارى افراد به نتیجه مى‏رسد و بارها شواهد این موضوع در طى تاریخ ملت‌ها دیده شده است.

لذا این حدیث دعوت به گناه نیست بلکه دعوت به استفغار بعد از گناه است از خدا می‌خواهیم پوشش این گناهان را تا دیگران اعم از ملائکه و انسان‌ها و حتی زمینی که در آن گناه شده است، آن گناه را نبینند ؛و البته حضرت حق، آن گناه را از دید و نگاه دیگران مخفی و پاک می‌کند به شرط این که توبه؛ توبه واقعی باشد

*معنای قنوت

وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنْ عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ الْقَانِتِینَ

خدایا، من در این ماه، از جمله بندگان خالص تو باشم که در حال قنوت هستند:

قنوت به معنای تضرع و دعاست، و دعا و تضرع هم از مصادیق قنوت است ؛ قنوت گاهی به معنای مطلق خضوع و خشوع در خانه خداست؛ ما در این فقره از دعا می‌خواهیم که خدایا من در این ماه از بندگان صالحی باشم که خضوع و خشوع در برابر تو دارند.

*انسان‌ها سه دسته‌اند

وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنْ أَوْلِیَائِکَ الْمُقَرَّبِینَ

خدایا من را در این ماه از اولیاء مقربین؛ خودت قرار ده و این درخواست بسیار مهمی است در سوره واقعه انسان‌ها را به سه دسته تقسیم می کند؛

اصحاب یمین ؛اصحاب شمال و مقربین ؛ مقربین کسانی هستند که قدرت خلاقیت دارند و در قیامت هر چه بخواهند همان می شود « وَ فاکِهَةٍ مِمَّا یَتَخَیَّرُون‏؛ واقعه آیه 20» خدایا مرا از اولیائت قرار ده و به مقام ولایت برسان.

*فرق ولی و حجت

مرحوم میرزای قمی در سفری که به کاظمین داشت وقتی شنید«موذن» می گوید: « اشهد ان علیاً حجة الله» موذن را صدا کرد و از او پرسید: چرا نسبت به امیر المومنین(ع) گفتی «حجت الله» حجت الله که آسید محسن اعرجی از علماء است؛ بگو. «ولی الله»، که اشاره به مقام ولایت کلیه و مطلقه حضرت امیر(ع) است، به هر مرجع تقلیدی هم می‌توان گفت حجت الله، چرا که حکم او برای مقلدش حجت است.

لذا «حجت الله» گفتن برای حضرت امیر(ع) بسیار کوچک است؛ در اینجا از خدا درخواست ولایت می کنیم و البته خود ولایت هم مطلق و مقید است و درجاتى دارد که در جای خود باید مورد بررسی قرار گیرد.

بِرَأْفَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین‏

توسل من به مقام مهربانی توست؛ ای کسی که از هر رحم کننده‌ای مهربان‌تر هستی.